سوره انسان
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
معرفی و جایگاه
سوره انسان که «دهر» و «هل اتی» نیز خوانده می‌شود، هفتاد و ششمین سوره قرآن است، دارای ۳۱ آیه بوده و در مدینه نازل شده است.[۱]
در اينكه سوره" هل اتى" مدنى يا مكى است؟ در ميان مفسران گفتگو است، ولى اجماع علما و مفسران شيعه بر اين است كه همه يا حد اقل قسمتى از آيات آغاز سوره كه مقام ابرار و اعمال صالح آنها را بيان مىكند در مدينه نازل شده است.[۲]
پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند: «کسی که سوره هل اتی را بخواند پاداش او بر خداوند بهشت و لباس‌های بهشتی است».[۳]و در حديثى از امام باقر ع آمده كه" يكى از پاداشهاى كسى كه سوره هل اتى را در هر صبح پنجشنبه بخواند اين است كه در قيامت با پيغمبر اكرم ص خواهد بود. مجمع البیان.[۴]
محتوا
این سوره در عین کوتاهی محتوای عمیق و متنوع و جامعی دارد و از یک نظر می‌توان آن را به پنج بخش تقسیم کرد: در بخش اول از آفرینش انسان و خلقت او از نطفه «امشاج» (مختلط) و سپس هدایت و آزادی اراده او سخن می‌گوید. در بخش دوم سخن از پاداش ابرار و نیکان است که شان نزول خاصی در مورد اهل بیت ع دارد که به آن اشاره خواهد شد. در بخش سوم دلائل استحقاق این پاداشها را در جمله‌هایی کوتاه و مؤثر بازگو می‌کند. در بخش چهارم به اهمیت قرآن، و طریق اجرای احکام آن، و راه پرفراز و نشیب خودسازی اشاره شده. و در بخش پنجم سخن از حاکمیت مشیت الهی (در عین مختار بودن انسان) به میان آمده است.[۵]