trustworthy
۳٬۴۵۰
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
'''سید احمد خوانساری''' (۱۳۰۹ق-۱۴۰۵ق|۱۳۶۳ش)، مرجع تقلید [[شیعه]] در [[ایران]]، به سبب جایگاه علمی و اخلاقیِ ممتاز خود، شخصیتی با نفوذ سیاسی و اجتماعی داشت. عالمان زیادی، احتیاط و [[ورع|وَرَع]] خوانساری را ستوده و وی را در [[تهذیب نفس]] و فضائل اخلاقی چون ادب، [[تواضع]] و [[سادهزیستی]] دارای مرتبهای بلند دانستهاند. ویژگی مهم فقه خوانساری، استقلال در رأی است که در بسیاری از موارد به مخالفت او با دیدگاه مشهور انجامیده است. | '''سید احمد خوانساری''' (۱۳۰۹ق-۱۴۰۵ق|۱۳۶۳ش)، مرجع تقلید [[شیعه]] در [[ایران]]، به سبب جایگاه علمی و اخلاقیِ ممتاز خود، شخصیتی با نفوذ سیاسی و اجتماعی داشت. عالمان زیادی، احتیاط و [[ورع|وَرَع]] خوانساری را ستوده و وی را در [[تهذیب نفس]] و فضائل اخلاقی چون ادب، [[تواضع]] و [[سادهزیستی]] دارای مرتبهای بلند دانستهاند. ویژگی مهم فقه خوانساری، استقلال در رأی است که در بسیاری از موارد به مخالفت او با دیدگاه مشهور انجامیده است. | ||
آیتالله خوانساری پس از رسیدن به درجه اجتهاد در نجف، به ایران بازگشت. او مدتی در حوزه علمیه اراک و قم بود. پس از درگذشت [[عبدالکریم حائری]] و در دوره مرجعیت آیتاللّه بروجردی، خوانساری از معتمدان او و نیز از مدرّسان طراز اول حوزه علمیه قم شمرده میشد. در سال ۱۳۲۸ش خوانساری به توصیه آیتالله بروجردی و به درخواست | آیتالله خوانساری پس از رسیدن به درجه اجتهاد در نجف، به ایران بازگشت. او مدتی در حوزه علمیه اراک و قم بود. پس از درگذشت [[عبدالکریم حائری]] و در دوره مرجعیت آیتاللّه بروجردی، خوانساری از معتمدان او و نیز از مدرّسان طراز اول حوزه علمیه قم شمرده میشد. در سال ۱۳۲۸ش خوانساری به توصیه آیتالله بروجردی و به درخواست بازاریان و مردم به تهران رفت. ایشان تا پایان عمر به مدت ۳۵ سال در مسجد سیدعزیزاللّه واقع در بازار تهران به اقامه نماز، تدریس فقه و اداره امور دینی پرداخت. بسیاری از بزرگان [[حوزه قم]]، [[نجف]] و [[کربلا]] پس از درگذشت [[آیتاللّه بروجردی]]، وی را اعلم میدانستند. | ||
[[جامع المدارک فی شرح المختصر النافع]] در فقه و [[العقائد الحقّة|العقائد الحقة]] در کلام از آثار مشهور اوست. [[مرتضی مطهری]]، مهدی حائری، مرتضی حائری، حسینعلی منتظری و [[سید موسی صدر]] از شاگردان مشهور او هستند. | [[جامع المدارک فی شرح المختصر النافع]] در فقه و [[العقائد الحقّة|العقائد الحقة]] در کلام از آثار مشهور اوست. [[مرتضی مطهری]]، مهدی حائری، مرتضی حائری، حسینعلی منتظری و [[سید موسی صدر]] از شاگردان مشهور او هستند. | ||
خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
=== تحصیل در نجف === | === تحصیل در نجف === | ||
خوانساری در ۲۰ سالگی (۱۳۲۸ق) به قصد بهره بردن از درس عالمان [[حوزه علمیه نجف]]، رهسپار نجف شد. او از اساتید به نام آنجا سالیانی بهره برد | خوانساری در ۲۰ سالگی (۱۳۲۸ق) به قصد بهره بردن از درس عالمان [[حوزه علمیه نجف]]، رهسپار نجف شد. او از اساتید به نام آنجا سالیانی بهره برد. وی در ۲۲ سالگی با دختر آیتاللّه ملامحمدعلی خوانساری، ازدواج کرد. وی پس از هشت سال حضور در نجف و رسیدن به درجه [[اجتهاد]]، به ایران آمد.<ref name=":0" /> | ||
=== حضور در اراک و قم === | === حضور در اراک و قم === | ||
ورود آیتاللّه خوانساری به ایران، چند سال پس از تأسیس حوزه علمیه اراک بود. او به | ورود آیتاللّه خوانساری به ایران، چند سال پس از تأسیس حوزه علمیه اراک بود. او به شهرستان اراک رفت و در درس شیخ عبدالکریم حائری یزدی، بنیانگذار حوزه علمیه اراک، حضور یافت و خود نیز به تدریس در آن حوزه نوپا پرداخت. پس از هجرت حائری به قم، وی برای اداره حوزه علمیه در آنجا ماند، اما پس از آگاهی از علاقهمندی استادش به حضور وی در [[حوزه علمیه قم]]، در ۱۳۴۲ق (۱۳۰۲ش) به قم رفت.<ref name=":1" /> | ||
خوانساری در درس فقه و اصول آیتاللّه حائری، در حالی که خود مدرسی بزرگ بود، حاضر شد و مورد توجه کامل ایشان قرار گرفت؛ چنانکه آقای حائری پس از دو ماه، محل اقامت نماز جماعت خویش را در [[مدرسه فیضیه]] به او واگذار کرد و در اولین نماز جماعت هم شرکت جست و به وی اقتدا نمود.<ref>انصاری قمی، ناصر الدین، اختران فقاهت بررسی زندگی علمی و سیاسی گروهی از علمای سده اخیر، قم، دلیل ما، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص ۳۱۹.</ref> | خوانساری در درس فقه و اصول آیتاللّه حائری، در حالی که خود مدرسی بزرگ بود، حاضر شد و مورد توجه کامل ایشان قرار گرفت؛ چنانکه آقای حائری پس از دو ماه، محل اقامت نماز جماعت خویش را در [[مدرسه فیضیه]] به او واگذار کرد و در اولین نماز جماعت هم شرکت جست و به وی اقتدا نمود.<ref>انصاری قمی، ناصر الدین، اختران فقاهت بررسی زندگی علمی و سیاسی گروهی از علمای سده اخیر، قم، دلیل ما، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص ۳۱۹.</ref> | ||
=== مهاجرت به تهران === | === مهاجرت به تهران === | ||
پس از درگذشت عبدالکریم حائری و در دوره مرجعیت آیتاللّه بروجردی، خوانساری از معتمدان او و نیز از مدرّسان طراز اول حوزه علمیه قم شمرده میشد. در ۱۳۶۹ق (۱۳۲۸ش) که سیدیحیی سجادی، امام جماعت [[مسجد سیدعزیزاللّه]] واقع در بازار | پس از درگذشت عبدالکریم حائری و در دوره مرجعیت آیتاللّه بروجردی، خوانساری از معتمدان او و نیز از مدرّسان طراز اول حوزه علمیه قم شمرده میشد. در ۱۳۶۹ق (۱۳۲۸ش) که سیدیحیی سجادی، امام جماعت [[مسجد سیدعزیزاللّه]] واقع در بازار تهران درگذشت، بازاریان از آیتاللّه بروجردی خواستند شخص باکفایتی را به عنوان امام جماعت مسجد معرفی کند. بدین ترتیب، در ۱۳۷۰ق خوانساری به توصیه بروجردی، به تهران رفت. او تا پایان عمر در مسجد مذکور به اقامه نماز، تدریس فقه و اداره امور دینی پرداخت.<ref name=":1" /> | ||
در مدت ۳۵ سالی که وی در تهران ماندگار شد، آنچه در توان داشت در تدریس (یک دوره کامل فقه از طهارت تا دیات)، تألیف، اقامه جماعت، ارشاد و راهنمایی مؤمنان و رفع نیازمندیهای حوزههای علمیه کوشید.<ref>انصاری قمی، ناصر الدین، اختران فقاهت بررسی زندگی علمی و سیاسی گروهی از علمای سده اخیر، قم، دلیل ما، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص ۳۲۳ .</ref> | در مدت ۳۵ سالی که وی در تهران ماندگار شد، آنچه در توان داشت در تدریس (یک دوره کامل فقه از طهارت تا دیات)، تألیف، اقامه نماز جماعت، ارشاد و راهنمایی مؤمنان و رفع نیازمندیهای حوزههای علمیه کوشید.<ref>انصاری قمی، ناصر الدین، اختران فقاهت بررسی زندگی علمی و سیاسی گروهی از علمای سده اخیر، قم، دلیل ما، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص ۳۲۳ .</ref> | ||
[[پرونده:احمد خوانساری.jpg|بندانگشتی| آیت الله سید احمد خوانساری |217x217پیکسل]] | [[پرونده:احمد خوانساری.jpg|بندانگشتی| آیت الله سید احمد خوانساری |217x217پیکسل]] | ||
خط ۱۲۳: | خط ۱۲۳: | ||
آیتالله خوانساری به سبب جایگاه علمی و اخلاقی ممتاز خود، شخصیتی مقبول و بانفوذ سیاسی و اجتماعی داشت. پس از درگذشت آیتالله بروجردی، برخی از علمای طراز اول خواستار آن شدند که خوانساری به نجف یا قم برود و مرجعیت شیعیان را بپذیرد، ولی خوانساری تهران را ترک نکرد؛ از این زمان به بعد، خوانساری یکی از مراجع تقلید شد و برخی از شیعیان پاکستان، عراق و نیز بسیاری از مردم ایران، وی را به عنوان مرجع تقلید خویش برگزیدند.<ref name=":1" /> | آیتالله خوانساری به سبب جایگاه علمی و اخلاقی ممتاز خود، شخصیتی مقبول و بانفوذ سیاسی و اجتماعی داشت. پس از درگذشت آیتالله بروجردی، برخی از علمای طراز اول خواستار آن شدند که خوانساری به نجف یا قم برود و مرجعیت شیعیان را بپذیرد، ولی خوانساری تهران را ترک نکرد؛ از این زمان به بعد، خوانساری یکی از مراجع تقلید شد و برخی از شیعیان پاکستان، عراق و نیز بسیاری از مردم ایران، وی را به عنوان مرجع تقلید خویش برگزیدند.<ref name=":1" /> | ||
گفته شده است بسیاری از بزرگان حوزه قم، [[نجف]] و [[کربلا]] پس از درگذشت آیت اللّه | گفته شده است بسیاری از بزرگان حوزه قم، [[نجف]] و [[کربلا]] پس از درگذشت آیت اللّه بروجردی، وی را اعلم و دارای دقت نظر در مسائل فقهی میدانستهاند.<ref name=":1" /> | ||
گفته شده خوانساری فقیهی بوده که تحت تأثیر نظرات فقهی مشهور قرار نمیگرفت. کتاب جامعالمدارک او را اثری دانستهاند که در برابر دیدگاه مشهور نظریهای مستقل ارائه میدهد.<ref>«شخصیت آیت اللّه سیداحمد خوانساری در گفتگو با آیات و اساتید: سیدحسین شمس، مرتضوی لنگرودی، ابوطالب تجلیل، هادی معرفت، مرحوم ستوده»، فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، بهار و تابستان ۱۳۷۸ش، شماره۱۷ و ۱۸. ص۲۳۴.</ref> | گفته شده خوانساری فقیهی بوده که تحت تأثیر نظرات فقهی مشهور قرار نمیگرفت. کتاب جامعالمدارک او را اثری دانستهاند که در برابر دیدگاه مشهور نظریهای مستقل ارائه میدهد.<ref>«شخصیت آیت اللّه سیداحمد خوانساری در گفتگو با آیات و اساتید: سیدحسین شمس، مرتضوی لنگرودی، ابوطالب تجلیل، هادی معرفت، مرحوم ستوده»، فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، بهار و تابستان ۱۳۷۸ش، شماره۱۷ و ۱۸. ص۲۳۴.</ref> | ||
خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
== ویژگیهای اخلاقی == | == ویژگیهای اخلاقی == | ||
# تعبّد به احکام | # تعبّد به احکام شرعی، پایبندی به عمل به دستورات [[دین]]، انجام واجبات و مستحبات، ترک محرمات و مکروهات. | ||
# گفته شده وی تا در کاری یقین به رضایت الهی نداشت، آن را انجام نمیداد. احتیاط ایشان در مصرف وجوهات زبانزد عام و خاص بود. | # گفته شده وی تا در کاری یقین به رضایت الهی نداشت، آن را انجام نمیداد. احتیاط ایشان در مصرف وجوهات زبانزد عام و خاص بود. | ||
# [[زهد]]، سادهزیستی، عدم تعلق به [[دنیا]]، استفاده به اندازه ضرورت از امکانات دنیا. | # [[زهد]]، سادهزیستی، عدم تعلق به [[دنیا]]، استفاده به اندازه ضرورت از امکانات دنیا. | ||
خط ۱۴۵: | خط ۱۴۵: | ||
== مشی سیاسی == | == مشی سیاسی == | ||
تحلیل و برآورد کلی از خط مشی سیاسی خوانساری از ۱۳۴۱ش و تصویب [[لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی]] تا [[فروپاشی حکومت پهلوی]] در ۱۳۵۷ش و نیز اقدامات او در مقاطع گوناگون در برابر حکومت، نشان میدهد که سیره سیاسیِ وی به تدریج از مخالفت آشکار با سیاستهای رژیم پهلوی و اعلام صریح مواضع خود به نوعی احتیاط و میانهروی، روی آورده است. خوانساری از ابتدا در شمار مخالفان تند و صریح حکومت و به ویژه شخص محمدرضاشاه نبود. او که از ناکامی علمای نجف در جریان [[مشروطه]] خاطرات ناخوشایندی داشت، منش مداراگرایانه حائری یزدی و بروجردی با حکومت را باور داشت، هرچند به نزدیکی با حکومت پهلوی هم رویخوش نشان نمیداد. خوانساری پس از پیروزی انقلاب اسلامی | تحلیل و برآورد کلی از خط مشی سیاسی خوانساری از ۱۳۴۱ش و تصویب [[لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی]] تا [[فروپاشی حکومت پهلوی]] در ۱۳۵۷ش و نیز اقدامات او در مقاطع گوناگون در برابر حکومت، نشان میدهد که سیره سیاسیِ وی به تدریج از مخالفت آشکار با سیاستهای رژیم پهلوی و اعلام صریح مواضع خود به نوعی احتیاط و میانهروی، روی آورده است. خوانساری از ابتدا در شمار مخالفان تند و صریح حکومت و به ویژه شخص محمدرضاشاه نبود. او که از ناکامی علمای نجف در جریان [[مشروطه]] خاطرات ناخوشایندی داشت، منش مداراگرایانه حائری یزدی و بروجردی با حکومت را باور داشت، هرچند به نزدیکی با حکومت پهلوی هم رویخوش نشان نمیداد. خوانساری پس از پیروزی انقلاب اسلامی در صحنه سیاست حضور جدی نداشت. با وجود این، وی در این دوره مورد توجه و احترام [[امام خمینی]] بود.<ref name=":1" /> | ||
آیتﷲ خوانساری با مشی محتاطانهای که برگزیده بود، در پارهای موارد کوشید تا با انقلابیون همراهی کند. عمده همراهیهای خوانساری با انقلابیون در سالهای ۴۱ و ۴۲ بود. در این دو سال، شاه با تصویب قوانینی، اعتراض روحانیت را برانگیخته بود و آیتالله خوانساری هم از معترضین بود. انتقادهای وی اما خالی از تندروی بود و میکوشید تا با همان مسلک محتاطانه خود، در مسیر اعتراض گام بردارد. پیش از این اما آیتﷲ خوانساری با رویّه انقلابیگری میانهای نداشت و بر کارهای انقلابیون نیز خُرده میگرفت.<ref>طباطبایی، سید هادی، «[https://mobahesat.ir/6812 منش سیاسی سید احمد خوانساری؛ همراهیهای محدود با انقلابیون]»، سایت مباحثات، تاریخ درج مطلب:۲۳ اسفند ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref> خوانساری اعتراضهایی را به نحوه عملکرد حاکمیت پهلوی داشت، اما با مشی انقلابیگری نیز موافقتی نکرد.<ref>طباطبایی، هادی، «[https://mobahesat.ir/7281 مشی سیاسی سید احمد خوانساری؛ مرجعی میانهرو یا محافظهکار]»، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اردی بهشت ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref> | آیتﷲ خوانساری با مشی محتاطانهای که برگزیده بود، در پارهای موارد کوشید تا با انقلابیون همراهی کند. عمده همراهیهای خوانساری با انقلابیون در سالهای ۴۱ و ۴۲ بود. در این دو سال، شاه با تصویب قوانینی، اعتراض روحانیت را برانگیخته بود و آیتالله خوانساری هم از معترضین بود. انتقادهای وی اما خالی از تندروی بود و میکوشید تا با همان مسلک محتاطانه خود، در مسیر اعتراض گام بردارد. پیش از این اما آیتﷲ خوانساری با رویّه انقلابیگری میانهای نداشت و بر کارهای انقلابیون نیز خُرده میگرفت.<ref>طباطبایی، سید هادی، «[https://mobahesat.ir/6812 منش سیاسی سید احمد خوانساری؛ همراهیهای محدود با انقلابیون]»، سایت مباحثات، تاریخ درج مطلب:۲۳ اسفند ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref> خوانساری اعتراضهایی را به نحوه عملکرد حاکمیت پهلوی داشت، اما با مشی انقلابیگری نیز موافقتی نکرد.<ref>طباطبایی، هادی، «[https://mobahesat.ir/7281 مشی سیاسی سید احمد خوانساری؛ مرجعی میانهرو یا محافظهکار]»، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اردی بهشت ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref> |