پیش نویس:نزول جبرئیل بر حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۲: خط ۲:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیا جبرئیل بر حضرت فاطمه(س) نازل می‌شد؟
آیا جبرئیل بر حضرت فاطمه(س) نازل می‌شد و سخن می گفت؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
'''نزول جبرئیل به حضرت فاطمه(س)''' در روایات معتبری بدان تصریح شده است. و
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|سنت|فاطمی}}
{{درگاه|سنت|فاطمی}}


م


بر حضرت زهرا(س)ووووو
== گفت‌وگوی ملائکه ==
در برخی روایات، به صورت کلی اشاره شده است که ملائکه با آن حضرت سخن می گفتند و به اینکه همه ملائکه یا برخی از آنان، و یا اینکه کدام دسته از ملائکه با حضرت سخن می گفتند، هیچ اشاره ای نشده است؛ همچون روایاتی که از اسم «محدّثة» سخن گفته است. محدثه به معنای زنی است که فرشتگان با او سخن می گویند. در این روایات، نام محدثه بر آن حضرت اطلاق گشته است، روایاتی همچون:


=== روایت اول: صحیحه ابی عبیده ===
* سلیم گفت: «به محمد بن ابوبکر گفتم: آيا امير مؤمنان محدّث است‌؟ گفت: آرى، و فاطمه نيز محدّثه بود با آنکه پیامبر نبود.»<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=أسرار آل محمد عليهم السلام|سال=1416|نام=سليم بن قيس|نام خانوادگی=الهلالي|ناشر=نشر الهادي‌|صفحه=505|مکان=قم}}</ref>
{{عربی|عَنْ أَبِي عَبْدِ اللهِ عليه‌السلام ، قَالَ : « إِنَّ فَاطِمَةَ(ع) مَكَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللهِ(ص) خَمْسَةً وَسَبْعِينَ يَوْماً ، وكَانَ دَخَلَهَا حُزْنٌ شَدِيدٌ عَلى أَبِيهَا ، وكَانَ يَأْتِيهَا جَبْرَئِيلُ ، فَيُحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلى أَبِيهَا ، ويُطَيِّبُ نَفْسَهَا ، ويُخْبِرُهَا عَنْ أَبِيهَا ومَكَانِهِ ، ويُخْبِرُهَا بِمَا يَكُونُ بَعْدَهَا فِي ذُرِّيَّتِهَا ، وكَانَ عَلِيٌّ(ع) يَكْتُبُ ذلِكَ}}


در روایتی امام جعفر صادق(ع) فرمودند: «حضرت فاطمه مدّت هفتاد و پنج روز بعد از رحلت پدر بزرگوارش زنده و به علّت از دست دادن پدر خويش دچار غم و اندوه شديدى بود. جبرئيل نزد آن بانوى معظّم مى‌آمد و به وى تسليت مى‌گفت و خاطر او را آرام مى‌كرد. وى را از مقام و مكان پدر بزرگوارش آگاه مى‌نمود. و آن حضرت را از مصايبى كه بعدا فرزندانش بدانها دچار مى‌شوند، مطّلع مى‌كرد و حضرت على بن ابى طالب(ع) آن مطالب را مى‌نوشت و اين مصحف فاطمه است.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=1430|نام=أبو جعفر محمّد بن يعقوب|نام خانوادگی=الكليني الرازي|ناشر=دار الحديث|جلد=2|صفحه=489|مکان=قم}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=1430|نام=أبو جعفر محمّد بن يعقوب|نام خانوادگی=الكليني الرازي|ناشر=دار الحديث|جلد=1|صفحه=599|مکان=قم}}</ref>
* امام صادق(ع) فرمودند:«حضرت فاطمه(س) نزد خداوند عزّوجلّ‌ نه اسم دارند: فاطمه، صدّيقه، مباركة، طاهره، زكيّه، راضيه، مرضيّه، محدّثه، زهراء.»<ref name=":03332">{{یادکرد کتاب|عنوان=علل الشرایع|نام=محمّد بن علي|نام خانوادگی=ابن بابويه القمّي|ناشر=منشورات المكتبة الحيدرية|جلد=1|صفحه=178|مکان=نجف}}</ref>


تمامی راویان این روایت ثقه بوده و روایت صحیح السند می باشد.<ref name=":02">{{یادکرد کتاب|عنوان=مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول|سال=1404|نام=محمّد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=دار الکتب الإسلامیّة|جلد=3|صفحه=59|مکان=تهران}}</ref><ref name=":022">{{یادکرد کتاب|عنوان=مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول|سال=1404|نام=محمّد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=دار الکتب الإسلامیّة|جلد=5|صفحه=314|مکان=تهران}}</ref>
* راوی گوید: «از امام صادق(ع) شنيدم كه مى‌فرمودند: فاطمه(س) را به خاطر اين محدّثه ناميدند كه فرشتگان از آسمان فرود مى‌آمدند و آن حضرت را مى‌خواندند همان طورى كه مريم دختر عمران را صدا مى‌زدند، بارى فرشتگان مى‌گفتند: اى فاطمه خدا تو را برگزيد و پاكيزه‌ات نمود و بر تمام زنان عالم اختيارت كرد، اى فاطمه پروردگارت را بخوان و سجده‌اش نما و با ركوع‌كنندگان ركوع كن و بدين ترتيب حضرتش با آنها سخن مى‌گفت و آنها نيز با جنابش حديث و سخن مى‌گفتند...»<ref name=":0333">{{یادکرد کتاب|عنوان=علل الشرایع|نام=محمّد بن علي|نام خانوادگی=ابن بابويه القمّي|ناشر=منشورات المكتبة الحيدرية|جلد=1|صفحه=182|مکان=نجف}}</ref>


=== روایت دوم: معتبره حماد ===
== گفت‌وگوی جبرئیل ==
{{متن عربی|إِنَّ اللهَ تَعَالى لَمَّا قَبَضَ نَبِيَّهُ دَخَلَ عَلى فَاطِمَةَ(س) مِنْ وَفَاتِهِ مِنَ الْحُزْنِ مَا لَايَعْلَمُهُ إِلاَّ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ ، فَأَرْسَلَ اللهُ إِلَيْهَا مَلَكاً يُسَلِّي غَمَّهَا وَ يُحَدِّثُهَا ، فَشَكَتْ‌ ذلِكَ إِلى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ(ع) ، فَقَالَ لَهَا: إِذَا أَحْسَسْتِ بِذلِكَ وَسَمِعْتِ الصَّوْتَ ، قُولِي لِي، فَأَعْلَمَتْهُ بِذلِكَ، فَجَعَلَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ(ع) يَكْتُبُ كُلَّ مَا سَمِعَ حَتّى أَثْبَتَ مِنْ ذلِكَ مُصْحَفاً». قَالَ: ثُمَّ قَالَ:« أَمَا إِنَّهُ لَيْسَ فِيهِ شَيْ‌ءٌ مِنَ الْحَلَالَ وَالْحَرَامِ، وَلكِنْ فِيهِ عِلْمُ مَا يَكُونُ.}}
و اما نزول جبرئیل و تکلم ایشان با حضرت زهرا(س)، در روایات معتبر بدان تصریح گشته است، همچون:


حماد بن عثمان گويد:شنيدم امام صادق(ع) مى‌فرمود: «زنادقه در سال صد و بيست و هشت ظهور كنند، من اين را از مطالعۀ مصحف فاطمه(س) دريافتم. من عرض كردم: مصحف فاطمه(س) چيست‌؟ فرمود:چون خداى تعالى جان پيغمبر را گرفت،فاطمه(ع) از وفات آن حضرت تا آنجا اندوهناك شد كه جز خداى عزوجل نداند، خدا فرشته‌اى فرستاد تا فاطمه(س) را تسليت دهد و با او حديث گويد، از اين پيش آمد به على(ع) شكايت كرد (چون هراس آور بود و گفته‌هاى او از دست مى‌رفت) فرمود: هر وقت احساس نزول فرشته را كردى و آوازش را شنيدى به من خبر ده. و پس از آن على(ع) هر چه از فرشته مى‌شنيد مى‌نوشت تا اينكه مصحفى از اين نوشته‌ها درست شد، گويد: سپس فرمود: در آن مصحف هيچ احكام حلال و حرام نيست ولى در آن، علمِ‌ به حوادث آينده است.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=1430|نام=أبو جعفر محمّد بن يعقوب|نام خانوادگی=الكليني الرازي|ناشر=دار الحديث|جلد=1|صفحه=596|مکان=قم}}</ref>
=== صحیحه ابی عبیده ===
{{عربی|عَنْ أَبِي عَبْدِ اللهِ عليه‌السلام، قَالَ: «إِنَّ فَاطِمَةَ(ع) مَكَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللهِ(ص) خَمْسَةً وَسَبْعِينَ يَوْماً، وكَانَ دَخَلَهَا حُزْنٌ شَدِيدٌ عَلى أَبِيهَا، وكَانَ يَأْتِيهَا جَبْرَئِيلُ، فَيُحْسِنُ عَزَاءَهَا عَلى أَبِيهَا، ويُطَيِّبُ نَفْسَهَا، ويُخْبِرُهَا عَنْ أَبِيهَا ومَكَانِهِ، ويُخْبِرُهَا بِمَا يَكُونُ بَعْدَهَا فِي ذُرِّيَّتِهَا، وكَانَ عَلِيٌّ(ع) يَكْتُبُ ذلِكَ}}


در روایتی امام جعفر صادق(ع) فرمودند: «حضرت فاطمه مدّت هفتاد و پنج روز بعد از رحلت پدر بزرگوارش زنده و به علّت از دست دادن پدر خویش دچار غم و اندوه شدیدی بود. جبرئیل نزد آن بانوی معظّم می‌آمد و به وی تسلیت می‌گفت و خاطر او را آرام می‌کرد. وی را از مقام و مکان پدر بزرگوارش آگاه می‌نمود. و آن حضرت را از مصایبی که بعداً فرزندانش بدانها دچار می‌شوند، مطّلع می‌کرد و حضرت علی بن ابی طالب(ع) آن مطالب را می‌نوشت و این مصحف فاطمه است.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=1430|نام=أبو جعفر محمّد بن یعقوب|نام خانوادگی=الکلینی الرازی|ناشر=دار الحدیث|جلد=2|صفحه=489|مکان=قم}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=1430|نام=أبو جعفر محمّد بن یعقوب|نام خانوادگی=الکلینی الرازی|ناشر=دار الحدیث|جلد=1|صفحه=599|مکان=قم}}</ref>


تمامی راویان این روایت ثقه بوده و روایت صحیح السند می‌باشد.<ref name=":02">{{یادکرد کتاب|عنوان=مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول|سال=1404|نام=محمّد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=دار الکتب الإسلامیّة|جلد=3|صفحه=59|مکان=تهران}}</ref><ref name=":022">{{یادکرد کتاب|عنوان=مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول|سال=1404|نام=محمّد باقر|نام خانوادگی=مجلسی|ناشر=دار الکتب الإسلامیّة|جلد=5|صفحه=314|مکان=تهران}}</ref>


'''نزول جبرئیل به حضرت فاطمه(س)'''، در روایتی در [[اعتبار کتاب کافی|کتاب کافی]] آمده است. در این کتاب آمده که [[حضرت فاطمه(س)|فاطمه(س)]] پس از مرگ [[رسول خدا(ص)]] دچار اندوهی عمیق شد. جبرئیل جهت تسلیت خدمت ایشان آمد، و اخباری از آینده را برایش بیان نموده و [[علی(ع)]] آنها را می‌نوشت.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، انتشارات مسجد چهارده معصوم، ج۲، ص۳۵۵–۳۵۶.</ref> این نوشته‌ها بعدها به [[مصحف فاطمه]] مشهور شد.<ref>کلینی، اصول کافی، ج۱، ص۳۴۶.</ref>
===معتبره حماد بن عثمان===
{{متن عربی|إِنَّ اللهَ تَعَالى لَمَّا قَبَضَ نَبِيَّهُ دَخَلَ عَلى فَاطِمَةَ(س) مِنْ وَفَاتِهِ مِنَ الْحُزْنِ مَا لَايَعْلَمُهُ إِلاَّ اللهُ عَزَّ وَجَلَّ، فَأَرْسَلَ اللهُ إِلَيْهَا مَلَكاً يُسَلِّي غَمَّهَا وَ يُحَدِّثُهَا، فَشَكَتْ ذلِكَ إِلى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ(ع)، فَقَالَ لَهَا: إِذَا أَحْسَسْتِ بِذلِكَ وَسَمِعْتِ الصَّوْتَ، قُولِي لِي، فَأَعْلَمَتْهُ بِذلِكَ، فَجَعَلَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ(ع) يَكْتُبُ كُلَّ مَا سَمِعَ حَتّى أَثْبَتَ مِنْ ذلِكَ مُصْحَفاً». قَالَ: ثُمَّ قَالَ: «أَمَا إِنَّهُ لَيْسَ فِيهِ شَيْءٌ مِنَ الْحَلَالَ وَالْحَرَامِ، وَلكِنْ فِيهِ عِلْمُ مَا يَكُونُ.}}


در روایاتی حضرت زهرا به نام «محدَّثه» خوانده شده است<ref>صدوق، علل الشرایع، نجف، مکتبه الحیدریه، ۱۳۸۵ هـ، ص۱۸۲، باب ۱۴۶، ح۱.</ref> که از بالاترین فضایل او محسوب می‌شود.<ref>رحمان ستایش، محمدکاظم، «محدثه بودن فاطمه»، دانشنامه فاطمه، زیرنظر علی اکبر رشاد، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۲، ص۶۰.</ref>
حماد بن عثمان گوید:شنیدم امام صادق(ع) می‌فرمود: «زنادقه در سال صد و بیست و هشت ظهور کنند، من این را از مطالعهٔ مصحف فاطمه(س) دریافتم. من عرض کردم: مصحف فاطمه(س) چیست؟ فرمود:چون خدای تعالی جان پیغمبر را گرفت، فاطمه(ع) از وفات آن حضرت تا آنجا اندوهناک شد که جز خدای عزوجل نداند، خدا فرشته‌ای فرستاد تا فاطمه(س) را تسلیت دهد و با او حدیث گوید، از این پیش آمد به علی(ع) شکایت کرد (چون هراس آور بود و گفته‌های او از دست می‌رفت) فرمود: هر وقت احساس نزول فرشته را کردی و آوازش را شنیدی به من خبر ده. و پس از آن علی(ع) هر چه از فرشته می‌شنید می‌نوشت تا اینکه مصحفی از این نوشته‌ها درست شد، گوید: سپس فرمود: در آن مصحف هیچ احکام حلال و حرام نیست ولی در آن، علمِ به حوادث آینده است.»<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=1430|نام=أبو جعفر محمّد بن یعقوب|نام خانوادگی=الکلینی الرازی|ناشر=دار الحدیث|جلد=1|صفحه=596|مکان=قم}}</ref>


[[امام خمینی]] درباره شایستگی وجودی حضرت فاطمه(س) برای دریافت وحی می‌گوید: «مسئله فرود آمدن جبرئیل (بر حضرت زهرا) یک مسئله ساده نیست. خیال نشود که جبرئیل برای هر کس امکان نزول دارد. یک تناسب کامل میان مقام و عظمت جبرئیل که روح اعظم است، و روح آن شخصی که جبرئیل بر او وارد می‌شود، لازم است.»<ref>امام خمینی، صحیفه نور، تهران، مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بی‌تا، ج۱۹، ص۲۷۸.</ref>
== مطالعه بیشتر ==
مقاله؛ محمدکاظم رحمان ستایش، «گفت وگوی ملائکه با حضرت فاطمه»، دو فصلنامه حدیث پژوهی


==منابع==
==منابع==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه فرعی۱ = امامت  
| شاخه فرعی۱ = امامت
| شاخه فرعی۲ = امامت خاصه
| شاخه فرعی۲ = امامت خاصه
| شاخه فرعی۳ =فضایل حضرت فاطمه(س)
| شاخه فرعی۳ = فضایل حضرت فاطمه(س)
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
| شناسه = -
| شناسه = -
| تیترها = -
| تیترها = -
| ویرایش = شد
| ویرایش = شد
| لینک‌دهی = شد
| لینک‌دهی = شد
| ناوبری =
| ناوبری =  
| نمایه = شد
| نمایه = شد
| تغییر مسیر = شد
| تغییر مسیر = شد
| ارجاعات =
| ارجاعات =  
| ارزیابی کمی =  
| ارزیابی کمی =  
| ارزیابی کیفی =  
| ارزیابی کیفی =  
| تکمیل =
| تکمیل =  
| اولویت = ب
| اولویت = ب
| کیفیت = ب
| کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
۳۸۴

ویرایش