آیه لیلة المبیت
آیا آیه‌ای در قرآن درباره واقعه لیله المبیت هست؟
 تابلوی نقاشی نفسِ رسول | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | لیلة المبیت، شراء، اشتراء |
| واقع در سوره | بقره |
| شماره آیه | ۲۰۷ |
| جزء | ۲ |
| اطلاعات محتوایی | |
| شأن نزول | خوابیدن امام علی(ع) در بستر پیامبر در لیلةالمبیت |
| مکان نزول | مدینه |
| موضوع | اعتقادی |
| درباره | فضائل امام علی(ع) |
آیه لَیْلَةُ الْمَبیت یا آیه اشِتراء آیه ۲۰۷ سوره بقره است که اشاره به لیلة المبیت دارد. این آیه درباره ایثارگری امام علی(ع) نازل شد که برای حفظ جان پیامبر اسلام(ص) در بستر او خوابید. در این آیه کسانی که حاضرند جان خود را در ازای به‌دست‌آوردن رضایت خداوند فدا کنند، ستایش شده‌اند.
لیلة المبیت
لیلة المبیت، اشاره به شبی دارد که در آن مشرکین مکه می‌خواستند برای جلوگیری از گسترش اسلام و فعالیت‌های پیامبر اسلام(ص)، او را به قتل برسانند. امام علی در این شب برای حفظ جان پیامبر به جای او در بسترش خوابید.
پیامبر به وسیله وحی الهی از قصد مشرکین باخبر شد. این موضوع را با علی(ع) در میان گذاشت و به او فرمود: خداوند به من دستور هجرت داده و به تو امر فرموده که در جای من بخوابی تا آن‌ها متوجه رفتن من نشوند. تو چه می‌گویی و چه می‌کنی؟ امام علی(ع) فرمود: اگر من در جای شما بخوابم شما به سلامت خواهید ماند؟ پیامبر فرمود: بله. علی(ع) خندید و سجده شکر به جا آورد، سپس فرمود: برو به هر سویی که خدا امر فرموده است، جانم فدای تو باد و هر چه خواهی مرا امر فرما که به جان قبول می‌کنم.[۱]
کفار قریش برای قتل پیامبر(ص) چهل تن از مبارزان خود را انتخاب کرده بودند و محل خواب آن حضرت را تحت نظر داشتند. علی(ع) با اطلاع از این موضوع پارچه سبزی که هر شب رسول خدا(ص) بر روی خود می‌کشید، به رویش کشید و در بستر آن حضرت خوابید. مشرکین با این تصور که پیامبر(ص) در بستر است به آن نقطه تمرکز کردند. در این فرصت پیامبر(ص) از منزل خارج شد و بدون این که کفار متوجه شوند سفر خود را آغاز کرد.[۲] در تاریخ اسلام به شب خفتن امام علی(ع) در بستر پیامبر و فداکاری او، لیله المبیت گفته می شود.
نزول آیه لیله المبیت
پس از ماجرای لیله المبیت، آیه ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ؛ و از مردم کسی است که جانش را برای خشنودی خدا می فروشد [مانند امیرالمؤمنین (علیه السلام)] و خدا به بندگان مهربان است﴾(بقره:۲۰۷) نازل شد. در این آیه کسانی که حاضرند جان خود را در ازای به‌دست‌آوردن رضایت خداوند فدا کنند، از طرف پروردگار ستایش شده‌اند.
مفسران در باره شأن نزول این آیه نوشته‌اند؛ این آیه درباره فداکاری امام علی(ع) در این شب نازل شده است.[۳]
مباهات خداوند به ملائکه آسمان‌ها
طبق برخی از روایات در لیله المبیت خداوند به دو فرشته خود جبرئیل و میکائیل فرمود: در میان ملائکه در برادری و انس و الفت کسی به پای شما نمی‌رسد، من یکی از شما را محکوم به مرگ کرده‌ام، کدام یک از شما حاضر است در راه برادر و رفیقش از جان خود بگذرد؟ هیچ‌کدام از آن‌ها حاضر به مرگ نشدند و هر دو زندگی را برگزیدند. خداوند به آن‌ها فرمود: من میان محمد و علی پیمان برادری بستم، پس علی(ع) مرگ را برگزید و زندگی را به محمد(ص) بخشید و در بستر او خوابید. اکنون بر زمین فرود آیید و او را از دشمنانش حفظ کنید. آن‌ها فرود آمدند در حالی که جبرئیل(ع) می‌گفت: «بخ بخ لک یابن ابی طالب من مثلک یباهی الله بک ملائکه سبح سماوات؛ به به بر تو ای پسر ابی طالب، کیست مانند تو؟! خداوند به واسطه تو به ملائکه هفت آسمان مباهات می‌نماید»[۴]