تبدیل سیئات به حسنات: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۴ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۱۸

سؤال

مراد از تبدیل سیئات به حسنات در قرآن چیست؟

تبدیل سیئات به حسنات مفهومی در قرآن است که طبق آن، بنده مؤمن به شرط ایمان و توبه، بدی‌های خود را به وسیله عمل صالح و اعمال نیک و خوب و اطاعت و عبادت خداوند، تبدیل به حسنات و خوبی می‌کند. و نیز این معنا را دربردارد که گناهانش و آثار آن به سبب حسنات و خوبی، بخشیده می‌شود.

معنای سیئات و حسنات

براساس آیات قرآن، سیئات، گناهانی است که خداوند آنها را به سبب کار نیک بندگان می‌بخشد.^[۱] علامه طباطبایی، سیئات در قرآن را گناهان صغیره می‌داند.^[۲]

در آیه ۱۹۳ سوره آل‌عمران آمده است: ﴿فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا؛ گناهان ما را بيامرز، و بديهاى ما را بزداى﴾(آل عمران:۱۹۳) که نشان می‌دهد سیئات با گناه تفاوت دارد و معنای خصلت و عمل بد را دلالت می‌کند. با توجه به مجموع آیات، سیئات هم معنای گناه^[۳] و آثار آن را می‌دهد که عِقاب دارد و هم معنای اعمال بد را دارد.

بعضی مفسران در تفاوت ذنوب و سیئات گفته‌اند که ذنوب خود گناهان است كه به‌صورت نيرو در عالم رها شده و در آخرت مجسّم خواهند شد و سيّئات آثار وضعى گناهان از قبيل تيرگى قلوب، رفتن آبروها، آمدن عذاب دنيوى.^[۴] و برخی هم گفته‌اند که منظور از سيئات نفس اعمالى كه انسان انجام می‌دهد نيست، بلكه آثار سويى است كه از آن بر روح و جان انسان نشسته‏ است.^[۵]

تبدیل سیئات به حسنات

در چند جای قرآن امر به انجام حسنات شده است تا سیئات از بین برود: ﴿إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ؛ زيرا خوبيها بديها را از ميان مى‌برد.﴾(هود:۱۱۴) علامه طباطبایی ذیل این آیه می‌فرماید نماز آثار معصیت در دلها را از بین می‌برد.^[۶] مفسران حسنات در آیات را شامل تمام حسنات و خوبی‌ها می‌دانند.^[۷] غیر از نماز، در آیه ۱۹۵ سوره آل‌عمران، هجرت و آزار دیدن برای خداوند و شهادت از اعمالی است که خداوند به سبب آن، سیئات را از بین می‌برد. جای دیگر، اجتناب از گناهان کبیره، سبب از بین رفتن سیئات می‌شود.^[۸] در تفسیر مجمع البیان ذیل آیه ۷۰ سوره فرقان روایتی آمده است که نشان می‌دهد معنای تبدیل سیئات به حسنات، این است که خداوند گناه را از بنده محو می‌کند و جای آن حسنه می‌نویسد.^[۹]

وجوه دیگری هم برای معنای تبدیل شدن سیئات به حسنات ذکر کرده‌اند که از آن جمله این است که خداوند گناهان گذشته را به وسیله توبه از بین می‌برد، و اینکه خداوند ملکه بد انسان را به ملکه خوب تبدیل می‌کند، یا اینکه مقصود ثواب و عقاب است. اما علامه طباطبایی بر این اعتقاد است که ظاهر آیات نشان می‌دهد گناه تبدیل به حسنه می‌شود.^[۱۰]

در آیه ۲۲ سوره رعد و آیه ۵۴ سوره قصص، تبدیل سیئات به حسنات در دو معنا بکاربرده شده است. یک تبدیل بدی خود انسان به خوبی. و دیگری، تبدیل بدی دیگران با خوبی خود:﴿وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ؛ و بدى را با نيكى مى‌زدايند.﴾(رعد:۲۲)

تعبیر تبدیل سیئات به حسنات در قرآن، نشان‌دهنده این است که انسان با انجام اعمال نیک و خوب، بدی‌های گذشته خود را جبران می‌کند و با این سیر صعودی، از قالب یک انسان شرور به انسانی پاک و با تقوا درمی‌آید و از این جهت خداوند تمام گناهان او را می‌بخشد و عِقاب را از او برمی‌دارد و پاداشی نیک می‌دهد.

جستارهای وابسته

گناه و آمرزش گناه در قرآن

منابع

↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۲۲۲.
↑ طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ج۴، ص ۱۳۹.
↑ سوره عنکبوت، آیه ۷.
↑ قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۱۰
↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۱۶۱.
↑ طباططبایی، محمدحسین، المیزان، ج۱۱، ص۷۸.
↑ سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۴، ص۱۹۳۲.
↑ سوره نساء، آیه ۳۱.
↑ طبرسی، مجمع البیان، ج۱۷، ص۲۲۶
↑ طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۳۳۵.

[1] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۲۲۲.

[2] طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ج۴، ص ۱۳۹.

[3] سوره عنکبوت، آیه ۷.

[4] قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۱۰

[5] مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۱۶۱.

[6] طباططبایی، محمدحسین، المیزان، ج۱۱، ص۷۸.

[7] سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۴، ص۱۹۳۲.

[8] سوره نساء، آیه ۳۱.

[9] طبرسی، مجمع البیان، ج۱۷، ص۲۲۶

[10] طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۳۳۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 {{فضایل اخلاقی در قرآن}}
 == معنای سیئات و حسنات ==
-براساس آیات قرآن، سیئات، گناهانی است که خداوند آنها را به سبب کار نیک بندگان می‌بخشد.<ref>تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۳، ص۲۲۲</ref> [[علامه طباطبایی]]، سیئات در قرآن را گناهان صغیره می‌داند.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۴، ص ۱۳۹</ref>
+براساس آیات قرآن، سیئات، گناهانی است که خداوند آنها را به سبب کار نیک بندگان می‌بخشد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۲۲۲.</ref> [[علامه طباطبایی]]، سیئات در قرآن را گناهان صغیره می‌داند.<ref>طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ج۴، ص ۱۳۹.</ref>
-در آیه ۱۹۳ [[سوره آل‌عمران]] آمده است: {{قرآن|فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا|ترجمه=گناهان ما را بيامرز، و بديهاى ما را بزداى|سوره=آل عمران|آیه=۱۹۳}} که نشان می‌دهد سیئات با گناه تفاوت دارد و معنای خصلت و عمل بد را دلالت می‌کند. با توجه به مجموع آیات، سیئات هم معنای گناه<ref>آیه ۷ سوره عنکبوت</ref> و آثار آن را می‌دهد که عِقاب دارد و هم معنای اعمال بد را دارد.
+در آیه ۱۹۳ [[سوره آل‌عمران]] آمده است: {{قرآن|فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا|ترجمه=گناهان ما را بيامرز، و بديهاى ما را بزداى|سوره=آل عمران|آیه=۱۹۳}} که نشان می‌دهد سیئات با گناه تفاوت دارد و معنای خصلت و عمل بد را دلالت می‌کند. با توجه به مجموع آیات، سیئات هم معنای گناه<ref>سوره عنکبوت، آیه ۷.</ref> و آثار آن را می‌دهد که عِقاب دارد و هم معنای اعمال بد را دارد.
-بعضی مفسران در تفاوت ذنوب و سیئات گفته‌اند که ذنوب خود گناهان است كه به‌صورت نيرو در عالم رها شده و در آخرت مجسّم خواهند شد و سيّئات آثار وضعى گناهان از قبيل تيرگى قلوب، رفتن آبروها، آمدن عذاب دنيوى.<ref>قاموس قرآن، سید علی اکبر قرشی، ج۵، ص۱۱۰</ref> و برخی هم گفته‌اند که منظور از سيئات نفس اعمالى كه انسان انجام می‌دهد نيست، بلكه آثار سويى است كه از آن بر روح و جان انسان نشسته‏ است.<ref>تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۵، ص۱۶۱</ref>
+بعضی مفسران در تفاوت ذنوب و سیئات گفته‌اند که ذنوب خود گناهان است كه به‌صورت نيرو در عالم رها شده و در آخرت مجسّم خواهند شد و سيّئات آثار وضعى گناهان از قبيل تيرگى قلوب، رفتن آبروها، آمدن عذاب دنيوى.<ref>قرشی،  سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۱۰</ref> و برخی هم گفته‌اند که منظور از سيئات نفس اعمالى كه انسان انجام می‌دهد نيست، بلكه آثار سويى است كه از آن بر روح و جان انسان نشسته‏ است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۱۶۱.</ref>
 == تبدیل سیئات به حسنات ==
-در چند جای قرآن امر به انجام حسنات شده است تا سیئات از بین برود: {{قرآن|إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ|ترجمه=زيرا خوبيها بديها را از ميان مى‌برد.|سوره=هود|آیه=۱۱۴}} علامه طباطبایی ذیل این آیه می‌فرماید نماز آثار معصیت در دلها را از بین می‌برد.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباططبایی، ج۱۱، ص۷۸</ref> مفسران حسنات در آیات را شامل تمام حسنات و خوبی‌ها می‌دانند.<ref>فی ظلال القرآن، سید قطب، ج۴، ۱۹۳۲</ref> غیر از نماز، در آیه ۱۹۵ سوره آل‌عمران، هجرت و آزار دیدن برای خداوند و شهادت از اعمالی است که خداوند به سبب آن، سیئات را از بین می‌برد. جای دیگر، اجتناب از گناهان کبیره، سبب از بین رفتن سیئات می‌شود.<ref>آیه ۳۱ سوره نساء</ref> در تفسیر [[مجمع البیان]] ذیل آیه ۷۰ [[سوره فرقان]] روایتی آمده است که نشان می‌دهد معنای تبدیل سیئات به حسنات، این است که خداوند گناه را از بنده محو می‌کند و جای آن حسنه می‌نویسد.<ref>ترجمه تفسیر مجمع البیان، طبرسی، ج۱۷، ص۲۲۶</ref>
+در چند جای قرآن امر به انجام حسنات شده است تا سیئات از بین برود: {{قرآن|إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ|ترجمه=زيرا خوبيها بديها را از ميان مى‌برد.|سوره=هود|آیه=۱۱۴}} علامه طباطبایی ذیل این آیه می‌فرماید نماز آثار معصیت در دلها را از بین می‌برد.<ref>طباططبایی، محمدحسین، المیزان، ج۱۱، ص۷۸.</ref> مفسران حسنات در آیات را شامل تمام حسنات و خوبی‌ها می‌دانند.<ref>سید قطب، فی ظلال القرآن، ج۴، ص۱۹۳۲.</ref> غیر از نماز، در آیه ۱۹۵ سوره آل‌عمران، هجرت و آزار دیدن برای خداوند و شهادت از اعمالی است که خداوند به سبب آن، سیئات را از بین می‌برد. جای دیگر، اجتناب از گناهان کبیره، سبب از بین رفتن سیئات می‌شود.<ref>سوره نساء، آیه ۳۱.</ref> در تفسیر [[مجمع البیان]] ذیل آیه ۷۰ [[سوره فرقان]] روایتی آمده است که نشان می‌دهد معنای تبدیل سیئات به حسنات، این است که خداوند گناه را از بنده محو می‌کند و جای آن حسنه می‌نویسد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۱۷، ص۲۲۶</ref>
-وجوه دیگری هم برای معنای تبدیل شدن سیئات به حسنات ذکر کرده‌اند که از آن جمله این است که خداوند گناهان گذشته را به وسیله توبه از بین می‌برد، و اینکه خداوند ملکه بد انسان را به ملکه خوب تبدیل می‌کند، یا اینکه مقصود ثواب و عقاب است. اما علامه طباطبایی بر این اعتقاد است که ظاهر آیات نشان می‌دهد گناه تبدیل به حسنه می‌شود.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۵، ص۳۳۵</ref>
+وجوه دیگری هم برای معنای تبدیل شدن سیئات به حسنات ذکر کرده‌اند که از آن جمله این است که خداوند گناهان گذشته را به وسیله توبه از بین می‌برد، و اینکه خداوند ملکه بد انسان را به ملکه خوب تبدیل می‌کند، یا اینکه مقصود ثواب و عقاب است. اما علامه طباطبایی بر این اعتقاد است که ظاهر آیات نشان می‌دهد گناه تبدیل به حسنه می‌شود.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۱۵، ص۳۳۵.</ref>
 در آیه ۲۲ [[سوره رعد]] و آیه ۵۴ [[سوره قصص]]، تبدیل سیئات به حسنات در دو معنا بکاربرده شده است. یک تبدیل بدی خود انسان به خوبی. و دیگری، تبدیل بدی دیگران با خوبی خود:{{قرآن|وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ|ترجمه=و بدى را با نيكى مى‌زدايند.|سوره=رعد|آیه=۲۲}}
 تعبیر تبدیل سیئات به حسنات در قرآن، نشان‌دهنده این است که انسان با انجام اعمال نیک و خوب، بدی‌های گذشته خود را جبران می‌کند و با این سیر صعودی، از قالب یک انسان شرور به انسانی پاک و با تقوا درمی‌آید و از این جهت خداوند تمام گناهان او را می‌بخشد و عِقاب را از او برمی‌دارد و پاداشی نیک می‌دهد.
-{{پایان پاسخ}}
 == جستارهای وابسته==
 * [[گناه و آمرزش گناه در قرآن]]