آیه «انا لله و انا الیه راجعون»

سؤال

آیا آیه﴿... إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ؛ ... ما از خدائیم؛ و به سوی او بازمی‌گردیم﴾(بقره:۱۵۶)به این معنا است که انسان پس از مرگ دوباره به خدا می‌پیوندد و این دو به وحدت می‌رسند. در این صورت انسان‌هایی که به‌جهت گناهان تا ابد در جهنم هستند، چگونه به خدا می‌پیوندند؟

آیه ﴿... إِنَّا لِلّهِ…﴾ را به این معنا دانسته‌اند که وجود انسان، برای خداوند است. خداوند وجود مستقل بوده و انسان وابسته به او است.

تعبیر ﴿... وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ در مورد قیامت دانسته شده، به این معنا که مسیر حرکت انسان‌ها به سوی او برای حسابرسی و پاداش و جزا است.

مفسران معتقدند آیه ﴿... إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ به این معنا نیست که ما روزی با خداوند پیوند داشته‌ایم و از او جدا شده و دوباره به خداوند رسیده و جزئی از او خواهیم شد. این تبیین را نادرست دانسته‌اند؛ زیرا خداوند بسیط است و هیچ ترکیبی در او راه ندارد و جزء داشتن، نقص برای خداوند است.

این آیه خطاب به مؤمنان مصیبت دیده است و به مؤمنان می‌گوید همه چیز از جانب خداوند است و این‌چنین به آنان آرامش می‌دهد. امام علی(ع) در تفسیر این آیه می‌فرماید: «هنگامی که می‌گوییم ﴿... إِنَّا لِلّهِ…﴾ به مالکیت خداوند نسبت به خود اقرار می‌کنیم و وقتی می‌گوییم ﴿... وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ یعنی ما انسان‌ها از بین رفتنی هستیم و روزی می‌میریم.»