کلمه «قرآن» در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۲۸

سؤال

کلمه قرآن چند بار در قرآن کریم آمده است؟

درگاه‌ها

واژه «قرآن»، با اشکال مختلف بیش از ۶۰ مرتبه در آیات تکرار شده است که در هر آیه پیام خاصی دارد. البته در همه موارد واژه قرآن به معنای کتاب الهی نیست. به عنوان نمونه این لغت دو بار در آیه ۷۸ سوره اسراء تکرار شده که به معنای کتاب خدا نیست، بلکه به معنای اول وقتِ نماز صبح یعنی طلوع فجر است.

فهرست آیات

القرآن

سوره بقره، آیه ۱۸۵: ﴿شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ …؛ ماه رمضان، که در آن برای راهنمایی مردم و بیان راه روشن هدایت و جدا ساختن حق از باطل، قرآن نازل شده است.﴾(بقره:۱۸۵)؛
سوره نساء، آیه ۸۲: ﴿أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً؛ آیا در قرآن از روی فکر و تأمل نمی‌نگرند؟ و اگر از جانب غیر خدا بود در آن اختلافی بسیار می‌یافتند.﴾(نساء:۸۲)؛
سوره مائده، آیه ۱۰۱: ﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْیاءَ إِنْ تُبْدَ لَکُمْ تَسُؤْکُمْ وَ إِنْ تَسْئَلُوا عَنْها حینَ یُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَکُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْها وَ اللَّهُ غَفُورٌ حَلیمٌ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از چیزهایی که اگر برای شما آشکار گردد شما را اندوهناک می‌کند مپرسید. و اگر هنگامی که قرآن نازل می‌شود، در باره آنها سؤال کنید، برای شما روشن می‌شود. خدا از آن [پرسش‌های بیجا] گذشت، و خداوند آمرزنده بردبار است.﴾(مائده:۱۰۱)؛
سوره انعام، آیه ۱۹: ﴿أُوحِیَ إِلَیَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ …؛ این قرآن به من وحی شده تا به وسیله آن، شما و هر کس را [که این پیام به او] برسد، هشدار دهم﴾(انعام:۱۹)؛
سوره اعراف، آیه ۲۰۴: ﴿وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛ و چون قرآن خوانده شود، گوش بدان فرا دارید و خاموش مانید، امید که بر شما رحمت آید.﴾(اعراف:۲۰۴)؛
سوره توبه، آیه ۱۱۱: ﴿وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراه وَ الْإِنْجیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ الْعَظیمُ؛ این وعده قطعی است بر خدا و عهدی است که در تورات و انجیل و قرآن یاد فرموده، و از خدا با وفاتر به عهد کیست؟﴾(توبه:۱۱۱)؛
سوره یونس، آیه ۳۷: ﴿وَ ما کانَ هذَا الْقُرْآنُ أَنْ یُفْتَری مِنْ دُونِ اللَّهِ؛ و چنان نیست که این قرآن از جانب غیر خدا [و] به دروغ ساخته شده باشد.﴾(یونس:۳۷)؛
سوره یوسف، آیه ۳: ﴿نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَیْنا إِلَیْکَ هذَا الْقُرْآنَ وَ إِنْ کُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلینَ؛ ما نیکوترین سرگذشت را به موجب این قرآن که به تو وحی کردیم، بر تو حکایت می‌کنیم.﴾(یوسف:۳)؛
سوره حجر، آیه ۸۷: ﴿وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانی وَ الْقُرْآنَ الْعَظیمَ؛ ما سبع‌المثانی و قرآن بزرگ را به تو دادیم.﴾(حجر:۸۷)؛
سوره حجر، آیه ۹۱: ﴿الَّذینَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضینَ؛ همانان که قرآن را جزء جزء کردند [به برخی از آن عمل کردند و بعضی را رها نمودند].﴾(حجر:۹۱)؛
سوره نحل، آیه ۹۸: ﴿فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ؛ پس چون قرآن می‌خوانی از شیطان مطرود به خدا پناه بر﴾(نحل:۹۸)؛
سوره إسراء، آیه ۹: ﴿إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَمُ؛ این قرآن، به راهی که استوارترین راه‌هاست، هدایت می‌کند.﴾(اسراء:۹)؛
سوره إسراء، آیه ۴۱: ﴿وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فی هذَا الْقُرْآنِ لِیَذَّکَّرُوا وَ ما یَزیدُهُمْ إِلاَّ نُفُوراً؛ و به راستی، ما در این قرآن [حقایق را] گونه‌گون بیان کردیم، تا پند گیرند؛ و آنان را جز نفرت نمی‌افزاید.﴾(اسراء:۴۱)؛
سوره إسراء، آیه ۴۵: ﴿وَ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنا بَیْنَکَ وَ بَیْنَ الَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَه حِجاباً مَسْتُوراً؛ و چون قرآن بخوانی، میان تو و کسانی که به آخرت ایمان ندارند پرده‌ای پوشیده قرار می‌دهیم.﴾(اسراء:۴۵)؛
سوره إسراء، آیه ۴۶: ﴿وَ جَعَلْنا عَلی قُلُوبِهِمْ أَکِنَّه أَنْ یَفْقَهُوهُ وَ فی آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَکَرْتَ رَبَّکَ فِی الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلی أَدْبارِهِمْ نُفُوراً؛ و ما بر دل‌های تیره آن کافران پرده‌ای افکندیم که قرآن را فهم نکنند و در گوش‌های‌شان هم سنگینی نهادیم، و چون تو در قرآن خدایت را به وحدانیت و یگانگی یاد کنی آنان روی گردانیده و به پشت گریزان می‌شوند.﴾(اسراء:۴۶)؛
سوره إسراء، آیه ۶۰: ﴿وَ إِذْ قُلْنا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحاطَ بِالنَّاسِ وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْیَا الَّتی أَرَیْناکَ إِلاَّ فِتْنَه لِلنَّاسِ وَ الشَّجَرَه الْمَلْعُونَه فِی الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَما یَزیدُهُمْ إِلاَّ طُغْیاناً کَبیراً؛ و [یاد کن] هنگامی را که به تو گفتیم: «به راستی پروردگارت بر مردم احاطه دارد.» و آن رؤیایی را که به تو نمایاندیم، و [نیز] آن درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمایش مردم قرار ندادیم؛ و ما آنان را بیم می‌دهیم، ولی جز بر طغیان بیشتر آنها نمی‌افزاید.﴾(اسراء:۶۰)؛
سوره إسراء، آیه ۸۲: ﴿وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَه لِلْمُؤْمِنینَ وَ لا یَزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَساراً؛ و این قرآن را که برای مؤمنان شفا و رحمت است، نازل می‌کنیم، ولی کافران را جز زیان نیفزاید.﴾(اسراء:۸۲)؛
سوره إسراء، آیه ۸۸: ﴿قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهیراً؛ بگو: اگر جن و انس گرد آیند تا همانند این قرآن را بیاورند نمی‌توانند همانند آن را بیاورند، هر چند که یکدیگر را یاری دهند.﴾(اسراء:۸۸)؛
سوره إسراء، آیه ۸۹: ﴿وَ لَقَدْ صَرَّفْنا لِلنَّاسِ فی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ فَأَبی أَکْثَرُ النَّاسِ إِلاَّ کُفُوراً؛ و به راستی در این قرآن از هر گونه مَثَلی، گوناگون آوردیم، ولی بیشتر مردم جز سرِ انکار ندارند.﴾(اسراء:۸۹)؛
سوره کهف، آیه ۵۴: ﴿وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فی هذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ وَ کانَ الْإِنْسانُ أَکْثَرَ شَیْءٍ جَدَلاً؛ و به راستی در این قرآن، برای مردم از هر گونه مَثَلی آوردیم، و انسان بیش از هر چیز سرِ جدال دارد.﴾(کهف:۵۴)؛
سوره طه، آیه ۲: ﴿ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی‏؛ قرآن را بر تو نازل نکردیم تا به رنج افتی﴾(طه:۲)؛
سوره فرقان، آیه ۳۰: ﴿وَ قالَ الرَّسُولُ یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً؛ و پیامبر [خدا] گفت: «پروردگارا، قوم من این قرآن را رها کردند.»﴾(فرقان:۳۰)؛
سوره فرقان، آیه ۳۲: ﴿وَ قالَ الَّذینَ کَفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَه واحِدَه کَذلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتیلاً؛ کافران گفتند: چرا این قرآن به یکباره بر او نازل نمی‌شود؟ برای آن است که دل تو را بدان نیرومندی دهیم و آن را به آهستگی و ترتیب فرو خوانیم.﴾(فرقان:۳۲)؛
سوره نمل، آیه ۱: ﴿طس تِلْکَ آیاتُ الْقُرْآنِ وَ کِتابٍ مُبینٍ؛ طا، سین. این است آیات قرآن و [آیات] کتابی روشن‌گر﴾(نمل:۱)؛
سوره نمل، آیه ۶: ﴿وَ إِنَّکَ لَتُلَقَّی الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَکیمٍ عَلیمٍ؛ و حقاً تو قرآن را از سوی حکیمی دانا دریافت می‌داری.﴾(نمل:۶)؛
سوره نمل، آیه ۷۶: ﴿إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَقُصُّ عَلی بَنی إِسْرائیلَ أَکْثَرَ الَّذی هُمْ فیهِ یَخْتَلِفُونَ؛ بی‌گمان، این قرآن بر فرزندان اسرائیل بیشتر آنچه را که آنان در باره‌اش اختلاف دارند حکایت می‌کند.﴾(نمل:۷۶)؛
سوره نمل، آیه ۹۲: ﴿وَ أَنْ أَتْلُوَا الْقُرْآنَ فَمَنِ اهْتَدی فَإِنَّما یَهْتَدی لِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَقُلْ إِنَّما أَنَا مِنَ الْمُنْذِرینَ؛ و اینکه قرآن را بخوانم. پس هر که راه یابد تنها به سود خود راه یافته است؛ و هر که گمراه شود بگو: «من فقط از هشداردهندگانم.»﴾(نمل:۹۲)؛
سوره قصص، آیه ۸۵: ﴿إِنَّ الَّذی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلی مَعادٍ قُلْ رَبِّی أَعْلَمُ مَنْ جاءَ بِالْهُدی وَ مَنْ هُوَ فی ضَلالٍ مُبینٍ؛ در حقیقت، همان کسی که این قرآن را بر تو فرض کرد، یقیناً تو را به سوی وعده‌گاه بازمی‌گرداند. بگو: «پروردگارم بهتر می‌داند چه کس هدایت آورده و چه کس در گمراهی آشکاری است؟»﴾(قصص:۸۵)؛
سوره روم، آیه ۵۸: ﴿وَ لَقَدْ ضَرَبْنا لِلنَّاسِ فی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ وَ لَئِنْ جِئْتَهُمْ بِآیَه لَیَقُولَنَّ الَّذینَ کَفَرُوا إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ مُبْطِلُونَ؛ و به راستی در این قرآن برای مردم از هر گونه مَثَلی آوردیم، و چون برای ایشان آیه‌ای بیاوری، آنان که کفر ورزیده‌اند حتماً خواهند گفت: «شما جز بر باطل نیستید.»﴾(روم:۵۸)؛
سوره سبأ، آیه ۳۱: ﴿وَ قالَ الَّذینَ کَفَرُوا لَنْ نُؤْمِنَ بِهذَا الْقُرْآنِ وَ لا بِالَّذی بَیْنَ یَدَیْهِ …؛ و کسانی که کافر شدند گفتند: «نه به این قرآن و نه به آن [توراتی] که پیش از آن است، هرگز ایمان نخواهیم آورد.»﴾(سبأ:۳۱)؛
سوره یس، آیه ۲: ﴿وَ الْقُرْآنِ الْحَکیمِ؛ سوگند به قرآن حکمت‌آموز﴾(یس:۲)؛
سوره ص، آیه ۱: ﴿ص وَ الْقُرْآنِ ذِی الذِّکْرِ؛ صاد. سوگند به قرآن شریف صاحب اندرز﴾(ص:۱)؛
سوره زمر، آیه ۲۷: ﴿وَ لَقَدْ ضَرَبْنا لِلنَّاسِ فی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ؛ و در این قرآن از هر گونه مثَلی برای مردم آوردیم، باشد که آنان پندگیرند.﴾(زمر:۲۷)؛
سوره فصلت، آیه ۲۶: ﴿وَ قالَ الَّذینَ کَفَرُوا لا تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ وَ الْغَوْا فیهِ لَعَلَّکُمْ تَغْلِبُونَ؛ و در این قرآن از هر گونه مثَلی برای مردم آوردیم، باشد که آنان پندگیرند.﴾(زمر:۲۷)؛
سوره زخرف، آیه ۳۱: ﴿وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظیمٍ؛ و گفتند: «چرا این قرآن بر مردی بزرگ از [آن] دو شهر فرود نیامده است؟»﴾(زخرف:۳۱)؛
سوره أحقاف، آیه ۲۹: ﴿وَ إِذْ صَرَفْنا إِلَیْکَ نَفَراً مِنَ الْجِنِّ یَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قالُوا أَنْصِتُوا فَلَمَّا قُضِیَ وَلَّوْا إِلی قَوْمِهِمْ مُنْذِرینَ؛ و چون تنی چند از جِن را به سوی تو روانه کردیم که قرآن را بشنوند؛ پس چون بر آن حاضر شدند [به یکدیگر] گفتند: «گوش فرا دهید.» و چون به انجام رسید، هشداردهنده به سوی قوم خود بازگشتند.﴾(احقاف:۲۹)؛
سوره محمد، آیه ۲۴: ﴿أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها؛ آیا به آیات قرآن نمی‌اندیشند؟ یا [مگر] بر دل‌هایشان قفل‌هایی نهاده شده است؟﴾(محمد:۲۴)؛
سوره ق، آیه ۱: ﴿ق وَ الْقُرْآنِ الْمَجیدِ؛ قاف، سوگند به قرآن باشکوه﴾(ق:۱)؛
سوره قمر، آیات ۱۷ و ۲۲ و ۳۲ و ۴۰: ﴿وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ؛ و قطعاً قرآن را برای پندآموزی آسان کرده‌ایم؛ پس آیا پندگیرنده‌ای هست؟﴾(قمر:۱۷)؛
سوره رحمن، آیه ۲: ﴿عَلَّمَ الْقُرْآنَ؛ (به رسولش) قرآن آموخت.﴾(الرحمن:۲)؛
سوره حشر، آیه ۲۱: ﴿لَوْ أَنْزَلْنَا هٰذَا الْقُرْآنَ عَلَیٰ جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ ۚ وَتِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ؛ اگر این قرآن را بر کوهی فرومی‌فرستادیم، یقیناً آن [کوه] را از بیم خدا فروتن [و] از هم‌پاشیده می‌دیدی. و این مَثَل‌ها را برای مردم می‌زنیم، باشد که آنان بیندیشند.﴾(حشر:۲۱)؛
سوره مزمل، آیه ۴: ﴿... وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتیلاً؛ و قرآن را شمرده شمرده بخوان.﴾(مزمل:۴)؛
سوره مزمل، آیه ۲۰: ﴿فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ؛ هر چه از قرآن میسر می‌شود بخوانید.﴾(مزمل:۲۰)؛
سوره إنسان، آیه ۲۳: ﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنْزیلاً؛ در حقیقت، ما قرآن را بر تو به تدریج فرو فرستادیم.﴾(انسان:۲۳)؛
سوره انشقاق، آیه ۲۱: ﴿وَ إِذا قُرِئَ عَلَیْهِمُ الْقُرْآنُ لا یَسْجُدُونَ؛ و چون بر آنان قرآن تلاوت می‌شود چهره بر خاک نمی‌سایند؟﴾(انشقاق:۲۱).

قرآن

سوره یونس آیه ۶۱: ﴿وَ ما تَکُونُ فی شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً …؛ در هر کاری که باشی، و هر چه از قرآن بخوانی و دست به هر عملی که بزنید هنگامی که بدان می‌پردازید ما ناظر بر شما هستیم.﴾(یونس:۶۱)؛
سوره حجر، آیه ۱: ﴿الر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ وَ قُرْآنٍ مُبینٍ؛ الف، لام، راء. این است آیات کتاب [آسمانی] و قرآن روشن‌گر.﴾(حجر:۱)؛
سوره یس، آیه ۶۹: ﴿وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما یَنْبَغی لَهُ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبینٌ؛ و [ما] به او شعر نیاموختیم و در خور وی نیست، این [سخن] جز اندرز و قرآنی روشن نیست.﴾(یس:۶۹)؛
سوره بروج، آیه ۲۱: ﴿بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجیدٌ؛ آری، آن قرآنی ارجمند است﴾(بروج:۲۱).

قرآن در آیه ۷۸ سوره اسراء به معنای وقت نماز صبح یعنی طلوع فجر است: ﴿أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلی غَسَقِ اللَّیْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً؛ نماز را از زوال خورشید (هنگام ظهر) تا نهایت تاریکی شب [نیمه شب‏] برپا دار؛ و همچنین قرآن فجر [نماز صبح‏] را؛ چرا که قرآن فجر، مشهود (فرشتگان شب و روز) است!﴾

قرآن در این آیه به معنى چيزى است كه قرائت مى‏‌شود و قرآن فجر روى هم رفته اشاره به نماز صبح دارد.^[۱]

قرآناً

سوره یوسف، آیه ۲: ﴿إِنَّا أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُون؛ ما آن را قرآنى عربى نازل كرديم، شايد شما درك كنيد (و بينديشيد)!﴾؛
سوره رعد، آیه ۳۱: ﴿وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتى‏ بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَميعاً؛ اگر بوسيله؛ قرآن، كوه‌‏ها به حركت درآيند يا زمين‌ها قطعه قطعه شوند، يا بوسيله؛ آن با مردگان سخن گفته شود، (باز هم ايمان نخواهند آورد!) ولى همه كارها در اختيار خداست!﴾؛
سوره اسراء، آیه ۱۰۶: ﴿وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَی النَّاسِ عَلی مُکْثٍ وَ نَزَّلْناهُ تَنْزیلاً؛ و قرآنى كه آياتش را از هم جدا كرديم، تا آن را با درنگ بر مردم بخوانى؛ و آن را بتدريج نازل كرديم.﴾؛
سوره طه، آیه ۱۱۳: ﴿وَ کَذلِکَ أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا وَ صَرَّفْنا فیهِ مِنَ الْوَعیدِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ أَوْ یُحْدِثُ لَهُمْ ذِکْراً؛ و اين گونه آن را قرآنى عربى [فصيح و گويا] نازل كرديم، و انواع وعيدها (و انذارها) را در آن بازگو نموديم، شايد تقوا پيشه كنند؛ يا براى آنان تذكّرى پديد آورد!﴾؛
سوره زمر، آیه ۲۸: ﴿قُرْآناً عَرَبِیًّا غَیْرَ ذی عِوَجٍ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُون؛ قرآنى است فصيح و خالى از هر گونه كجى و نادرستى، شايد آنان پرهيزگارى پيشه كنند!﴾؛
سوره فصلت، آیه ۳: ﴿کِتابٌ فُصِّلَتْ آیاتُهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لِقَوْمٍ یَعْلَمُون؛ كتابى كه آياتش هر مطلبى را در جاى خود بازگو كرده، در حالى كه فصيح و گوياست براى جمعيّتى كه آگاهند!﴾؛
سوره فصلت، آیه ۴۴: ﴿وَ لَوْ جَعَلْناهُ قُرْآناً أَعْجَمِیًّا لَقالُوا لَوْ لا فُصِّلَتْ آیاتُهُ ءَ أَعْجَمِیٌّ وَ عَرَبِیٌّ …؛ هر گاه آن را قرآنى عجمى قرار مى‏‌داديم حتماً مى‌‏گفتند: «چرا آياتش روشن نيست؟! قرآن عجمى از پيغمبرى عربى؟!»﴾؛
سوره شوری، آیه ۷: ﴿وَ کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ قُرْآناً عَرَبِیًّا لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُری وَ مَنْ حَوْلَها …؛ و اين گونه قرآنى عربى [فصيح و گويا] را بر تو وحى كرديم تا «أمّ القرى» [مكّه‏] و مردم پيرامون آن را انذار كنى﴾؛
سوره زخرف، آیه ۳: ﴿إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُون؛ كه ما آن را قرآنى فصيح و عربى قرار داديم، شايد شما (آن را) درك كنيد!﴾؛
سوره جن، آیه ۱: ﴿قُلْ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً؛ بگو: به من وحى شده است كه جمعى از جنّ به سخنانم گوش فرا داده‌‏اند، سپس گفته‏‌اند: ما قرآن عجيبى شنيده‌‏ايم.﴾.

بالقرآن

سوره طه، آیه ۱۱۴: ﴿فَتَعالَی اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یُقْضی إِلَیْکَ وَحْیُهُ وَ قُلْ رَبِّ زِدْنی عِلْماً؛ پس بلندمرتبه است خدا، فرمانروای بر حق، و در [خواندن] قرآن، پیش از آنکه وحی آن بر تو پایان یابد، شتاب مکن، و بگو: «پروردگارا، بر دانشم بیفزای.»﴾(طه:۱۱۴)؛
سوره ق، آیه ۴۵: ﴿نَحْنُ أَعْلَمُ بِما یَقُولُونَ وَ ما أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِجَبَّارٍ فَذَکِّرْ بِالْقُرْآنِ مَنْ یَخافُ وَعیدِ؛ ما به آنچه می‌گویند داناتریم و تو به آنها زور نمی‌گویی. پس هر که را از وعده عذاب من می‌ترسد به قرآن اندرز ده.﴾(ق:۴۵).

بقرآن

سوره یونس، آیه ۱۵: ﴿وَ إِذا تُتْلی عَلَیْهِمْ آیاتُنا بَیِّناتٍ قالَ الَّذینَ لا یَرْجُونَ لِقاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَیْرِ هذا أَوْ بَدِّلْهُ؛ و هنگامى كه آيات روشن ما بر آنها خوانده مى‌‏شود، كسانى كه ايمان به لقاى ما (و روز رستاخيز) ندارند مى‏‌گويند: قرآنى غير از اين بياور، يا آن را تبديل كن!﴾.

لقرآن

سوره واقعه، آیه ۷۷: ﴿إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَریمٌ؛ که این [پیام] قطعاً قرآنی است ارجمند﴾(واقعه:۷۷)

قرآنه

قرآن در دو آیه به معنای اصلاحی کتاب آسمانی حضرت محمد(ص) نیست و به معنای لغوی آن یعنی خواندن می‌باشد.‏^[۲]

سوره قیامت، آیه ۱۷: ﴿إِنَّ عَلَیْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ؛ چرا كه جمع كردن و خواندن آن بر عهده ماست!﴾؛
سوره قیامت، آیه ۱۸: ﴿فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَه؛ پس هر گاه آن را خوانديم، از خواندن آن پيروى كن!﴾.

منابع

↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۲.
↑ طباطبايى، محمدحسين، الميزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۱۷۴.

[1] مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۲، ص۲۲۲.

[2] طباطبايى، محمدحسين، الميزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۱۷۴.

[۱]

[۲]