فضائل تلاوت قرآن

سؤال

قرآن دارای چه فضایلی است؟

روایت‌هایی وجود دارد که برای تلاوت قرآن فضیلت‌هایی برشمرده است. از جمله استجابت دعا، برآورده شدن حاجت‌ها، وسعت رزق و روزی، درمان بیماری، آمرزش گناهان، جلب و حسنات و...

با توجه به آیات و روایات و احادیث درباره فضایل قرآن، قرائت قرآن و فهمیدن و عمل به قرآن در روح و روان و جسم انسان آن چنان تأثیری می‌گذارد که رفتار او را متعادل، محبوب مردم و خدا می‌گردد، در نتیجه سعادت دنیا و آخرت را برای خود به ارمغان می‌آورد.

روایت‌هایی که درباره فضیلت تلاوت قرآن وجود دارد را باید مورد بررسی سندی و محتوایی قرار دارد تا اعتبار و دلالت آن روشن و ثابت شود.

استجابت دعا

امام صادق(ع) می‌فرماید: «از حضرت رسول اکرم(ص) سؤال شد، بهترین مردم چه کسانی هستند؟ فرمود: الحالُ المرتحل. سؤال شد: یا رسول الله(ص) معنی حال المرتحل چیست؟ فرمود: کسی که قرائت قرآن را شروع کند، و آن را ختم نماید، برای او نزد خداوند دعای مستجاب شده‌ای است» .

برآورده شدن حاجت‌ها

از امام رضا(ع) از پدرانش(ع) از امیر المؤمنین(ع) نقل شده که فرمود: «هر گاه یکی از شما حاجتی داشته باشد، روز پنج شنبه صبح زود از خانه خارج شود و هنگام خارج شدن از منزل، آیه آخر سوره آل عمران و آیت الکرسی و انا انزلناه و حمد را قرائت کند، که در قرائت آن‌ها، برآورده شدن حوائج دنیا و آخرت است».

وسعت رزق و روزی

حضرت رسول اکرم(ص) می‌فرماید: «خانه‌های خود را به تلاوت قرآن روشن کنید، و آنها را گورستان نکنید، چنانچه یهود و نصاری در کلیساها و عبادتگاه‌های خود نماز کنند، ولی خانه‌های خویش را معطل گذارده‌اند، (و در آنها عبادتی انجام نمی‌دهند) زیرا هر گاه در خانه‌ای بسیار تلاوت قرآن شد، خیر و برکتش زیاد می‌شود و اهل آن به وسعت رسندو آن خانه، برای اهل آسمان درخشندگی دارد، چنانچه ستارگان آسمان برای اهل زمین می‌درخشند».

پیشگیری و درمان بیماری

قرآن بیماری‌های جسمی و روحی انسان را شفا می‌دهد، به همین خاطر خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَه لِلْمُؤْمِنِینَ وَلا یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلا خَسَارًا؛ قرآن را نازل می‌کنیم که شفا و رحمت برای مؤمنان است و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمی‌افزاید.﴾(اسراء:۸۲) و رسول خدا(ص) می‌فرماید: «کسی که به وسیله قرآن شفا طلب نکند خداوند او را شفا نمی‌دهد.».

درمان بیماری‌های جسمانی

امام محمد باقر(ع) می‌فرماید: مردی از همدان از درد کمرش شکایت کرد، که بر اثر درد کمر شب‌ها خواب نمی‌رود، امام علی(ع) به او فرمودند:

«دستت را به جایی از کمرت که درد می‌کند، قرار بده، و سه بار بخوان: ﴿وَمَا کَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلا بِإِذْنِ اللَّهِ کِتَابًا مُؤَجَّلا وَمَنْ یُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْیَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَنْ یُرِدْ ثَوَابَ الآخِرَه نُؤْتِهِ مِنْهَا وَسَنَجْزِی الشَّاکِرِینَ؛ هیچ‌کس، جز به فرمان خدا، نمی‌میرد؛ سرنوشتی است تعیین شده؛ [بنابر این، مرگ پیامبر یا دیگران، یک سنّت الهی است.] هر کس پاداش دنیا را بخواهد [و در زندگی خود، در این راه گام بردارد،] چیزی از آن به او خواهیم داد؛ و هر کس پاداش آخرت را بخواهد، از آن به او می‌دهیم؛ و بزودی سپاسگزاران را پاداش خواهیم داد.﴾(آل عمران:۱۴۵) و هفت بار سوره قدر را بخوان، خداوند شما را شفا می‌دهد، انشاء الله».

امام صادق(ع) می‌فرماید: «هر کس هفت مرتبه سوره حمد را بر دردی از دردها بخواند، آن درد به اذن خداوند بلند مرتبه آرام شود».

درمان بیماری روانی

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: ﴿أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ آگاه باشید که تنها با یاد خدا دل‌ها آرامش پیدا می‌کند.﴾(رعد:۲۸) پس هر قلبی با ذکر خدا اطمینان می‌یابد، و اضطرابش تسکین پیدا می‌کند.

این معنا حکمی است عمومی که هیچ قلبی از آن مستثنا نیست، مگر این که کار قلب به جایی برسد که در اثر از دست دادن بصیرت و رشدش دیگر نتوان آن را قلب نامید، البته چنین قلبی از ذکر خدا گریزان و از نعمت طمأنینه و سکون محروم خواهد بود.

آمرزش گناهان

رسول خدا(ص) فرمود: «هر کس هنگامی که به بستر خواب رود، صد بار سوره قل هو الله احد را بخواند، خداوند گناه پنجاه سال او را بیامرزد».

جلب حسنات

حضرت رسول اکرم(ص) می‌فرماید: «هر کس به فرزندش قرآن خواندن را یاد بدهد، گوئی که ده هزار حج تمتع و ده هزار عمره به جا آورده است؛ و ده هزار برده از فرزندان حضرت اسماعیل را آزاد کرده است و ده هزار غزوه (جنگ در رکاب پیامبر) انجام داده است؛ و ده هزار فقیر مسلمان گرسنه را طعام داده است، و گوئی ده هزار مسلمان برهنه را لباس پوشانده است، و برای او به هر حرفی ده حسنه می‌نویسند، و ده گناه از او محو می‌کنند».

ورود به بهشت

امام صادق(ع) از قول رسول خدا(ص) می‌فرماید:

«هر که در حال جوانی قرآن بخواند، و با ایمان هم باشد، قرآن با گوشت و خونش بیامیزد و خدای عزوجل او را با فرشتگان پیام‌برنده و نیک‌رفتار رفیق کند، و قرآن برای او در روز قیامت پرده و مانعی از آتش باشد و گوید: بار پروردگارا! هر کارگری به مزد کار خویشتن رسیده به جز کارگر من، پس گرامی‌ترین عطاهای خود را به او برسان! فرمود: پس خدای عزیز و جبار دو جامه از جامه‌های بهشتی به او بپوشاند و بر سرش تاج کرامت نهاده شود. سپس به قرآن گفته شود: آیا ما تو را درباره این شخص خشنود کردیم؟ قرآن گوید: بار پروردگارا من برتر از این درباره او میل داشتم، پس نامه امان (از دوزخ) به دست راستش می‌دهند و فرمان جاویدان ماندن در بهشت را در دست چپش می‌دهند، و وارد بهشت گردد. پس به او گفته شود: بخوان (قرآن را) و یک درجه بالا برو. سپس به قرآن گویند: آیا آنچه تو خواستی به او رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ گوید: آری. حضرت فرمود: هر کس قرآن را بسیار بخواند، و با این که حفظ آن (بر او) دشوار است، آن را به ذهن خویش بسپارد، خدای عز وجل دو بار پاداش آن را به او بدهد».

مطالعه بیشتر

1. راه قرآن؛ رضا صدر.
2. آشنایی با قرآن؛ مرتضی مطهری.