تأثیرات چهار قل: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
'''تأثیرات چهار قُل''' در | '''تأثیرات چهار قُل''' در روایات مختلف آمده است که خواندن آن میتواند انسان را از برخی شرور و بلاها در امان نگه دارد. چهارقل به سورههای [[خواندن سوره کافرون بهمانند قرائت یک چهارم قرآن|کافرون]]، [[معوذتین|ناس و فلق]] و اخلاص اشاره دارد که همگی با فعل امر «قُل: بگو» آغاز میشوند. در منابع آمده است که پیرمردی براساس دستور پیامبر(ص)، از دوران کودکی این سورهها را میخواند و تا پیری از فقر و بیماری در امان میماند. | ||
در | در کتابهای «فضائل القرآن» و «خواص قرآن»، هیچگونه خاصیت، ثواب یا فضیلت خاصی برای خواندن این چهار سوره بهطور جمعی ذکر نشده است. در برخی روایتها، خواندن چهارقل در نمازهای [[ماه رجب]] و شعبان و رمضان سفارش شده است. این چهار سوره در فرهنگ و باورهای مردم مناطق مختلف ایران جایگاه ویژهای دارند و بهویژه برای تعویذ و دفع بلا میان مردم رایج است. | ||
== معرفی == | == معرفی == | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== آثار چهارقل == | == آثار چهارقل == | ||
[[پرونده:چهار-قل-خوشنویسی-خط-نسخ.jpg|بندانگشتی|چهارقل به خط نسخ اثر مهرناز قربانپور|258x258پیکسل]] | [[پرونده:چهار-قل-خوشنویسی-خط-نسخ.jpg|بندانگشتی|چهارقل به خط نسخ اثر مهرناز قربانپور|258x258پیکسل]] | ||
در باب فضایل قرائت چهارقل بهطور همزمان روایتهای اندکی وجود دارد، ازجمله روایتی نقل شده است که در آن پیامبر میفرماید: «ای جبیر، اگر میخواهی در سفر نسبت به همراهانت موفقتر باشی، سورههای کافرون، اخلاص، فلق، ناس (چارقل) و نصر را بخوان.»<ref>متقی، سمیه، «چارقل»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ذیل مدخل.</ref> | در باب فضایل قرائت چهارقل بهطور همزمان روایتهای اندکی وجود دارد، ازجمله روایتی نقل شده است که در آن پیامبر میفرماید: «ای جبیر، اگر میخواهی در سفر نسبت به همراهانت موفقتر باشی، سورههای کافرون، اخلاص، فلق، ناس (چارقل) و نصر را بخوان.»<ref>ثعلبى، احمد بن محمد، الكشف و البيان المعروف تفسير الثعلبي، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ۱۴۲۲ق، ج۱۰، ص۳۱۴.</ref><ref>متقی، سمیه، «چارقل»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ذیل مدخل.</ref> | ||
روایتی دیگر در این | روایتی دیگر در این باره نقل شده که پیرمردی سالخورده داستانی از دوران کودکیاش بیان میکند. او میگوید که در هفتسالگی پدرش را از دست داده و عمویش سرپرستی او را بر عهده گرفته است. روزی عمویش او را به خدمت پیامبر(ص) برد و گفت: «ای پیامبر خدا! این برادرزاده من است و پدرش مرده است. تعویذی به من بیاموزید تا با آن او را حفظ کنم.» پیامبر(ص) در پاسخ، سورههای کافرون، اخلاص، فلق و ناس را به او آموخت و به او گفت که این سورهها را برای حفظ او قرائت کند. پیرمرد سالخورده در ادامه گفت: «تا به امروز خود را با این سورهها تعویذ کردهام. نه داغ فرزندی دیدهام، نه دچار صدمه مالی شدهام، نه بیمار گشتهام، نه فقیر شدهام. و اکنون که سنم به اینجا رسیده، هیچ یک از این مشکلات برایم پیش نیامده است.»<ref>راوندی، قطب الدين، الدعوات، قم، مدرسة الامام المهدي(عج)، ۱۳۶۶ش، ص۸۵.؛ محمدی ریشهری، محمد، شناخت نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، مترجم: شیخی، حمیدرضا، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۹۱ش، ج۳، ص۱۳۳.</ref> | ||
خواندن چهارقل در ماههای رجب و شعبان و رمضان و نمازهای آن هم سفارش شده است و آثار آن را بخشش گناهان گفتهاند.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ج۱، ص۱۳۸.</ref> آیتالله بهجت، برای فرزندان و نوههای خود هنگامی که قصد خارج شدن از خانه را داشتند چهارقل میخواندند و به آنها سفارش میکردند که [[آیة الکرسی|آیت الکرسی]] و چهارقل بخوانند. همچنین در پاسخ به کسانی که برای محفوظ ماندن از [[جن در قرآن|جن]] و برطرفشدن ترس کودکان درخواست دستورالعمل داشتند، توصیه میکردند معوذتین و چهار قل را وقت خواب زیاد بخوانند.<ref>«[https://bahjat.ir/fa/content/13552 عکسنوشت خواص چهارقل]»، مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیتالله بهجت، ۱۴ دی ۱۴۰۱، بازدید: ۱۷ آذر ۱۴۰۲.</ref> گفتنی است که ابنسینا در تفسیری با نام تفسیرالقلاقل به تفسیر سه سوره از چارقل (سورههای اخلاص، فلق و ناس) پرداخته است.<ref>لسانی فشارکی، محمدعلی، «چارقل»، دانشنامه جهان اسلام، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۱، ذیل مدخل.</ref> | خواندن چهارقل در ماههای رجب و شعبان و رمضان و نمازهای آن هم سفارش شده است و آثار آن را بخشش گناهان گفتهاند.<ref>قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ج۱، ص۱۳۸.</ref> آیتالله بهجت، برای فرزندان و نوههای خود هنگامی که قصد خارج شدن از خانه را داشتند چهارقل میخواندند و به آنها سفارش میکردند که [[آیة الکرسی|آیت الکرسی]] و چهارقل بخوانند. همچنین در پاسخ به کسانی که برای محفوظ ماندن از [[جن در قرآن|جن]] و برطرفشدن ترس کودکان درخواست دستورالعمل داشتند، توصیه میکردند [[معوذتین]] و چهار قل را وقت خواب زیاد بخوانند.<ref>«[https://bahjat.ir/fa/content/13552 عکسنوشت خواص چهارقل]»، مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیتالله بهجت، ۱۴ دی ۱۴۰۱، بازدید: ۱۷ آذر ۱۴۰۲.</ref> گفتنی است که ابنسینا در تفسیری با نام تفسیرالقلاقل به تفسیر سه سوره از چارقل (سورههای اخلاص، فلق و ناس) پرداخته است.<ref>لسانی فشارکی، محمدعلی، «چارقل»، دانشنامه جهان اسلام، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۱، ذیل مدخل.</ref> | ||
خواندن این چهار سوره برای تعویذ در | خواندن این چهار سوره برای تعویذ در موقعیتهای مختلف، از قدیمالایام میان فارسیزبانان مرسوم بوده و در متون نظم و نثر نیز گاهی به این تعبیر اشاره شده است. هرچند در کتابهای «فضائلالقرآن» و «خواص قرآن» هیچگونه فضیلت یا ثواب ویژهای برای خواندن این چهار سوره بهطور همزمان ذکر نشده است، اما در برخی احادیث آمده که خواندن سورههای اخلاص، فلق و ناس همراه با سوره حمد یا آیهالکرسی، یا همچنین این چهار سوره به همراه سوره نصر بهعنوان حرز، ذکر و تعویذ توصیه شده است.<ref>لسانی فشارکی، محمدعلی، «چارقل»، دانشنامه جهان اسلام، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۱، ذیل مدخل.</ref> در برخی مناطق ایران نیز جامی برای باطل کردن سحر وجود دارد که چهارقل و آیةالکرسی روی آن حک کردهاند.<ref>بلوکباشی، علی، «باطل سحر»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ذیل مدخل.</ref> چارقل در فرهنگ باورها و معتقدات مردم مناطق مختلف ایران جایگاهی ویژه دارد. قرائت چارقل یا حک آن بر ظروف و اشیاء، قدرت شرزدایی و باطلالسحری دارد. همچنین از چارقل برای برآوردن حاجات و آسانی سختیها و رفع بیماری ها نیز استفاده میشود.<ref>متقی، سمیه، «چارقل»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ذیل مدخل.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۱ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۰۳
چهارقل چه آثاری دارد؟
تأثیرات چهار قُل در روایات مختلف آمده است که خواندن آن میتواند انسان را از برخی شرور و بلاها در امان نگه دارد. چهارقل به سورههای کافرون، ناس و فلق و اخلاص اشاره دارد که همگی با فعل امر «قُل: بگو» آغاز میشوند. در منابع آمده است که پیرمردی براساس دستور پیامبر(ص)، از دوران کودکی این سورهها را میخواند و تا پیری از فقر و بیماری در امان میماند.
در کتابهای «فضائل القرآن» و «خواص قرآن»، هیچگونه خاصیت، ثواب یا فضیلت خاصی برای خواندن این چهار سوره بهطور جمعی ذکر نشده است. در برخی روایتها، خواندن چهارقل در نمازهای ماه رجب و شعبان و رمضان سفارش شده است. این چهار سوره در فرهنگ و باورهای مردم مناطق مختلف ایران جایگاه ویژهای دارند و بهویژه برای تعویذ و دفع بلا میان مردم رایج است.
معرفی
چارْقُل، یا چهارقل، عنوان ۴ سورهٔ کافرون، اخلاص، فلق و ناس است که با فعل امر «قُل: بگو» آغاز میشوند. افزون بر این ۴ سوره، سوره جن نیز با فعل امر «قل» آغاز میشود، اما در کتب تفسیر و حدیث و حتی در باورهای مردم این سوره همراه با چارقل نیامده است.[۱] از این چهار سوره با نامهای سُوَر قل، قَلاقِل و ذات القلاقِل نیز یاد شده است.[۲]
آثار چهارقل
در باب فضایل قرائت چهارقل بهطور همزمان روایتهای اندکی وجود دارد، ازجمله روایتی نقل شده است که در آن پیامبر میفرماید: «ای جبیر، اگر میخواهی در سفر نسبت به همراهانت موفقتر باشی، سورههای کافرون، اخلاص، فلق، ناس (چارقل) و نصر را بخوان.»[۳][۴]
روایتی دیگر در این باره نقل شده که پیرمردی سالخورده داستانی از دوران کودکیاش بیان میکند. او میگوید که در هفتسالگی پدرش را از دست داده و عمویش سرپرستی او را بر عهده گرفته است. روزی عمویش او را به خدمت پیامبر(ص) برد و گفت: «ای پیامبر خدا! این برادرزاده من است و پدرش مرده است. تعویذی به من بیاموزید تا با آن او را حفظ کنم.» پیامبر(ص) در پاسخ، سورههای کافرون، اخلاص، فلق و ناس را به او آموخت و به او گفت که این سورهها را برای حفظ او قرائت کند. پیرمرد سالخورده در ادامه گفت: «تا به امروز خود را با این سورهها تعویذ کردهام. نه داغ فرزندی دیدهام، نه دچار صدمه مالی شدهام، نه بیمار گشتهام، نه فقیر شدهام. و اکنون که سنم به اینجا رسیده، هیچ یک از این مشکلات برایم پیش نیامده است.»[۵]
خواندن چهارقل در ماههای رجب و شعبان و رمضان و نمازهای آن هم سفارش شده است و آثار آن را بخشش گناهان گفتهاند.[۶] آیتالله بهجت، برای فرزندان و نوههای خود هنگامی که قصد خارج شدن از خانه را داشتند چهارقل میخواندند و به آنها سفارش میکردند که آیت الکرسی و چهارقل بخوانند. همچنین در پاسخ به کسانی که برای محفوظ ماندن از جن و برطرفشدن ترس کودکان درخواست دستورالعمل داشتند، توصیه میکردند معوذتین و چهار قل را وقت خواب زیاد بخوانند.[۷] گفتنی است که ابنسینا در تفسیری با نام تفسیرالقلاقل به تفسیر سه سوره از چارقل (سورههای اخلاص، فلق و ناس) پرداخته است.[۸]
خواندن این چهار سوره برای تعویذ در موقعیتهای مختلف، از قدیمالایام میان فارسیزبانان مرسوم بوده و در متون نظم و نثر نیز گاهی به این تعبیر اشاره شده است. هرچند در کتابهای «فضائلالقرآن» و «خواص قرآن» هیچگونه فضیلت یا ثواب ویژهای برای خواندن این چهار سوره بهطور همزمان ذکر نشده است، اما در برخی احادیث آمده که خواندن سورههای اخلاص، فلق و ناس همراه با سوره حمد یا آیهالکرسی، یا همچنین این چهار سوره به همراه سوره نصر بهعنوان حرز، ذکر و تعویذ توصیه شده است.[۹] در برخی مناطق ایران نیز جامی برای باطل کردن سحر وجود دارد که چهارقل و آیةالکرسی روی آن حک کردهاند.[۱۰] چارقل در فرهنگ باورها و معتقدات مردم مناطق مختلف ایران جایگاهی ویژه دارد. قرائت چارقل یا حک آن بر ظروف و اشیاء، قدرت شرزدایی و باطلالسحری دارد. همچنین از چارقل برای برآوردن حاجات و آسانی سختیها و رفع بیماری ها نیز استفاده میشود.[۱۱]
منابع
- ↑ متقی، سمیه، «چارقل»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ذیل مدخل.
- ↑ لسانی فشارکی، محمدعلی، «چارقل»، دانشنامه جهان اسلام، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۱، ذیل مدخل.
- ↑ ثعلبى، احمد بن محمد، الكشف و البيان المعروف تفسير الثعلبي، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ۱۴۲۲ق، ج۱۰، ص۳۱۴.
- ↑ متقی، سمیه، «چارقل»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ذیل مدخل.
- ↑ راوندی، قطب الدين، الدعوات، قم، مدرسة الامام المهدي(عج)، ۱۳۶۶ش، ص۸۵.؛ محمدی ریشهری، محمد، شناخت نامه قرآن بر پایه قرآن و حدیث، مترجم: شیخی، حمیدرضا، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۹۱ش، ج۳، ص۱۳۳.
- ↑ قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، اسوه، ج۱، ص۱۳۸.
- ↑ «عکسنوشت خواص چهارقل»، مرکز تنظیم و نشر آثار حضرت آیتالله بهجت، ۱۴ دی ۱۴۰۱، بازدید: ۱۷ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ لسانی فشارکی، محمدعلی، «چارقل»، دانشنامه جهان اسلام، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۱، ذیل مدخل.
- ↑ لسانی فشارکی، محمدعلی، «چارقل»، دانشنامه جهان اسلام، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۱، ذیل مدخل.
- ↑ بلوکباشی، علی، «باطل سحر»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج۲، ذیل مدخل.
- ↑ متقی، سمیه، «چارقل»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج۳، ذیل مدخل.