automoderated، ناظمان (CommentStreams)
۱۵٬۳۵۴
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
بدعت چیست؟ | بدعت چیست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}'''بدعت'''، آن چیزی که در دین نیامده و جزو دین دانستن یا به آن اضافه کردن، عملی حرام است. لفظ «بدعت» در [[قرآن]] یک بار و مشتقات آن چهار بار آمده است. اما محتوای آیات زیادی بدعت را حرام میداند. | {{پاسخ}}'''بدعت'''، آن چیزی که در دین نیامده و جزو دین دانستن یا به آن اضافه کردن، عملی حرام است. لفظ «بدعت» در [[قرآن]] یک بار و مشتقات آن چهار بار آمده است. اما محتوای آیات زیادی بدعت را حرام میداند. بدعت احکام و اعتقاداتی است که ریشهای در کتاب و سنت ندارد و در قالب تشریع و تقنین احکام و فتوا شکل میگیرد. | ||
افترا و نسبت دروغ به خداوند در قرآن به بزرگترین ظلم تشبیه شده است که بدعت از مصادیق آن است. حرام دانستن برخی امور حلال در قرآن نهی شده است و از این جهت، زندگی مرتاضگونه، رهبانیت، درویشی و ترک دنیا نوعی بدعت تلقی میشود. | |||
روایات زیادی در نکوهش بدعت و بدعتگذار آمده است تا جایی که پیامبر(ص) میفرماید بدعتگذاران بدترین افراد امت من هستند. | روایات زیادی در نکوهش بدعت و بدعتگذار آمده است تا جایی که پیامبر(ص) میفرماید بدعتگذاران بدترین افراد امت من هستند. | ||
== مفهومشناسی == | == مفهومشناسی == | ||
«بدعت» در لغت چیز نو و جدید را گویند. و در اصطلاح شرعی عبارت است از آنچه در دین به صورت جدید به وجود آمده، در حالی که نه در قرآن ریشه دارد و نه در سنت | «بدعت» در لغت چیز نو و جدید را گویند. و در اصطلاح شرعی عبارت است از آنچه در دین به صورت جدید به وجود آمده، در حالی که نه در قرآن ریشه دارد و نه در سنت. و به این جهت آن را «بدعت» گویند که بدعتگذار از ناحیه خود آن را در دین ایجاد و افزوده است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، بیجا، دفتر نشر الکتاب، ۱۴۰۴ ق، ص۳۸–۳۹؛ ر.ک. الطریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج۱، ص۱۶۴.</ref> | ||
در تعبیرات شرعی، «بدعت» در مقابل «سنّت» آمده و بنا به روایتی، سنّت اموری است که پیامبر(ص) پایهگذاری کرد و بدعت به اموری گفته میشود که بعد از او پدید آمد. علامه مجلسی در تعریف بدعت میگوید: آنچه بعد از پیامبر(ص) به عنوان عقیده یا عمل دینی ارایه گردد، در حالی که در مورد آن بیان | در تعبیرات شرعی، «بدعت» در مقابل «سنّت» آمده و بنا به روایتی، سنّت اموری است که پیامبر(ص) پایهگذاری کرد و بدعت به اموری گفته میشود که بعد از او پدید آمد. [[علامه مجلسی]] در تعریف بدعت میگوید: آنچه بعد از پیامبر(ص) به عنوان عقیده یا عمل دینی ارایه گردد، در حالی که در مورد آن بیان خاصی نرسیده باشد و مصداقی از یک حکم کلّی نیز به شمار نرود یا آنکه آن عمل صریحاً نهی شده باشد بدعت است. از این جهت هرگونه اقدام تشریعی در حوزه دین، بدون استناد به منابع پذیرفته شده استنباط، مشمول حکم بدعت میشود.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۷۶۸</ref> | ||
بدعت حُکمی است که به دین افزوده یا از آن کاسته شود، بدون اینکه مستندی از کتاب یا سنّت داشته باشد؛ بنابراین، هرگاه قول یا فعلی که سابقه نداشته است، با استناد به دلیلی از کتاب یا سنّت اظهار گردد، بدعت نخواهد بود. حقیقت بدعت را سه مطلب تشکیل میدهد: یک: دستکاری در امور دینی، اعمّ از اصول و فروع با افزودن و کاستن. دو: گستردن آن در میان مردم. سه: نبود دلیل خاص یا عام بر کاری که به دین نسبت داده شده است.<ref>بدعتهای دینی از نگاه قرآن، عبّاس اشرفی، نرجس جمال امیدی، پژوهشنامه معارف قرآنی، دوره پنجم، شماره ۱۸.</ref> | بدعت حُکمی است که به دین افزوده یا از آن کاسته شود، بدون اینکه مستندی از کتاب یا سنّت داشته باشد؛ بنابراین، هرگاه قول یا فعلی که سابقه نداشته است، با استناد به دلیلی از کتاب یا سنّت اظهار گردد، بدعت نخواهد بود. حقیقت بدعت را سه مطلب تشکیل میدهد: یک: دستکاری در امور دینی، اعمّ از اصول و فروع با افزودن و کاستن. دو: گستردن آن در میان مردم. سه: نبود دلیل خاص یا عام بر کاری که به دین نسبت داده شده است.<ref>بدعتهای دینی از نگاه قرآن، عبّاس اشرفی، نرجس جمال امیدی، پژوهشنامه معارف قرآنی، دوره پنجم، شماره ۱۸.</ref> | ||
خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
خداوند در قرآن دستور داده است هرگاه در امری اختلاف کردهاید به کتاب و پیامبر رجوع کنید.<ref>سوره نساء آیه ۵۹،</ref> و مشرکان را نکوهش میکند که چرا از نزد خود به تعیین حلال و حرام میپردازند.<ref>سوره یونس آیه ۵۹،</ref> مطابق صراحت قرآن<ref>سوره یونس آیه ۱۵</ref> حتی پیامبر هم اجازه ندارد از نزد خود چیزی به دین اضافه یا کم کند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۱، ص۴۶۳۹</ref> | خداوند در قرآن دستور داده است هرگاه در امری اختلاف کردهاید به کتاب و پیامبر رجوع کنید.<ref>سوره نساء آیه ۵۹،</ref> و مشرکان را نکوهش میکند که چرا از نزد خود به تعیین حلال و حرام میپردازند.<ref>سوره یونس آیه ۵۹،</ref> مطابق صراحت قرآن<ref>سوره یونس آیه ۱۵</ref> حتی پیامبر هم اجازه ندارد از نزد خود چیزی به دین اضافه یا کم کند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۱، ص۴۶۳۹</ref> | ||
با توجه به آیه ۲۷ سوره حدید خداوند آیینی به نام رهبانیت را به عنوان یک رسم دینی برای مسیحیان مقرر نکرد و خود راهبان این رسم را باب کردند و بدعت گذاشتند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۱، ص۴۶۳۹</ref> مضامین زیادی در آیات قرآن وجود دارد که یهودیها سخن خداوند را تحریف میکردند که نوعی بدعت تلقی میشود.<ref>نسا/۴۶؛ مائده/ ۴۱ ۱۳؛ بقره/۷۵. سوره بقره آیه ۷۹</ref> | با توجه به آیه ۲۷ [[سوره حدید]] خداوند آیینی به نام رهبانیت را به عنوان یک رسم دینی برای مسیحیان مقرر نکرد و خود راهبان این رسم را باب کردند و بدعت گذاشتند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۱، ص۴۶۳۹</ref> مضامین زیادی در آیات قرآن وجود دارد که یهودیها سخن خداوند را تحریف میکردند که نوعی بدعت تلقی میشود.<ref>نسا/۴۶؛ مائده/ ۴۱ ۱۳؛ بقره/۷۵. سوره بقره آیه ۷۹</ref> | ||
=== افترا به خداوند === | === افترا به خداوند === | ||
مهمترین مصداق بدعت که در قرآن بدان تصریح شده، افترا و دروغ به خداوند است. قرآن در آیات زیادی ظالمترین فرد را کسی میداند که به خداوند نسبت دروغ میدهد<ref>سوره انعام آیات ۲۱،۹۳ و ۱۵۷؛ سوره اعراف آیه ۳۷؛ سوره یونس آیه ۱۷؛ سوره کهف آیه ۱۵؛ سوره عنکبوت آیه ۶۸؛ سوره زمر آیه ۳۲؛ سوره صف آیه ۷؛ سوره نساء آیه ۵۰.</ref> و چیزی به دین اضافه یا کم میکند:{{قرآن|وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَری عَلَی اللَّهِ کَذِبا|ترجمه=ستمکارتر از آن کس کیست که بر خدا نسبت دروغ بدهد؟|سوره=انعام|آیه=۲۱}} | مهمترین مصداق بدعت که در قرآن بدان تصریح شده، افترا و دروغ به خداوند است. قرآن در آیات زیادی ظالمترین فرد را کسی میداند که به خداوند نسبت دروغ میدهد<ref>سوره انعام آیات ۲۱،۹۳ و ۱۵۷؛ سوره اعراف آیه ۳۷؛ سوره یونس آیه ۱۷؛ سوره کهف آیه ۱۵؛ سوره عنکبوت آیه ۶۸؛ سوره زمر آیه ۳۲؛ سوره صف آیه ۷؛ سوره نساء آیه ۵۰. سوره مائده آیه ۱۰۳</ref> و چیزی به دین اضافه یا کم میکند:{{قرآن|وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَری عَلَی اللَّهِ کَذِبا|ترجمه=ستمکارتر از آن کس کیست که بر خدا نسبت دروغ بدهد؟|سوره=انعام|آیه=۲۱}} | ||
هر کس چیزی بر دین اضافه کند در حقیقت به خدا افتراء بسته است.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۲، ص۵۲۶</ref> افترا به خداوند هر بدعتی چه در اصول دین و چه در فروع دین را شامل میشود.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، ج۸، ص: ۱۴۰</ref> | هر کس چیزی بر دین اضافه کند در حقیقت به خدا افتراء بسته است.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱۲، ص۵۲۶</ref> افترا به خداوند هر بدعتی چه در اصول دین و چه در فروع دین را شامل میشود.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، ج۸، ص: ۱۴۰</ref> | ||
== بدعت در روایات == | == بدعت در روایات == | ||
روایات بسیاری در مورد تحریم بدعت وجود دارد.<ref>مرزهای توحید و شرک در قرآن، سبحانی، شیخ جعفر، ج۱، ص۱۸۱</ref> و بدعتگذاران به عنوان بدترین و منفورترین چهره معرفی شدهاند: پیامبر(ص) فرمود: {{متن عربی|اُولئِكَ شِرارُ اُمَّتي|ترجمه=بدعتگذاران بدترین افراد امت من میباشند.}} و نیز گفته است: {{متن عربی|ترجمه=اهل بدعت کسانی هستند که با فرمان الهی و کتاب آسمانی قرآن؛ و (سخنان) پیامبر مخالفت میورزند و طبق خواستهها و هواهای نفسانی خویش رفتار میکنند (آنها اهل بدعتند) هر چند جمع زیادی باشند.}}<ref>متقی هندی، کنز العمال، بیروت، موسسهالرساله، ج۱۶، ص۱۸۴، شماره ۴۴۲۱۶.</ref> و آن حضرت فرمود: «زمانی فرا میرسد که عدهای از دانایان امت من مسائلی را بهم مخلوط نموده و اشتباه (و بدعت ایجاد) میکنند، آنان بدترین افراد امت من میباشند»<ref>متقی هندی، کنز العمال، بیروت، مؤسسه الرساله، ج۱۰، ص۲۱۱، شماره ۲۹۱۱۵.</ref> | روایات بسیاری در مورد تحریم بدعت وجود دارد.<ref>مرزهای توحید و شرک در قرآن، سبحانی، شیخ جعفر، ج۱، ص۱۸۱</ref> و بدعتگذاران به عنوان بدترین و منفورترین چهره معرفی شدهاند: پیامبر(ص) فرمود: {{متن عربی|اُولئِكَ شِرارُ اُمَّتي|ترجمه=بدعتگذاران بدترین افراد امت من میباشند.}} و نیز گفته است: {{متن عربی|ترجمه=اهل بدعت کسانی هستند که با فرمان الهی و کتاب آسمانی قرآن؛ و (سخنان) پیامبر مخالفت میورزند و طبق خواستهها و هواهای نفسانی خویش رفتار میکنند (آنها اهل بدعتند) هر چند جمع زیادی باشند.}}<ref>متقی هندی، کنز العمال، بیروت، موسسهالرساله، ج۱۶، ص۱۸۴، شماره ۴۴۲۱۶.</ref> و آن حضرت فرمود: «زمانی فرا میرسد که عدهای از دانایان امت من مسائلی را بهم مخلوط نموده و اشتباه (و بدعت ایجاد) میکنند، آنان بدترین افراد امت من میباشند»<ref>متقی هندی، کنز العمال، بیروت، مؤسسه الرساله، ج۱۰، ص۲۱۱، شماره ۲۹۱۱۵.</ref> | ||
پیامبر اکرم(ص) فرمود:<ref>کنز العمال، همان، ج۱۰، ص۲۱۶، شماره ۲۹۱۴۰.</ref> هرگاه بدعتها ظاهر شد باید آگاهان جامعه (برای مقابله با آنها) علم خود را نشر دهد، (و جواب بدعتگذاران را بدهد) و اگر کسی علم خود را کتمان و پنهان کند، مثل این است که تمامی آنچه را که بر محمد(ص) نازل گشته (یعنی قرآن را) کتمان و انکار نموده است.»<ref>فیض کاشانی، محسن، محجه البیضاء، مؤسسه الاعلمی، ج۱، ص۱۲۵.</ref> | [[پیامبر اکرم(ص)]] فرمود:<ref>کنز العمال، همان، ج۱۰، ص۲۱۶، شماره ۲۹۱۴۰.</ref> هرگاه بدعتها ظاهر شد باید آگاهان جامعه (برای مقابله با آنها) علم خود را نشر دهد، (و جواب بدعتگذاران را بدهد) و اگر کسی علم خود را کتمان و پنهان کند، مثل این است که تمامی آنچه را که بر محمد(ص) نازل گشته (یعنی قرآن را) کتمان و انکار نموده است.»<ref>فیض کاشانی، محسن، محجه البیضاء، مؤسسه الاعلمی، ج۱، ص۱۲۵.</ref> | ||
[[امام علی(ع)]] فرموده است: «بدترین مردم نزد خدا رهبر ستمگری است که خود گمراه و مایه گمراهی دیگران است که سنّت پذیرفته را بمیراند و بدعت ترک شده را زنده گرداند».<ref>نهجالبلاغه، خطبه ۱۶۴.</ref> | [[امام علی(ع)]] فرموده است: «بدترین مردم نزد خدا رهبر ستمگری است که خود گمراه و مایه گمراهی دیگران است که سنّت پذیرفته را بمیراند و بدعت ترک شده را زنده گرداند».<ref>نهجالبلاغه، خطبه ۱۶۴.</ref> | ||
== بدعتگذاران == | == بدعتگذاران == | ||
بدعتگذاران کسانی هستند که فرمان خدا و پیامبر و احکام قرآن را | بدعتگذاران کسانی هستند که فرمان خدا و پیامبر و احکام قرآن را کنار گذاشته، و بر آرا و هوای نفس خویش تکیه کردهاند. در روایات، برخی از نمونههای اهل بدعت ذکر شده است از جمله [[قدریّه]]؛ تارکان دنیا که آنچه را خدا حلال کرده حرام دانستهاند؛ [[غُلات]]، و کسی که مردم را به سوی خود فراخواند در حالیکه در میان آنها فردی دانشمندتر از او وجود دارد.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۷۶۸</ref> یا کسی که میگوید من نایب خاص امام زمان هستم، اینها از مصادیق «اهل بدعت» هستند.<ref>مجموعه آثار، مطهری، مرتضی، ج۲۶، ص۴۱۶</ref> | ||
در طول تاریخ احکام متعددی به دین اضافه یا کم شده است. مفسران گفتهاند سرچشمه بدعتها تفسیر به رأی و قرائت جدید است. بدعتگذار آیهای از آیات قرآن را مطابق میلش تفسیر میکند و به دنبال آن بدعتی میگذارد.<ref>سوگندهای پربار قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۴۴۲</ref> | |||
استحباب روزه در روز عاشورا از بدعتهای ابداعی بنی امیه است.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۲، ص۱۰.</ref> | دروغ بستن بر خداوند مصداقهایی دارد که برخی از آنها عبارتند از: آفریدن شریکان و شفیعان، حلال و حرام کردن، بدون آنکه دلیلی از کتاب و سنّت وجود داشته باشد.<ref>ترجمه تفسیر کاشف، مغنیه، ج۴، ص: ۳۴۸</ref> از دیگر مصادیق بدعت، استحباب روزه در روز عاشورا را گفتهاند که از بدعتهای ابداعی بنی امیه است.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۲، ص۱۰.</ref> | ||
== انحراف دین == | == انحراف دین == | ||
بنا بر احادیث، هیچ چیز مثل بدعت، دین را نابود نمیکند و بدعتگذاری در دین نوعی شرک و کفر است و بدعتگذاران از بدترین و زیانکارترین آفریدگان و مغضوبترین آنها در پیشگاه خدایاند که شیطان بر آنها چیره شده و در نتیجه به مخالفت با خدا و پیامبر و قرآن برخاستهاند.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۷۶۸</ref> | بنا بر احادیث، هیچ چیز مثل بدعت، دین را نابود نمیکند و بدعتگذاری در دین نوعی شرک و کفر است و بدعتگذاران از بدترین و زیانکارترین آفریدگان و مغضوبترین آنها در پیشگاه خدایاند که شیطان بر آنها چیره شده و در نتیجه به مخالفت با خدا و پیامبر و قرآن برخاستهاند.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۷۶۸</ref> | ||
پیامبر اکرم(ص) فرمود: امت من به هفتاد و سه گروه تقسیم میگردند، که فتنهانگیزترین آنان در میان امت اسلام (بدعت گذاران است یعنی) آن فرقهای است که براساس قیاس عمل نموده و حرام را حلال، و حلال را حرام میکنند<ref>کنز العمال، همان، ج۱، ص۲۱، شماره ۱۰۵۸.</ref>» | پیامبر اکرم(ص) فرمود: امت من به هفتاد و سه گروه تقسیم میگردند، که فتنهانگیزترین آنان در میان امت اسلام (بدعت گذاران است یعنی) آن فرقهای است که براساس قیاس عمل نموده و حرام را حلال، و حلال را حرام میکنند<ref>کنز العمال، همان، ج۱، ص۲۱، شماره ۱۰۵۸.</ref>» [[امام علی(ع)]] میفرماید: «ریشه فسادها و فتنهها در میان مردم، تبعیت از خواستههای نفس و بدعتهایی است که بر خلاف قرآن و احکام الهی صادر میگردد»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۵۰.</ref> در این دو روایت آثار بدعت را فتنهها و فساد دانسته است؛ و فتنه هم از دیدگاه قرآن از قتل و کشتار هم خطرناکتر است<ref>بقره/۱۹۱ و ۲۱۷.</ref> و تمام مسائل را زیر و رو میکند، و جامعه را از هم میپاشد.<ref>توبه/۴۸.</ref> علی(ع) میفرماید: «هیچ بدعتی در دین ایجاد نمیشود مگر آن که سنتی (نیکو) ترک گردد، پس از بدعتها بپرهیزید و با راه راست حق باشید؛ نیکوترین کارها سنتی است که سالیان بر آن گذشته و درستی آن ثابت شده باشد و بدترین کارها (بدعت و) آنچه که تازه پیدا شده و آینده آن روشن نیست».<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۴۵.</ref> | ||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == |