اعتبار روایت از نظر شیعه

سؤال

چرا شيعيان فقط احاديث دوازده امام را معتبر مي‌دانند و روايات صحابه را قبول ندارند؟

شیعیان صحابه را معصوم نمی دانند در نتیجه از نظر شیعه روایت صحابه به خودی خود معتبر نیست. اما اگر روايت صحابي از قول و فعل معصوم باشد و راوی مورد اعتماد باشد، مورد قبول است. اگر شيعه احاديث اهل بیت(ع) را مي‌پذيرد به دليل اعتقاد به عصمت اهل بيت(ع) است و این که علوم آنها از منبع وحي سرچشمه مي‌گيرد.

از نظر شيعيان اهميت و ارزش روايات در دو چيز است، ۱- قابل اعتماد بودن راوي و ۲- استناد روايت به معصوم.

قابل اعتماد بودن راوي

از نظر مشهور علماي شيعه، روايت ثقه (فرد قابل اعتماد) حجت مي‌باشد و در اين ميان صحابه گرامي رسول الله اگر دارای این ویژگی باشند، روايت‌شان مورد قبول و داراي حجيت شرعي است. و فرد موثق كسي است كه مسلمان و توسط افراد خبره و معتبر مورد اعتماد و وثاقت وي تأييد شده باشد. مراد از وثاقت اجتناب از دروغ و جعل حدیث است حتی اگر از نظر انديشه، مخالف با عقيده شیعه باشد. بنابراين آن دسته از صحابه پيامبر اسلام كه عادل يا موثق مي‌باشند، اگر خبرشان مستند به قول يا عمل پيامبر اسلام و يا يكي از ائمه اهل بيت عصمت باشد، مورد قبول است و نمونه آن در كتاب‌هاي روايي شيعه زياد است كه از جمله عمار ياسر، جابر بن عبدالله انصاري، ابوذر غفاري و سلمان فارسي نمونه‌هاي روشن اين مطلب است.

استناد خبر به معصوم

شرط دوم آن است که حدیث مستند به قول يا عمل معصوم باشد.

پيامبر اسلام به استناد آيات زيادي از قرآن گفتار و رفتارش براي همه مسلمين حجت است. هيچ سخني از او صادر نمي‌شود، مگر اين كه بيانگر حكم الهي باشد. و نيز رفتار آن حضرت در تمام امور اجتماعي و فردي، عبادي و ... مطابق حكم خداوند و مورد رضايت الهي است. زيرا پيامبر علاوه بر اين كه از گناه و معصيت مصون است از خطا و اشتباه نيز مصون و معصوم است. به همين دليل اگر روايتي از حيث سند صحيح باشد و به پيامبر منتهي شود، مطلقا حجت است.

اهل بيت(ع) نیز به شهادت قرآن از تمام آلودگي‌هاي رفتاري و فكري پاك و پاكيزه هستند. و به استناد سخنان پيامبر اسلام همگي از عصمت برخوردارند. در نتیجه اگر روايتي منتهي به ائمه اهل بيت شود، چون به اعتقاد شيعه آنها داراي عصمت هستند و علوم آنها از منبع وحي سرچشمه مي‌گيرد، گفتار و رفتار آنان حجت شرعي است.