برتری حضرت زهرا(س) بر فرشتگان: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}}سؤال: در يك شعر كه در وصف حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بود، گفته شده...» ایجاد کرد)
 
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}سؤال: در يك شعر كه در وصف حضرت فاطمه (سلام الله علیها) بود، گفته شده بود كه حضرت جبرييل نوكر دربار حضرت فاطمه بوده. آيا اين توهين به فرشته خداوند محسوب نمي شود؟ و آيا اين يك دروغ نيست؟
{{شروع متن}}
{{سوال}}
در یک شعر که در وصف حضرت فاطمه(س) بود، گفته شده بود که جبرئیل نوکر دربار حضرت فاطمه است، آیا امکان برتری انسان بر فرشتگان مقربی چون جبرئیل وجود دارد؟
{{پایان سوال}}
'''برتری حضرت زهرا(س) بر فرشتگان''' از امور مورد قبول [[شیعه]] و [[اهل سنت]] می باشد. امکان برتری هر انسانی بر [[فرشتگان]] وجود دارد و امری محال نیست. روایات بسیاری در مورد مقام و منزلت [[حضرت فاطمه زهرا(س)|حضرت فاطمه]] در منابع شیعه و اهل سنت، نقل شده که بزرگی و جایگاه والای ایشان اشار دارد.
{{پاسخ}}


پاسخ اجمالی:
==مبالغه در شعر و کلام==
سخنران، شاعر، مداح و .. در مقام توصیف یک فرد ممکن است مبالغه کند و مطالبی را به کسی یا چیزی نسبت دهد. اینکه در یک شعری، شاعر چه سروده، یا مداح، در یک مجلسی چه گفته است، ممکن است راست و درست باشد و ممکن است در مقام مبالغه یک مطلب بوده‌باشد. و صحت و درستی آن باید مورد بررسی قرار گیرد.


اینکه حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا(علیها السلام) دارای چه جایگاه و مقام والایی است و برتر از فرشتگان می باشد، بر می گردد به جایگاه انسان و انسانیت و برتری او بر فرشتگان؛ وقتی ثابت شد که انسان برتر از فرشته است، برتری حضرت زهرا بر فرشتگان با توجه به جایگاه ممتاز آن حضرت در میان انسان ها، خود بخود ثابت می گردد.
سوال از اینکه حضرت فاطمه(س) دارای چه جایگاه و مقامی است و آیا برتر از فرشتگان می‌باشد، بر می‌گردد به جایگاه انسان، انسانیت و برتری او بر فرشتگان. اگر برتری انسان بر فرشته ثابت شود، برتری حضرت زهرا بر فرشتگان، خود بخود ثابت می‌گردد.


پاسخ تفصیلی:
==برتری انسان بر فرشته==
روایات متعددی از [[اهل بیت(ع)]] در مورد جایگاه و مراتب انسان‌ها و فرشتگان وجود دارد. در این روایات به برتری انسان بر فرشتگان حتی فرشتگان مقرب اشاره شده است و آنرا امری محال ندانسته‌اند:  
* در روایتی [[پیامبر اسلام]] درباره کرامت و فضیلت انسان فرمود: هیچ چیز نزد [[خدا]] گرامی تر از فرزند آدم نیست. وقتی پرسیدند ای پیامبر، فرشتگان برتر نیستند؟ فرمود: فرشتگان مثل خورشید و ماه کارهایی را به جبر انجام می‌دهند.
* [[امام باقر(ع)]] روایتی در مورد تشییع حضرت آدم فرموده است که در آن به برتری انسان بر فرشتگان اشاره شده است. امام باقر فرمود: پس از درگذشت [[آدم(ع)]]، نوبت نماز خواندن بر جنازه او فرا رسید. فرزند او هبة‌الله گفت ای جبرئیل جلو برو و بر پدرم نماز بخوان. جبرئیل به فرزند آدم گفت: ای هبة‌الله خداوند به ما دستور داد که در بهشت بر پدرت سجده کنیم، پس شایسته ما نیست که بر هیچ‌یک از فرزندانش امامت کنیم.<ref>شیخ صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه، کمال الدین ص۲۱۴.</ref>
* شخصی به نام عبدالله ابن سنان از [[امیرالمؤمنین]] در مورد جایگاه فرشتگان و انسانها سوال کرد که کدامیک برترند. امام فرمود: خداوند در فرشتگان فقط عقل نهاده است و نه خواهش نفسانی و در حیوانات میل و خواهش نهاده است و نه عقل. ولی در فرزندان آدم هر دو را قرار داده است. بنابراین، آنکه عقلش بر خواهشش غلبه کند از فرشتگان بهتر است و آنکه خواهشش بر عقلش غالب شود، از حیوانات بدتر است.<ref>علامه مجلسی، محمد باقر، بحار ج۶۰ ص۲۹۹.</ref>


اینکه در یک شعری، شاعری چه سروده، یا یک مداحی در یک مجلسی چه گفته است، ممکن است راست و درست باشد و ممکن است در مقام مبالغه ی یک مطلبی بوده باشد.
==مقام حضرت زهرا(س)==
روایات متعددی در مورد مقام حضرت زهرا(س) در منابع شیعه و اهل سنت نقل شده است. عالمان و محدثان هر دو گروه این احادیث را دلیل بر بزرگی مقام ایشان در نزد خداوند دانسته‌اند. در این روایات تعابیری به کار رفته که درباره هیچ‌کدام از معصومان به کار نرفته است. از جمله بعضی از احادیث پیامبر اکرم (ص) که در منابع شیعه و اهل سنت آمده است:


اما این سؤال که حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا(علیها السلام) دارای چه جایگاه و مقام والایی است و برتر از فرشتگان می باشد، بر می گردد به جایگاه انسان و انسانیت و برتری او بر فرشتگان؛ وقتی ثابت شد که انسان برتر از فرشته است، برتری حضرت زهرا بر فرشتگان با توجه به جایگاه ممتاز آن حضرت در میان انسان ها، خود بخود ثابت می گردد.  
* [[علامه مجلسی]] از کتاب علل الشرایع حدیثی از جابر از [[امام صادق(ع)]] نقل می‌کند که از آن حضرت پرسیدم: چرا فاطمه زهرا(س) را زهراء نامیده‌اند؟ حضرت فرمود: زیرا خداوند او را از نور عظمت خود آفرید. پس وقتی که آن نور تابید، آسمان زمین روشن شد و چشمان ملائکه را خیره ساخت، آنان سجده کردند و پرسیدند؛ ای پروردگار ما، این نور چیست؟ پس خداوند به آنان وحی کرد که نوری از نور من است که در آسمان زمین آن را از عظمت خود خلق نموده‌ام و آن را از صلب یکی از پیامبرانم خارج کرده‌ام و آن را بر تمام پیامبران برتری بخشیده‌ام و از این نور، امامانی خارج شده‌اند که برای برپایی فرمان من قیام می‌کنند و مردم را به حق من هدایت می‌کنند و من آنها را بعد از پایان یافتن وحی و نبوت جانشین خود در زمین کرده-ام.<ref>شیخ صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه، علل الشرایع، ص۱۷۹، باب ۱۴۳، ج۱؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۱۲، حدیث ۵- کشف الغمه، ج۲، ص۴۶۴.</ref>


برتری انسان بر فرشته
از این روایت استفاده شده بر اینکه حضرت زهرا(س) نه تنها بر فرشتگان بلکه بر تمام انبیاء غیر از پدرش برتری دارد.
* امام صادق(ع) فرمود: اگر [[حضرت علی(ع)]] نبود که با حضرت زهرا(س) ازدواج نماید از زمان حضرت آدم تا روز قیامت هیچ‌گونه کفو و همتایی برای آن حضرت پیدا نمی‌شد<ref>ناسخ التواریخ، ج۱، ص۴۶- علل الشرایع، ص۱۷۸، باب ۱۴۳، حدیث ۳- بحار الانوار، ج۴۳، ص۱۰- اصول کافی، ج۱، ص۵۲۴، حدیث ۱۰</ref>


رسول الله صلي الله عليه و آله دربارۀ كرامّت و فضيلت انساني فرمود: «هيچ چيز نزد خدا گرامي تر از فرزند آدم نيست.» عرض شد: اي پيامبر، فرشتگان برتر نيستند؟ فرمود: «اَلمَلائِكَه مَجبوُرونَ، بِمَنزِلَه الشَّمْسِ وَ القَمَرِ» (كنزالعمّال شماره:۳۶۶۲۱.) فرشتگان مثل خورشيد و ماه كارهايي را به جبر انجام مي دهند و اين هم كلام امام محمّد باقر عليه السلام كه بار ديگر برتري انسان را بر فرشتگان تأييد مي كند! «پس از درگذشت حضرت آدم عليه السلام نوبت نماز خواندن بر جنازه او فرا رسيد. فرزند او هبه الله گفت: اي جبرئيل جلو برو و بر آدم نماز بخوان. جبرئيل عليه السلام به فرزند آدم گفت: اي هبه الله خداوند به ما دستور داد كه در بهشت بر پدرت سجده آوريم. پس ما را نسزد كه بر هيچ يك از فرزندانش امامت كنيم.<ref>شيخ صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسين بن موسی بن بابويه، كمال الدين ص۲۱۴.</ref>
این روایت نیز دلالت می‌کند که مقام و درجه هیچ‌کس به جز حضرت علی(ع) به مقام حضرت زهرا(س) نمی‌رسد.
{{پایان پاسخ}}


شخصي به نام عبدالله ابن سنان با مختصر تفاوتي از مولايمان امير المؤمنين علي عليه السلام پرسيد: فرشتگان برترند يا آدميان؟ حضرت فرمود: خداوند در فرشتگان فقط عقل نهاده است و نه خواهش نفساني و در حيوانات ميل و خواهش نهاده است و نه عقل. ولي در فرزندان آدم هر دو را نهاده است. بنابراين، آنكه عقلش بر خواهشش چيره آيد از فرشتگان بهتر است و آنكه خواهشش بر عقلش غالب گردد، از حيوانات بدتر است<ref>علامه مجلسی، محمد باقر، بحار ج۶۰ ص۲۹۹.</ref>.
==مطالعه بیشتر==
 
* دانش نامه فاطمی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، زیرنظر علی اکبر رشاد.
بنا بر این اگر انسان جايگاه خود را در آفرينش دانست و به ارزش و شخصيت و كرامّت انساني خويش پي برد و كاري نكرد كه آن ارزش را از كف بدهد همان عامل برتري او بر فرشتگان خواهد بود.
== منابع ==
 
{{پانویس}}
مـلايـك در مقـام ار چـه بـلندند***ولي هر يك به جايي پاي بندند
 
ولي انسان چو شد در نفس كامل *** تـرقّي مي كند منزل به مـنزل
 
جایگاه خاص حضرت زهرا(علیهاالسلام)
 
اما در مورد مقام حضرت زهرا (سلام الله علیها) روایات زیادی آمده است که دلالت بر بزرگی مقام ایشان در نزد خداوند می¬کند. با تعابیری که درباره هیچ کدام از معصومین صحبت نشده است. از جمله بعضی از احادیث پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که هم در منابع شیعه و هم در منابع برادران اهل سنت آمده است:
 
علامه مجلسی از کتاب علل الشرایع حدیثی از جابر از امام صادق ((ع)) نقل می¬کند که از آن حضرت پرسیدم: چرا فاطمه زهرا (سلام الله علیها) را زهراء نامیده¬اند؟ حضرت فرمود: زیرا خداوند او را از نور عظمت خود آفرید. پس وقتی که آن نور تابید، آسمان زمین روشن شد و چشمان ملائکه را خیره ساخت، آنان سجده کردند و پرسیدند ای پروردگار ما، این نور چیست؟ پس خداوند به آنان وحی کرد که نوری از نور من است که در آسمان زمین آن را از عظمت خود خلق نموده ام و آن را از صلب یکی از پیامبرانم خارج کرده ام و آن را بر تمام پیامبران برتری بخشیده¬ام و از این نور، امامانی خارج شده¬اند که برای برپایی فرمان من قیام می کنند و مردم را به حق من هدایت می¬کنند و من آنها را بعد از پایان یافتن وحی و نبوت جانشین خود در زمین کرده-ام<ref>شيخ صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسين بن موسی بن بابويه، علل الشرايع، ص۱۷۹، باب ۱۴۳، ج۱؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۱۲، حديث ۵- کشف الغمه، ج۲، ص۴۶۴.</ref>.
 
این روایت با صراحت دلالت دارد بر اینکه حضرت زهرا (سلام الله علیها) نه تنها بر فرشتگان بلکه بر تمام انبیاء غیر از پدر بزرگوارش برتری دارد. چون وجود مقدس خاتم الانبیاء پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از این بیان خارج است که در جای خود ثابت است که آن حضرت اشرف مخلوقات الهی است.
 
امام صادق(ع) فرمود: اگر حضرت علی(ع) نبود که با حضرت زهرا (سلام الله علیها) ازدواج نماید از زمان حضرت آدم تا روز قیامت هیچ¬گونه کفو و همتایی برای آن حضرت پیدا نمی¬شد<ref>ناسخ التواريخ، ج۱، ص۴۶- علل الشرایع، ص۱۷۸، باب ۱۴۳، حدیث ۳- بحار الانوار، ج۴۳، ص۱۰- اصول کافی، ج۱، ص۵۲۴، حدیث ۱۰
</ref>
 
این روایت نیز دلالت می¬کند که مقام و درجه هیچ کس به جز حضرت علی ((ع)) به مقام حضرت زهرا (سلام الله علیها) نمی¬رسد. البته وجود مقدس خاتم الانبیاء پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از این بیان خارج است که در جای خود ثابت است که آن حضرت اشرف مخلوقات الهی است.
 
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر
 
۱- فاطمه زهرا شادمانی دل پیامبر(ص)،رحمانی همدانی.ترجمه سپهری.
 
۲-دانش نامه فاطمی؛پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی، زیرنظرعلی اکبر رشاد.
 
==منابع==
<references />
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =تاریخ
|شاخه فرعی۱ =  
|شاخه فرعی۱ =زنان اسوه
|شاخه فرعی۲ =  
|شاخه فرعی۲ =حضرت فاطمه
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =شد
  | تیترها =  
  | تیترها =شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۰۳

سؤال

در یک شعر که در وصف حضرت فاطمه(س) بود، گفته شده بود که جبرئیل نوکر دربار حضرت فاطمه است، آیا امکان برتری انسان بر فرشتگان مقربی چون جبرئیل وجود دارد؟

برتری حضرت زهرا(س) بر فرشتگان از امور مورد قبول شیعه و اهل سنت می باشد. امکان برتری هر انسانی بر فرشتگان وجود دارد و امری محال نیست. روایات بسیاری در مورد مقام و منزلت حضرت فاطمه در منابع شیعه و اهل سنت، نقل شده که بزرگی و جایگاه والای ایشان اشار دارد.


مبالغه در شعر و کلام

سخنران، شاعر، مداح و .. در مقام توصیف یک فرد ممکن است مبالغه کند و مطالبی را به کسی یا چیزی نسبت دهد. اینکه در یک شعری، شاعر چه سروده، یا مداح، در یک مجلسی چه گفته است، ممکن است راست و درست باشد و ممکن است در مقام مبالغه یک مطلب بوده‌باشد. و صحت و درستی آن باید مورد بررسی قرار گیرد.

سوال از اینکه حضرت فاطمه(س) دارای چه جایگاه و مقامی است و آیا برتر از فرشتگان می‌باشد، بر می‌گردد به جایگاه انسان، انسانیت و برتری او بر فرشتگان. اگر برتری انسان بر فرشته ثابت شود، برتری حضرت زهرا بر فرشتگان، خود بخود ثابت می‌گردد.

برتری انسان بر فرشته

روایات متعددی از اهل بیت(ع) در مورد جایگاه و مراتب انسان‌ها و فرشتگان وجود دارد. در این روایات به برتری انسان بر فرشتگان حتی فرشتگان مقرب اشاره شده است و آنرا امری محال ندانسته‌اند:

  • در روایتی پیامبر اسلام درباره کرامت و فضیلت انسان فرمود: هیچ چیز نزد خدا گرامی تر از فرزند آدم نیست. وقتی پرسیدند ای پیامبر، فرشتگان برتر نیستند؟ فرمود: فرشتگان مثل خورشید و ماه کارهایی را به جبر انجام می‌دهند.
  • امام باقر(ع) روایتی در مورد تشییع حضرت آدم فرموده است که در آن به برتری انسان بر فرشتگان اشاره شده است. امام باقر فرمود: پس از درگذشت آدم(ع)، نوبت نماز خواندن بر جنازه او فرا رسید. فرزند او هبة‌الله گفت ای جبرئیل جلو برو و بر پدرم نماز بخوان. جبرئیل به فرزند آدم گفت: ای هبة‌الله خداوند به ما دستور داد که در بهشت بر پدرت سجده کنیم، پس شایسته ما نیست که بر هیچ‌یک از فرزندانش امامت کنیم.[۱]
  • شخصی به نام عبدالله ابن سنان از امیرالمؤمنین در مورد جایگاه فرشتگان و انسانها سوال کرد که کدامیک برترند. امام فرمود: خداوند در فرشتگان فقط عقل نهاده است و نه خواهش نفسانی و در حیوانات میل و خواهش نهاده است و نه عقل. ولی در فرزندان آدم هر دو را قرار داده است. بنابراین، آنکه عقلش بر خواهشش غلبه کند از فرشتگان بهتر است و آنکه خواهشش بر عقلش غالب شود، از حیوانات بدتر است.[۲]

مقام حضرت زهرا(س)

روایات متعددی در مورد مقام حضرت زهرا(س) در منابع شیعه و اهل سنت نقل شده است. عالمان و محدثان هر دو گروه این احادیث را دلیل بر بزرگی مقام ایشان در نزد خداوند دانسته‌اند. در این روایات تعابیری به کار رفته که درباره هیچ‌کدام از معصومان به کار نرفته است. از جمله بعضی از احادیث پیامبر اکرم (ص) که در منابع شیعه و اهل سنت آمده است:

  • علامه مجلسی از کتاب علل الشرایع حدیثی از جابر از امام صادق(ع) نقل می‌کند که از آن حضرت پرسیدم: چرا فاطمه زهرا(س) را زهراء نامیده‌اند؟ حضرت فرمود: زیرا خداوند او را از نور عظمت خود آفرید. پس وقتی که آن نور تابید، آسمان زمین روشن شد و چشمان ملائکه را خیره ساخت، آنان سجده کردند و پرسیدند؛ ای پروردگار ما، این نور چیست؟ پس خداوند به آنان وحی کرد که نوری از نور من است که در آسمان زمین آن را از عظمت خود خلق نموده‌ام و آن را از صلب یکی از پیامبرانم خارج کرده‌ام و آن را بر تمام پیامبران برتری بخشیده‌ام و از این نور، امامانی خارج شده‌اند که برای برپایی فرمان من قیام می‌کنند و مردم را به حق من هدایت می‌کنند و من آنها را بعد از پایان یافتن وحی و نبوت جانشین خود در زمین کرده-ام.[۳]

از این روایت استفاده شده بر اینکه حضرت زهرا(س) نه تنها بر فرشتگان بلکه بر تمام انبیاء غیر از پدرش برتری دارد.

  • امام صادق(ع) فرمود: اگر حضرت علی(ع) نبود که با حضرت زهرا(س) ازدواج نماید از زمان حضرت آدم تا روز قیامت هیچ‌گونه کفو و همتایی برای آن حضرت پیدا نمی‌شد[۴]

این روایت نیز دلالت می‌کند که مقام و درجه هیچ‌کس به جز حضرت علی(ع) به مقام حضرت زهرا(س) نمی‌رسد.


مطالعه بیشتر

  • دانش نامه فاطمی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، زیرنظر علی اکبر رشاد.

منابع

  1. شیخ صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه، کمال الدین ص۲۱۴.
  2. علامه مجلسی، محمد باقر، بحار ج۶۰ ص۲۹۹.
  3. شیخ صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه، علل الشرایع، ص۱۷۹، باب ۱۴۳، ج۱؛ بحار الانوار، ج۴۳، ص۱۲، حدیث ۵- کشف الغمه، ج۲، ص۴۶۴.
  4. ناسخ التواریخ، ج۱، ص۴۶- علل الشرایع، ص۱۷۸، باب ۱۴۳، حدیث ۳- بحار الانوار، ج۴۳، ص۱۰- اصول کافی، ج۱، ص۵۲۴، حدیث ۱۰