ثروت ثروتمندان: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیا ثروتمندان مجاز اند سرمایه‌های حلال خود را هر جور که بخواهند خرج کنند؟ در این صورت فقرا همیشه فقیر می‌مانند زیرا ثروتمندان تنها سعی در بهتر کردن زندگی خود می‌کنند؟
آیا ثروتمندان می‌توانند سرمایه‌های حلال خود را هرگونه که بخواهند خرج کنند؟ در این صورت فقرا همیشه فقیر می‌مانند زیرا ثروتمندان تنها سعی در بهتر کردن زندگی خود دارند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
اسلام استفاده کردن از نعمت‌ها و ثروت‌های مادی که از طریق شرعی و حلال به دست آمده باشد را مجاز شمرده و حتی گاه به آن توصیه و سفارش کرده است. قرآن کریم همان‌گونه که دستور به استفاده از نعمت‌ها را داده<ref name=":1">الاعراف / ۳۱.</ref> به پرهیز از اسراف نیز دستور داده است.<ref name=":1"/>


کلمه «اسراف» کلمه بسیار جامعی است که هر گونه زیاده روی در کمیت و کیفیت و بیهوده‌گرایی و اتلاف و مانند آن را شامل می‌شود.
== ثروت ثروتمندان ==
اسلام استفاده کردن از نعمت‌ها و ثروت‌های مادی که از طریق شرعی و حلال به دست آمده باشد را مجاز شمرده و حتی گاه به آن توصیه و سفارش کرده است. در قرآن تحریم زینت‌ها و پرهیز از غذاها و روزی‌های پاک و حلال، مورد مذمت قرار گرفته است: {{قرآن||ترجمه=چه كسى زينتهاى الهى را كه براى بندگان خود آفريده، و روزيهاى پاكيزه را حرام كرده است|سوره=اعراف|آیه=۳۲}}


در آیه بعد با لحن تندتری به پاسخ آن‌ها که گمان می‌برند، تحریم زینت‌ها و پرهیز از غذاها و روزی‌های پاک و حلال، نشانه زهد و پارسایی و مایه قرب به پروردگار است، می‌پردازد و می‌گوید: ای پیامبر «بگو چه کسی زینت‌های الهی را که برای بندگانش آفریده و هم چنین مواهب و روزی‌های پاکیزه را تحریم کرده است» {{قرآن|قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَه اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ}}.<ref name=":0">اعراف/ ۳۲.</ref>
در کنار این‌ها خداوند دستور به پرهیز از اسراف نیز داشته است..<ref name=":1">الاعراف / ۳۱.</ref> کلمه «اسراف» کلمه جامعی است که هرگونه زیاده‌روی، بیهوده‌گرایی، اتلاف و مانند آن را شامل می‌شود.<ref name=":0">اعراف/ ۳۲.</ref>


اگر این امور، بد بود، خدا نمی‌آفرید، و اکنون که برای استفاده بندگانش آفریده است چگونه ممکن است آنها را تحریم کند؟ مگر میان دستگاه آفرینش و دستورات دینی تضاد ممکن است وجود داشته باشد؟! سپس برای تأکید اضافه می‌کند: به آنها «بگو این نعمت‌ها و موهبت‌ها برای افراد با ایمان در این زندگی دنیا آفریده شده، اگر چه دیگران نیز بدون داشتن شایستگی از آن استفاده می‌کنند ولی در روز قیامت و زندگی عالی تر که صفوف کاملاً از هم مشخص می‌شوند، این‌ها همه در اختیار افراد با ایمان و درستکار قرار می‌گیرد، و دیگران به کلی از آن محروم می‌شوند»! (قُلْ هِیَ لِلَّذِینَ آمَنُوا فِی الْحَیاه الدُّنْیا خالِصَه یَوْمَ الْقِیامَه<ref name=":0"/>)<ref>تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ج‏۶، ص: ۱۵۰</ref>
به عنوان نمونه در تاریخ زندگی امام حسن مجتبی ع می‌خوانیم هنگامی که به نماز برمی‌خاست بهترین لباس‌های خود را می‌پوشید سؤال کردند چرا بهترین لباس خود را می‌پوشید؟ فرمود: «خداوند زیبا است و زیبایی را دوست دارد و به همین جهت، من لباس زیبا برای راز و نیاز با پروردگارم می‌پوشم و هم او دستور داده است که زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد برگیرید<ref>محدث عاملی، وسائل الشیعه، جلد سوم ابواب احکام الملابس، باب ۷ حدیث ۴. مؤسسه آل البیت، بیتا.</ref>».


به عنوان نمونه در تاریخ زندگی امام حسن مجتبی ع می‌خوانیم هنگامی که به نماز برمی‌خاست بهترین لباس‌های خود را می‌پوشید سؤال کردند چرا بهترین لباس خود را می‌پوشید؟ فرمود:ان اللَّه جمیل یحب الجمال، فاتجمل لربی و هو یقول خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ. «خداوند زیبا است و زیبایی را دوست دارد و به همین جهت، من لباس زیبا برای راز و نیاز با پروردگارم می‌پوشم و هم او دستور داده است که زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد برگیرید<ref>محدث عاملی، وسائل الشیعه، جلد سوم ابواب احکام الملابس، باب ۷ حدیث ۴. مؤسسه آل البیت، بیتا.</ref>».
در حدیث دیگری می‌خوانیم که فردی به نام عباد بن کثیر با امام صادق(ع) روبرو شد، در حالی که امام ع لباس نسبتاً زیبایی بر تن داشت، به امام گفت: تو از خاندان نبوتی، و پدرت علی(ع) لباس بسیار ساده می‌پوشید چرا چنین لباس جالبی بر تن تو است؟ آیا بهتر نبود که لباسی کم‌اهمیت‌تر از این می‌پوشیدی، امام فرمود: وای بر تو ای عباد!، «چه کسی حرام کرده است زینتهایی را که خداوند برای بندگانش آفریده و روزی‌های پاکیزه را<ref name=":2">اعراف، ۳۲.


در حدیث دیگری می‌خوانیم که یکی از زاهدان ریایی به نام عباد بن کثیر با امام صادق(ع) روبرو شد، در حالی که امام ع لباس نسبتاً زیبایی بر تن داشت، به امام گفت: تو از خاندان نبوتی، و پدرت علی(ع) لباس بسیار ساده می‌پوشید چرا چنین لباس جالبی بر تن تو است؟ آیا بهتر نبود که لباسی کم‌اهمیت‌تر از این می‌پوشیدی، امام فرمود: وای بر تو ای عباد!، مَنْ حَرَّمَ زِینَه اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ: «چه کسی حرام کرده است زینتهایی را که خداوند برای بندگانش آفریده و روزی‌های پاکیزه را»<ref>محدث عاملی، وسائل الشیعه، جلد سوم ابواب احکام الملابس، باب ۷ حدیث ۴. مؤسسه آل البیت، بیتا.</ref> و روایات متعدد دیگر.
</ref>».<ref>محدث عاملی، وسائل الشیعه، جلد سوم ابواب احکام الملابس، باب ۷ حدیث ۴. مؤسسه آل البیت، بیتا.</ref>


بنا بر این چیزی که در دنیا و آخرت مال آن‌ها است و مخصوصاً در جهان دیگر اختصاص به آن‌ها دارد چگونه ممکن است تحریم گردد؟ حرام چیزی است که مفسده انگیز باشد، نه نعمت و موهبت.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، طهران، ۱۳۷۴ ش. ج‏۶، ص: ۱۵۲.</ref>
== فقراء و ثروت ثروتمندان ==
کسانی که از راه حلال و براساس معیارهای عدل و انصاف اسلامی فعالیت نموده و از طریق کسب صحیح و شرعی، مال و ثروت به دست آورده، حقوق واجب خدا، رسول و دیگر افراد صاحب حق را پرداخت نموده‌اند، می‌توانند براساس صریح قرآن<ref name=":2" /> در اموالشان طبق میل و خواسته خود تصرف نمایند.


اما پاسخ این بخش از سؤال که «اگر ثروتمندان مجاز باشند سرمایه‌های حلال خود را هر جور که بخواهند خرج کنند باید فقرا همیشه فقیر (چون ندارند) و پولدارها همیشه در رفاه بیشتر و کاملتر پیش روند چون هر روز سعی در بهتر زندگی کردن می‌کنند؟»
البته باید توجه داشت که اسلام با وضع قوانین مالی، حقوق شرعی مثل خمس و زکات و نیز توصیه‌های فراوان اخلاقی و ارائه الگوی عملی از سوی پیشوایان به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده است که درصورت عمل کردن به آنها، هیچگاه فاصله طبقاتی در جامعه به حد فاحش نمی‌رسد؛ و مومن هرگز راضی نمی‌شود که در کنار او کسی گرسنه یا فقیر و درمانده باشد.
 
شکی نیست کسانی که از راه حلال و بر اساس معیارهای عدل و انصاف اسلامی فعالیت نموده و زحمت کشیده و از طریق کسب صحیح و شرعی، مال و ثروت به دست آورده و حقوق واجب خدا و رسول و دیگر افراد صاحب حق را پرداخت نموده‌اند، می‌توانند بر اساس صریح قرآن {{قرآن|مَنْ حَرَّمَ زِینَه اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْق}} در اموال شان طبق میل و خواستهٔ خود تصرف نمایند. چه آن که نه در مسیر کسب شان مرتکب حرام گردیده و نه مانع رشد و کسب دیگران گردیده تا گفته شود که این کار آن‌ها موجب ایست و رکود سایر قشرها جامعه می‌گردد.
 
البته باید توجه داشت که اسلام با جعل قوانین مالی و حقوق شرعی مثل خمس و زکات و نیز توصیه‌های فراوان اخلاقی و ارائه الگوی عملی از سوی پیشوایان به گونه ای برنامه‌ریزی کرده است که درصورت عمل کردن به آنها، هیچگاه فاصله طبقاتی در جامعه به حد فاحش نمی‌رسد؛ و مؤمن هرگز راضی نمی‌شود که در کنار او کسی گرسنه یا فقیر و درمانده باشد. تفصیل این بحث در سیاست‌های اقتصادی اسلام آمده است.


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۲۱:۱۴

سؤال

آیا ثروتمندان می‌توانند سرمایه‌های حلال خود را هرگونه که بخواهند خرج کنند؟ در این صورت فقرا همیشه فقیر می‌مانند زیرا ثروتمندان تنها سعی در بهتر کردن زندگی خود دارند؟


ثروت ثروتمندان

اسلام استفاده کردن از نعمت‌ها و ثروت‌های مادی که از طریق شرعی و حلال به دست آمده باشد را مجاز شمرده و حتی گاه به آن توصیه و سفارش کرده است. در قرآن تحریم زینت‌ها و پرهیز از غذاها و روزی‌های پاک و حلال، مورد مذمت قرار گرفته است: ﴿چه كسى زينتهاى الهى را كه براى بندگان خود آفريده، و روزيهاى پاكيزه را حرام كرده است(اعراف:۳۲)

در کنار این‌ها خداوند دستور به پرهیز از اسراف نیز داشته است..[۱] کلمه «اسراف» کلمه جامعی است که هرگونه زیاده‌روی، بیهوده‌گرایی، اتلاف و مانند آن را شامل می‌شود.[۲]

به عنوان نمونه در تاریخ زندگی امام حسن مجتبی ع می‌خوانیم هنگامی که به نماز برمی‌خاست بهترین لباس‌های خود را می‌پوشید سؤال کردند چرا بهترین لباس خود را می‌پوشید؟ فرمود: «خداوند زیبا است و زیبایی را دوست دارد و به همین جهت، من لباس زیبا برای راز و نیاز با پروردگارم می‌پوشم و هم او دستور داده است که زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد برگیرید[۳]».

در حدیث دیگری می‌خوانیم که فردی به نام عباد بن کثیر با امام صادق(ع) روبرو شد، در حالی که امام ع لباس نسبتاً زیبایی بر تن داشت، به امام گفت: تو از خاندان نبوتی، و پدرت علی(ع) لباس بسیار ساده می‌پوشید چرا چنین لباس جالبی بر تن تو است؟ آیا بهتر نبود که لباسی کم‌اهمیت‌تر از این می‌پوشیدی، امام فرمود: وای بر تو ای عباد!، «چه کسی حرام کرده است زینتهایی را که خداوند برای بندگانش آفریده و روزی‌های پاکیزه را[۴]».[۵]

فقراء و ثروت ثروتمندان

کسانی که از راه حلال و براساس معیارهای عدل و انصاف اسلامی فعالیت نموده و از طریق کسب صحیح و شرعی، مال و ثروت به دست آورده، حقوق واجب خدا، رسول و دیگر افراد صاحب حق را پرداخت نموده‌اند، می‌توانند براساس صریح قرآن[۴] در اموالشان طبق میل و خواسته خود تصرف نمایند.

البته باید توجه داشت که اسلام با وضع قوانین مالی، حقوق شرعی مثل خمس و زکات و نیز توصیه‌های فراوان اخلاقی و ارائه الگوی عملی از سوی پیشوایان به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده است که درصورت عمل کردن به آنها، هیچگاه فاصله طبقاتی در جامعه به حد فاحش نمی‌رسد؛ و مومن هرگز راضی نمی‌شود که در کنار او کسی گرسنه یا فقیر و درمانده باشد.

منابع

  1. الاعراف / ۳۱.
  2. اعراف/ ۳۲.
  3. محدث عاملی، وسائل الشیعه، جلد سوم ابواب احکام الملابس، باب ۷ حدیث ۴. مؤسسه آل البیت، بیتا.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ اعراف، ۳۲.
  5. محدث عاملی، وسائل الشیعه، جلد سوم ابواب احکام الملابس، باب ۷ حدیث ۴. مؤسسه آل البیت، بیتا.