حدیث «دشمن‌ترین دشمنت، نفس توست»: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در حال ویرایش|Fabbasi}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مراد از حدیث: «أَعْدَی عَدُوِّکَ نَفْسُکَ الَّتِی بَیْنَ جَنْبَیْک‏»؛ «دشمن‌ترین دشمنت، نفس توست که در بین دو پهلویت قرار دارد» چیست؟
مراد از حدیث: «أَعْدَی عَدُوِّکَ نَفْسُکَ الَّتِی بَیْنَ جَنْبَیْک‏»؛ «دشمن‌ترین دشمنت، نفس توست که در بین دو پهلویت قرار دارد» چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
ورام بن ابی‌فِراس عالم شیعی در قرن ششم، حدیثی را از [[رسول خدا(ص)]] نقل کرده است:
{{عربی بزرگ|أَعْدَى عَدُوِّكَ نَفْسُكَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيْك|ترجمه= دشمن‌ترین دشمنت، نفس توست که در بین دو پهلویت قرار دارد<ref>ورام بن أبي فراس، مسعود، مجموعة ورّام، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ق، ص۵۹.</ref>|}}


== متن حدیث ==
مراد از دو پهلو، درون انسان است که خداوند نفس را در آن قرار داده است که گاهی از آن به قلب هم تعبیر می‌شود.<ref>مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی-الأصول و الروضة، تهران، المکتبه الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۸۲ ق، ج۱۱، ص۲۳.</ref> منظور از نفس، غریزه‌ای است که محل خشم و شهوت در انسان است.<ref name=":0" /> نفس تا زمانی که کمال نیابد دشمن است و انسان را گمراه می‌کند.<ref name=":1">علوی عاملی، احمد بن زین العابدین، الحاشیة علی أصول الکافی، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۷ ق- ۱۳۸۵ش، ص۶۶.</ref> رسول خدا(ص) به همین جهت، بالاترین جهاد را [[مبارزه با نفس]] دانسته است.<ref>ابن اشعث، محمد بن محمد، الجعفریات، تهران، مکتبه النینوی الحدیثه، چاپ اول، بی تا، ص۷۸.</ref>  
ورام بن ابی فراس در کتاب مجموعه ورام آورده است که رسول خدا(ص) فرمود:
{{عربی بزرگ| أَعْدَى عَدُوِّكَ نَفْسُكَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيْك|ترجمه= دشمن‌ترین دشمنت، نفس توست که در بین دو پهلویت قرار دارد<ref>ورام بن أبي فراس، مسعود، مجموعة ورّام، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ق، ص۵۹.</ref>}}


'''منظور از نفس''' آن غریزه و جهتی است که مرکز و مصدر خشم و غضب و شهوت انسان می‌باشد و نفس یعنی آن حالت و خصوصیتی که ریشه و مرکز صفات پسندیده و ناپسند است که مبارزه و جهاد با نفس و کشتن و شکستن آن لازم است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار (جلد ۶۷ و ۶۸) ترجمه: موسوی همدانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۳۵.</ref> دشمن بودن نفس قبل از کمال یافتنش به آداب شرعی و معارف الهی است.<ref>علوى عاملى، احمد بن زين العابدين، الحاشية على أصول الكافي، قم، دار الحدیث، چاپ اول، 1427 ق- 1385ش، ص66.</ref>با این دشمن سرکش بایستی به مبارزه برخاست. {{نقل قول|رسول خدا(ص): «با فضیلت‌ترین جهاد، جهاد با نفسی است که بین دو پهلو قرار دارد»<ref>ابن اشعث، محمد بن محمد، الجعفريات، تهران، مکتبه النینوی الحدیثه، چاپ اول، بى تا، ص78.</ref>}}
البته محققان معتقدند نفس انسان پس از رسیدن به کمال و فهم، منشأ صفات پسندیده می‌گردد.<ref name=":1" /> به‌همین جهت، نفس را خصوصیتی خوانده‌اند که هم ریشه برای صفات پسندیده و هم ریشه صفات ناپسند است.<ref name=":0">مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار (جلد ۶۷ و ۶۸) ترجمه: موسوی همدانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۳۵.</ref>
'''مراد از دو پهلو''' این است که خداوند متعال این نفس را در درون انسان قرار داده است و باید با پرستش الهی و عمل به دستورات دین، خود را از وسوسه‌های درونی خود دور سازد. همانگونه که انسان باید مراقب وسوسه‌های شیطانی باشد، باید مراقب نفس خود هم باشد که این هم شیطانی است سرسخت در دشمنی با انسان و منحرف ساختن آن و در درون انسان جای دارد و خداوند متعال بارها از این نفس با نفس اماره<ref>سوره یوسف، آیه۵۳.</ref> و نفس وسوسه گر<ref>سوره ناس، آیه۵–۴.</ref> نام برده است.


کتاب مجموعه ورام یک کتاب اخلاقی و اعتقادی است، اما متأسفانه مؤلف اسناد روایات را نیاورده است و از این نگاه روایات بدون سند می‌باشد و روایت مورد نظر در دیگر کتاب‌های روایی نیز با سلسله سند معتبر پیدا نشد. با توجه به آیات و روایاتی که از نفس انسان و وسوسه‌های آن به صراحت سخن گفته است، می‌توان به این روایت استناد نموده و همزمان با دوری از وسوسه‌های ابلیس، از نفس خود مراقبت نمود.
این حدیث در کتاب «تَنبیهُ الخَواطِر و نُزهَةُ النَّواظِر» معروف به «مجموعه وَرّام» نقل شده است.<ref>ورام بن أبي فراس، مسعود، مجموعة ورّام، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ق، ص۵۹.</ref> کتاب مجموعه ورام یک کتاب اخلاقی و اعتقادی است که در آن [[سلسله حدیث|سلسله سند]] روایات آورده نشده و از این نگاه روایات بدون سند است البته محتوای روایت با آیات<ref>سوره یوسف، آیه۵۳. سوره ناس، آیه۵–۴.</ref> هم‌خوانی دارد.


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه اصلی = حدیث
خط ۲۵: خط ۲۲:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = -
  | تیترها =
  | تیترها = -
  | ویرایش =
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر = شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۳۶

سؤال

مراد از حدیث: «أَعْدَی عَدُوِّکَ نَفْسُکَ الَّتِی بَیْنَ جَنْبَیْک‏»؛ «دشمن‌ترین دشمنت، نفس توست که در بین دو پهلویت قرار دارد» چیست؟

ورام بن ابی‌فِراس عالم شیعی در قرن ششم، حدیثی را از رسول خدا(ص) نقل کرده است:

مراد از دو پهلو، درون انسان است که خداوند نفس را در آن قرار داده است که گاهی از آن به قلب هم تعبیر می‌شود.[۲] منظور از نفس، غریزه‌ای است که محل خشم و شهوت در انسان است.[۳] نفس تا زمانی که کمال نیابد دشمن است و انسان را گمراه می‌کند.[۴] رسول خدا(ص) به همین جهت، بالاترین جهاد را مبارزه با نفس دانسته است.[۵]

البته محققان معتقدند نفس انسان پس از رسیدن به کمال و فهم، منشأ صفات پسندیده می‌گردد.[۴] به‌همین جهت، نفس را خصوصیتی خوانده‌اند که هم ریشه برای صفات پسندیده و هم ریشه صفات ناپسند است.[۳]

این حدیث در کتاب «تَنبیهُ الخَواطِر و نُزهَةُ النَّواظِر» معروف به «مجموعه وَرّام» نقل شده است.[۶] کتاب مجموعه ورام یک کتاب اخلاقی و اعتقادی است که در آن سلسله سند روایات آورده نشده و از این نگاه روایات بدون سند است البته محتوای روایت با آیات[۷] هم‌خوانی دارد.

منابع

  1. ورام بن أبي فراس، مسعود، مجموعة ورّام، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ق، ص۵۹.
  2. مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی-الأصول و الروضة، تهران، المکتبه الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۸۲ ق، ج۱۱، ص۲۳.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار (جلد ۶۷ و ۶۸) ترجمه: موسوی همدانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۳۵.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ علوی عاملی، احمد بن زین العابدین، الحاشیة علی أصول الکافی، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۷ ق- ۱۳۸۵ش، ص۶۶.
  5. ابن اشعث، محمد بن محمد، الجعفریات، تهران، مکتبه النینوی الحدیثه، چاپ اول، بی تا، ص۷۸.
  6. ورام بن أبي فراس، مسعود، مجموعة ورّام، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ق، ص۵۹.
  7. سوره یوسف، آیه۵۳. سوره ناس، آیه۵–۴.