اعتبار روایت از نظر شیعه
چرا شيعيان فقط احاديث دوازده امام را معتبر مي‌دانند و روايات صحابه را قبول ندارند؟
از نظر شيعيان اهميت و ارزش روايات در دو چيز است، يكي وثاقت راوي و ديگري استناد روايت به معصوم(ع) . و ما در دو محور ذكر شده بحث مي‌كنيم:
الف. وثاقت راوي:
از نظر مشهور علماي شيعه، روايت ثقه حجت مي‌باشد و در اين ميان صحابه گرامي رسول الله اگر واجد وثاقت باشند، روايت‌شان مقبول و داراي حجيت شرعي است.[۱] و فرد موثق كسي است كه مسلمان و توسط افراد خبره و معتبر مورد اعتماد و وثاقت وي تأييد شده باشد.[۲] مراد از وثاقت اجتناب از دروغ و جعل احاديث مي‌باشد ولو از نظر انديشه، مخالف با عقيده حقه اماميه باشد.[۳] بنابراين آن دسته از صحابه پيامبر اسلام كه عادل يا موثق مي‌باشند، اگر خبرشان مستند به قول يا عمل پيامبر اسلام و يا يكي از ائمه اهل بيت عصمت باشد، مورد قبول است و نمونه آن در كتابهاي روايي شيعه زياد است كه از جمله عمار ياسر، جابر بن عبدالله انصاري، ابوذر غفاري و سلمان فارسي و... نمونه‌هاي روشن اين مطلب است. پس اگر گفته شود كه شيعيان روايات صحابه را قبول ندارند، سخن نادرستي است.
ب. استناد خبر به معصوم:
درباره استناد خبر به قول يا عمل معصوم لازم است كه مستند به معصوم باشد، پيامبر اسلام به استناد آيات زيادي از قرآن گفتار و رفتارش براي همه مسلمين حجت است. هيچ سخني از او صادر نمي‌شود، مگر اين كه بيانگر حكم الهي باشد.[۴] و نيز رفتار آن حضرت در تمام امور اجتماعي و فردي، عبادي و ... مطابق حكم خداوند و مورد رضايت الهي است.[۵] زيرا پيامبر علاوه بر اين كه از گناه و معصيت مصون است از خطا و اشتباه نيز مصون و معصوم است.[۶]
به همين دليل اگر روايتي از حيث سند صحيح باشد و به پيامبر منتهي شود، مطلقا حجت است. و اهل بيت او به شهادت قرآن از تمام آلودگي‌هاي رفتاري و فكري پاك و پاكيزه است.[۷] و به استناد سخنان پيامبر اسلام و ائمه اهل البيت همگي از عصمت الهي برخوردارند.[۸] لذا اگر روايتي منتهي به ائمه اهل بيت شود، چون به اعتقاد شيعه آنها داراي عصمت هستند و علوم آنها از منبع وحي سرچشمه مي‌گيرد، گفتار و رفتار آنان حجت شرعي براي همه مسلمانان است.
حاصل سخن اين كه اگر روايت صحابي به معصوم منتهي شود و راويان آن موثق باشند، مشهور شيعه آن را مي‌پذيرد و اگر به معصوم منتهي نشود هيچ گونه حجيتي ندارد. و اگر شيعه احاديث امامان خود را مي‌پذيرد به دليل اعتقاد آنها به عصمت ائمه اهل بيت است و علوم آنها از منبع وحي سرچشمه مي‌گيرد.
==مطالعه بيشتر==
۱. آيت الله العظمي خويي، سيد ابوالقاسم، معجم الرجال الحديث، ج۱، ص۲۰، نشر مركز آثار الشيعه، چ چهارم، سال ۱۳۶۹ ش.
۲. الخراساني الآخوند، محمد كاظم، كفايه الاصول، ص۳۰۳ به بعد، نشر مؤسسه آل البيت، چاپ اوّل، سال ۱۴۰۹ ق، قم.
۳. سبحاني، شيخ جعفر، كليات في علم الرجال، جاوّل، ص۲۲ به بعد، نشر مؤسسه نشر اسلامي، چ دوّم، قم، سال ۱۴۱۵.
۴. واعظ الحسيني البهسودي، سيد محمد سرور، مصباح الاصول، ج۲، از ص۱۹۹ به بعد، نشر مكتبه الداوري قم، چ دوّم، سال ۱۴۱۲ ق.
منابع
- ↑ العاملي، الشهيد الثاني، زين الدين بن علي، ص۹۱۱ ـ ۹۶۵، الرعايه في علم الدرايه، ص۸۴، چاپ اوّل، سال ۱۴۰۸ هـ .ق، نشر كتابخانه آيت الله مرعشي.
- ↑ الطوسي، الشيخ ابوجعفر محمد بن الحسن، ص۳۸۵ ـ ۴۶۰، عده الاصول، ج۱، ص۳۵۰، نشر موسسه آل البيت، چ اوّل، سال ۱۴۰۳ هـ .ق.
- ↑ همان.
- ↑ النجم، ۲ ـ ۴.
- ↑ احزاب، ۲۱.
- ↑ جن، ۲۸.
- ↑ احزاب، ۳۳.
- ↑ حديث ثقلين، صحيح مسلم، ج۱۵ ـ ۱۶، كتاب فضائل الصحابه، فضائل علي، ص۱۷۹ تا ۱۸۱، حديث زيد بن راقم.