بررسی روایت منع سوادآموزی زنان
روایت منع سوادآموزی زنان به لحاظ سندی ضعیف است و از نظر محتوایی با آیات و روایات معتبر که فراگیری دانش را علاوه بر تشویق و ترغیب بر هر مرد و زنی لازم می‌دانند، تعارض دارد. با توجه به نیازهای جامعه بشری، هیچ‌گونه منع شرعی، اخلاقی و عقلی برای علم‌آموزی زنان وجود ندارد.
روایت
سکونی از امام صادق(ع) نقل کرده است که رسول خدا(ص) فرمود:
| « | وَ لَا تُعَلِّمُوهُنَ الْكِتَابَه وَ عَلِّمُوهُنَّ الْمِغْزَلَ وَ سُورَه النُّور[۱]
به زنان نوشتن نیاموزید، به آنها ریسندگی و سوره نور بیاموزید |
» |
شیخ صدوق این روایت را در کتاب من لایحضره الفقیه آورده است.[۲]
بررسی سند روایت
روایت منع سوادآموزی زنان توسط نوفلی از سکونی از امام صادق(ع) از رسول خدا(ص) نقل شده است. نام نوفلی که از سکونی نقل می‌کند، حسين بن يزيد است و در روایات او به خاطر متهم شدن به غلو توسط علمای قم و نبودن دلیلی بر عدالت وی باید توقف کرد.[۳] نام سکونی اسماعیل بن ابی زیاد است که از اهل‌سنت بود.[۴] علامه مجلسی سند روایت را ضعیف می‌داند.[۵]
بررسی محتوایی حدیث
محتوای این روایت با آیات و روایات معتبر که فراگیری دانش را بر هر مرد و زنی لازم می‌داند و انسان‌ها را به علم‌آموزی و فراگیری دانش سفارش می‌کند، تعارض دارد.
کسب علم در اسلام
کسب علم به ویژه علوم دینی در اسلام یکی از فضایل و حتی از واجبات به شمار می‌رود، در احادیث صحیح به دانش‌آموزی سفارش اکید شده است. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که علم‌آموزی برای هر مسلمانی(مرد و زن) واجب است.[۶]
اهمیت دانش در اسلام به‌گونه‌ای است که افراد در سه مقام عالم، متعلم و دوستدار علم، خلاصه شده‌اند و آیات قرآن کریم، دانشمندان را مورد ستایش قرار داده است.[۷]
وجوب فراگیری علوم دینی
از جمله مسایلی که در اسلام باید فرا گرفته شود، احکام دینی است که فقها بر لزوم و وجوب فراگیری آن اتفاق نظر دارند.[۸] زنان به عنوان افراد مکلف نیز مشمول این فتوا هستند. افزون بر مسایل دینی، جامعه بشری برای رفع نیازهای اختصاصی زنان در مسایل پزشکی و پیراپزشکی به زنان آموزش‌دیده نیاز دارد و زنان زمانی می‌توانند منشا خدمت‌رسانی برای همجنسان‌شان باشند که به صورت رسمی و آکادمیک آموزش ببینند. کسب علم و با سواد بودن مادران در خانه‌داری، همسرداری و بچه‌داری بهتر نقش مهم و اساسی دارد. مادران فاضل و باسواد در پرورش کودکان موفق‌تر بوده و در خانه مدیریت بهتری دارند.
منابع
- ↑ كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۵، ص۵۱۶، بَابٌ فِي تَأْدِيبِ النِّسَاءِ، حدیث۱.
- ↑ ابن بابويه، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۳، ص۴۴۲، حدیث۴۵۳۵.
- ↑ حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامه الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۶۸ و ص۲۷۰.
- ↑ حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامة الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۹۹.
- ↑ مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، مرآه العقول في شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ ق، ج۲۰، ص۳۳۲.
- ↑ «طلب العلم فریضه علی کل مسلم»؛ دانش اندوزی بر هر مسلمانی واجب است. کلینی، محمد، اصول کافی، تصحیح غفاری، ج۱، ص۳۰.
- ↑ «یرْفَعِ اللَّهُ الَّذینَ آمَنُوا مِنْکمْ وَ الَّذینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجاتٍ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبیرٌ»؛ خداوند مومنان تان را بالا و اهل علم را بسیار بالاتر می‌برد. سوره مجادله، آیه ۱۱
- ↑ خمینی، روح الله، توضیح المسائل؛، تحقیق محمد حسین بنی هاشمی، ج۱، ص۲۴.