مهد در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی پاسخ
    بدون خلاصۀ ویرایش
    (اصلاح ارقام)
     
    (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
    خط ۴: خط ۴:
    {{پایان سوال}}
    {{پایان سوال}}
    {{پاسخ}}
    {{پاسخ}}
    «مهد» و «مهاد» به معنای آماده ساختن، مهیا کردن، فراهم نمودن و گستراندن بستر و بساط برای آسایش و رفاه آرامش است. و به گهواره نیز مهد گفته می‌شود چون بستری است برای آسایش و رفاه بچه که مادرش آماده کرده است. در قرآن مهد به معنای گهواره آماده است و هم زمین. مهاد هم به معنای زمین آمده است. جایگاه کافران در جهنم به مهاد و بئس المهاد تشبیه شده است.
    '''مهد''' و '''مهاد''' به معنای آماده ساختن، مهیا کردن، فراهم نمودن و گستراندن بستر و بساط برای آسایش و رفاه آرامش است. به گهواره مهد گفته می‌شود چون بستری است برای آسایش و رفاه بچه که مادرش آماده کرده است. در قرآن مهد هم به معنای گهواره آماده است و هم زمین. مهاد هم به معنای زمین آمده است. جایگاه کافران در جهنم به مهاد و بئس المهاد تشبیه شده است.


    == مهد در لغت ==
    == مهد در لغت ==
    جایی که برای خوابیدن بچه آماده می‌کنند را مهد گویند.<ref>زاهیدی، خلیل، کتاب العین، بی جا، مؤسسه دارالهجره، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۱.</ref> و مهد همان آماده کردن و مهیا ساختن مکان و شرایطی برای زندگی و عاقبت کار خویشتن است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، بی جا، نشر ادب الحوزه، چاپ اول، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۴۱۱.</ref>
    مهد همان آماده کردن و مهیا ساختن مکان و شرایطی برای زندگی و عاقبت کار خویشتن است.
    <ref>ابن فارس، أحمد بن فارس، معجم مقاييس اللغه، قم، مكتب الاعلام الاسلامي‏، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۸۰.</ref>
    <ref>ابن منظور، لسان العرب، بی جا، نشر ادب الحوزه، چاپ اول، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۴۱۱.</ref>
    جایی که برای خوابیدن بچه آماده می‌کنند را مهد گویند.
    <ref>فراهیدی، خلیل، کتاب العین، قم، نشر هجرت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۱.</ref>
    <ref>حسيني زبيدي، محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۶۳.</ref>
    اگر به گهواره بچه مهد گفته می‌شود، برای این است که گهواره جایی است که برای استراحت بهتر کودک آماده می‌شود. مهد هر چند در نگاه اولیه به گهواره معنی می‌شود، اما در اصل هر گونه آماده‌سازی شرایط را مهد گویند.‏<ref>مصطفوى، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي‏، چاپ اول، ۱۳۶۸ش، ج۱۱، ص۱۸۸.</ref>


    بنابراین، مهد یعنی آماده ساختن و اگر به گهواره بچه مهد گفته می‌شود، برای این است که گهواره جایی است که برای استراحت بهتر کودک آماده می‌شود و مهد هر چند در نگاه اولیه به گهواره معنی می‌شود، ولی در اصل هر گونه آماده‌سازی شرایط را مهد گویند.
    مهاد معنای فراتر از مهد دارد. در مهد، آنچه اول به ذهن انسان می‌آید، گهواره کودک است؛ اما مهاد علاوه بر گهواره کود، چند معنای دیگری هم دارد؛ مانند:
     
    * مهاد هم به معنای گهواره کودک و هم به معنایی زمینی است که خدا برای عبادت بندگانش قرار داده است.<ref>فراهيدى، خليل بن أحمد، كتاب العين، قم، نشر هجرت‏، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۲.</ref> <ref>حسيني زبيدي، محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۶۳.</ref>
    اما مهاد اعم است از گهواره و غیر گهواره؛ یعنی در مهد، آنچه اول به ذهن انسان می‌آید گهواره کودک است؛ ولی «مهاد» اعم است از جایی که برای کودک آماده می‌شود و جایی که برای بزرگسالان استفاده می‌شود و نیز اعم است از جایی که برای استراحت آماده شود یا برای زندگی عمومی بشر یا یک خانواده محیطی آماده گردد و نیز اعم است از جایگاه بشری در دنیا و جایگاه انسان‌ها در آخرت.<ref>همان.</ref>
    * مهاد علاوه بر گهواره کودک، به معنای آماده کردن و مهیا ساختن مکان و شرایطی برای زندگی و عاقبت کار خویشتن نیز است.<ref>ابن فارس، أحمد بن فارس، معجم مقاييس اللغه، قم، مكتب الاعلام الاسلامي‏، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۸۰.</ref>
    * اعم است از جایگاه بشری در دنیا و جایگاه انسان‌ها در آخرت. قرآن به این جایگاه اشاره کرده است: {{قرآن|لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهادٌ وَ مِنْ فَوْقِهِمْ غَواشٍ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الظَّالِمينَ|ترجمه= براى آنها بسترى از (آتش) دوزخ، و روى آنها پوشش‌هايى است؛ و اينچنين ظالمان را جزا مي‌دهيم! | سوره= اعراف| آیه= 4}}


    == مهد و مشتقات آن در قرآن ==
    == مهد و مشتقات آن در قرآن ==
    کلمه مهد و مشتقات آن پانزده مرتبه در قرآن کریم تکرار شده است که هم به معنای گهواره و هم به معنای اعم از گهواره و شرایط زندگی و عاقبت کارها آمده که در این نوشتار به آنها اشاره می‌شود:
    کلمه مهد و مشتقات آن شانزده مرتبه در قرآن کریم تکرار شده است<ref>سوره بقره، آیه۲۰۶. سوره آل‏عمران، آیه۱۲. آیه۴۶. آیه۱۹۷. سوره مائده، آیه۱۱۰. سوره اعراف، آیه۴۱. سوره رعد، آیه۱۸. مريم، آیه۲۹. سوره طه، آیه۵۳. سوره روم، آیه۴۴. سوره ص، آیه۵۶. سوره زخرف، آیه۱۰. سوره ذاريات، آیه۴۸. سوره مدثر، آیه۱۴. سوره نبأ، آیه۶.</ref> که به معنای گهواره، زمین آماده شده و عاقبت کارها آمده است.
     
    '''گهواره''': خداوند در سه مورد از کلمهٔ مهد گهواره را منظور کرده که درباره سخن گفتن [[حضرت عیسی(ع)]] در گهواره است: {{قرآن|وَیُکلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَکهْلاً وَمِنَ الصَّالِحِینَ|ترجمه=و در گهواره [به اعجاز] و در ميانسالى [به وحى‌] با مردم سخن مى‌گويد و از شايستگان است.|سوره=آل عمران|آیه=۴۶}}<ref>و نیز: آل عمران ۴۶؛ مائده / ۱۱۰؛ مریم / ۲۹</ref>
     
    '''زمین:''' گاهی خداوند متعال «زمین» را مهد دانسته است. در اینجا به معنای آرامگاه و محل آسایش است. چون آن را برای زندگی بشر آفریده و مهیا ساخته و گسترانیده است؛ هم چنانچه یک مادر، گهواره را برای آسایش و رفاه بچه اش آماده می‌سازد: {{قرآن|الَّذِی جَعَلَ لَکمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَسَلَک لَکمْ فِیهَا سُبُلًا وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّی|ترجمه=همان خداوندی که زمین را برای شما محل آسایش قرار داد و راه‌هایی در آن ایجاد کرد و از آسمان آبی فرستاد که با آن، انواع گوناگون گیاهان را برآوردیم.|سوره=طه|آیه=۵۳}}<ref>زخرف / ۱۰؛ ذاریات / ۴۸.</ref>


    و نیز: {{قرآن|أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا|ترجمه=«آیا زمین را محل آرامش قرار ندادیم».|سوره=نبأ|آیه=۶}}
    # '''گهواره''': خداوند در سه مورد از کلمه مهد برای گهواره کودک استفاده کرده<ref> سوره آل عمران، آیه۴۶. سوره مائده، آیه۱۱۰. سوره مریم، آیه۲۹.</ref>  که در داستان سخن گفتن [[حضرت عیسی(ع)]] در گهواره آماده است: {{قرآن|وَیُکلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَکهْلاً وَمِنَ الصَّالِحِینَ|ترجمه=و در گهواره و در ميانسالى با مردم سخن مى‌گويد و از شايستگان است.|سوره=آل عمران|آیه=۴۶}}
    # '''زمین:''' گاهی خداوند «زمین» را مهد دانسته است: {{قرآن|الَّذِی جَعَلَ لَکمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَسَلَک لَکمْ فِیهَا سُبُلًا وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّی|ترجمه=همان خداوندی که زمین را برای شما محل آسایش قرار داد و راه‌هایی در آن ایجاد کرد و از آسمان آبی فرستاد که با آن، انواع گوناگون گیاهان را برآوردیم.|سوره=طه|آیه=۵۳}} در اینجا به معنای آرامگاه و محل آسایش است. چون آن را برای زندگی بشر آفریده و مهیا ساخته و گسترانیده است؛ هم چنانچه یک مادر، گهواره را برای آسایش و رفاه بچه اش آماده می‌سازد.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص۲۲۲.</ref> در آیات دیگر نیز به فرش بودن و گسترانیده شدن زمین برای زندگی بشر آمده است.<ref>سوره زخرف، آیه۱۰. سوره ذاریات، آیه۴۸. سوره نبأ، آیه۶.</ref>
    # '''جایگاه اهل عذاب:''' با توجه به این که «مهد» به معنای جایگاه است در قرآن [[جهنم]] را جایگاه کافران می‌داند: {{قرآن|لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهادٌ وَ مِنْ فَوْقِهِمْ غَواشٍ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الظَّالِمينَ|ترجمه= براى آنها بسترى از دوزخ، و روى آنها پوشش‌هايى است؛ و اينچنين ظالمان را جزا مي‌دهيم! | سوره= اعراف| آیه= ۴}} گاهی هم با وصف بئس نسبت به جایگاه کافران در جهنم هم آمده است: {{قرآن|وَإِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّه بِالإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ|ترجمه=و چون به او گفته شود: «از خدا پروا كن» نخوت، وى را به گناه كشاند. پس جهنم براى او بس است، و چه بد بسترى است.|سوره=بقره|آیه=۲۰۶}} در آیات دیگر هم این جایگاه را بد جایگاهی برای اهل جهنم معرفی می‌کند که آماده شده است.<ref>سوره بقره، آیه۲۰۶. سوره آل عمران، آیه۱۲. آیه۱۹۷. سوره رعد، آیه۱۸. سوره ص، آیه۵۶.</ref>


    '''جایگاه اهل عذاب:''' با توجه به این که «مهد» به معنای جایگاه است در قرآن [[جهنم]] را جایگاه کافران می داند.<ref>آل عمران / ۱۲ و ۱۹۷؛ اعراف / ۴۱؛ رعد / ۱۸؛ ص۵۶.</ref> گاهی هم با وصف بئس نسبت به جایگاه کافران در جهنم هم آمده است: {{قرآن|وَإِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّه بِالإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ|ترجمه=و چون به او گفته شود: «از خدا پروا كن» نخوت، وى را به گناه كشاند. پس جهنم براى او بس است، و چه بد بسترى است.|سوره=بقره|آیه=۲۰۶}}
    ==مطالعه بیشتر==
    * مقاله «جستاری در مفهوم واژه‌ مهد در قرآن کریم»، نویسندگان: محمدحسین نقی زاده؛  فیروز اصلانی؛ صمد عبداللهی عابد.


    '''فراهم ساختن و آماده کردن:''' انسان‌ها هم چنانچه وسایل زندگی و مکان آسایش را برای خود فراهم می‌سازد، آماده کردن سرانجام کار و سعادت یا به شقاوت رسیدن نیز در گرو اعمال خودش می‌باشد و خداوند متعال به این نتیجه اشاره کرده و می‌فرماید: {{قرآن|مَن کفَرَ فَعَلَیْهِ کفْرُهُ وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِأَنفُسِهِمْ یَمْهَدُونَ|ترجمه=هر کس کافر شود کفرش بر زیان خود اوست و آنها که کار شایسته انجام دهند به خودشان آماده می‌سازند.|سوره=روم|آیه=۴۴}} و نیز: {{قرآن|وَمَهَّدتُّ لَهُ تَمْهِیدًا|ترجمه=و برايش آماده كردم.|سوره=مدثر|آیه=۱۴}}
    {{پایان پاسخ}}
    {{پایان پاسخ}}


    خط ۴۲: خط ۴۷:
      | ناوبری =
      | ناوبری =
      | نمایه =
      | نمایه =
      | تغییر مسیر =
      | تغییر مسیر = شد
      | ارجاعات =
      | ارجاعات =
      | بازبینی =
      | بازبینی =
      | تکمیل =
      | تکمیل =
      | اولویت =ج
      | اولویت =ج
      | کیفیت =ج
      | کیفیت =ب
    }}
    }}
    {{پایان متن}}
    {{پایان متن}}

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۱۰

    سؤال

    مهد و مشتقات آن در قرآن به چه معناست؟

    مهد و مهاد به معنای آماده ساختن، مهیا کردن، فراهم نمودن و گستراندن بستر و بساط برای آسایش و رفاه آرامش است. به گهواره مهد گفته می‌شود چون بستری است برای آسایش و رفاه بچه که مادرش آماده کرده است. در قرآن مهد هم به معنای گهواره آماده است و هم زمین. مهاد هم به معنای زمین آمده است. جایگاه کافران در جهنم به مهاد و بئس المهاد تشبیه شده است.

    مهد در لغت

    مهد همان آماده کردن و مهیا ساختن مکان و شرایطی برای زندگی و عاقبت کار خویشتن است. [۱] [۲] جایی که برای خوابیدن بچه آماده می‌کنند را مهد گویند. [۳] [۴] اگر به گهواره بچه مهد گفته می‌شود، برای این است که گهواره جایی است که برای استراحت بهتر کودک آماده می‌شود. مهد هر چند در نگاه اولیه به گهواره معنی می‌شود، اما در اصل هر گونه آماده‌سازی شرایط را مهد گویند.‏[۵]

    مهاد معنای فراتر از مهد دارد. در مهد، آنچه اول به ذهن انسان می‌آید، گهواره کودک است؛ اما مهاد علاوه بر گهواره کود، چند معنای دیگری هم دارد؛ مانند:

    • مهاد هم به معنای گهواره کودک و هم به معنایی زمینی است که خدا برای عبادت بندگانش قرار داده است.[۶] [۷]
    • مهاد علاوه بر گهواره کودک، به معنای آماده کردن و مهیا ساختن مکان و شرایطی برای زندگی و عاقبت کار خویشتن نیز است.[۸]
    • اعم است از جایگاه بشری در دنیا و جایگاه انسان‌ها در آخرت. قرآن به این جایگاه اشاره کرده است: ﴿لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهادٌ وَ مِنْ فَوْقِهِمْ غَواشٍ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الظَّالِمينَ؛ براى آنها بسترى از (آتش) دوزخ، و روى آنها پوشش‌هايى است؛ و اينچنين ظالمان را جزا مي‌دهيم!﴾(اعراف:4)

    مهد و مشتقات آن در قرآن

    کلمه مهد و مشتقات آن شانزده مرتبه در قرآن کریم تکرار شده است[۹] که به معنای گهواره، زمین آماده شده و عاقبت کارها آمده است.

    1. گهواره: خداوند در سه مورد از کلمه مهد برای گهواره کودک استفاده کرده[۱۰] که در داستان سخن گفتن حضرت عیسی(ع) در گهواره آماده است: ﴿وَیُکلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَکهْلاً وَمِنَ الصَّالِحِینَ؛ و در گهواره و در ميانسالى با مردم سخن مى‌گويد و از شايستگان است.﴾(آل عمران:۴۶)
    2. زمین: گاهی خداوند «زمین» را مهد دانسته است: ﴿الَّذِی جَعَلَ لَکمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَسَلَک لَکمْ فِیهَا سُبُلًا وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّی؛ همان خداوندی که زمین را برای شما محل آسایش قرار داد و راه‌هایی در آن ایجاد کرد و از آسمان آبی فرستاد که با آن، انواع گوناگون گیاهان را برآوردیم.﴾(طه:۵۳) در اینجا به معنای آرامگاه و محل آسایش است. چون آن را برای زندگی بشر آفریده و مهیا ساخته و گسترانیده است؛ هم چنانچه یک مادر، گهواره را برای آسایش و رفاه بچه اش آماده می‌سازد.[۱۱] در آیات دیگر نیز به فرش بودن و گسترانیده شدن زمین برای زندگی بشر آمده است.[۱۲]
    3. جایگاه اهل عذاب: با توجه به این که «مهد» به معنای جایگاه است در قرآن جهنم را جایگاه کافران می‌داند: ﴿لَهُمْ مِنْ جَهَنَّمَ مِهادٌ وَ مِنْ فَوْقِهِمْ غَواشٍ وَ كَذلِكَ نَجْزِي الظَّالِمينَ؛ براى آنها بسترى از دوزخ، و روى آنها پوشش‌هايى است؛ و اينچنين ظالمان را جزا مي‌دهيم!﴾(اعراف:۴) گاهی هم با وصف بئس نسبت به جایگاه کافران در جهنم هم آمده است: ﴿وَإِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّه بِالإِثْمِ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ؛ و چون به او گفته شود: «از خدا پروا كن» نخوت، وى را به گناه كشاند. پس جهنم براى او بس است، و چه بد بسترى است.﴾(بقره:۲۰۶) در آیات دیگر هم این جایگاه را بد جایگاهی برای اهل جهنم معرفی می‌کند که آماده شده است.[۱۳]

    مطالعه بیشتر

    • مقاله «جستاری در مفهوم واژه‌ مهد در قرآن کریم»، نویسندگان: محمدحسین نقی زاده؛ فیروز اصلانی؛ صمد عبداللهی عابد.


    منابع

    1. ↑ ابن فارس، أحمد بن فارس، معجم مقاييس اللغه، قم، مكتب الاعلام الاسلامي‏، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۸۰.
    2. ↑ ابن منظور، لسان العرب، بی جا، نشر ادب الحوزه، چاپ اول، ۱۴۰۵ق، ج۳، ص۴۱۱.
    3. ↑ فراهیدی، خلیل، کتاب العین، قم، نشر هجرت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۱.
    4. ↑ حسيني زبيدي، محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۶۳.
    5. ↑ مصطفوى، حسن، التحقيق في كلمات القرآن الكريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي‏، چاپ اول، ۱۳۶۸ش، ج۱۱، ص۱۸۸.
    6. ↑ فراهيدى، خليل بن أحمد، كتاب العين، قم، نشر هجرت‏، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۲.
    7. ↑ حسيني زبيدي، محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، بيروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۲۶۳.
    8. ↑ ابن فارس، أحمد بن فارس، معجم مقاييس اللغه، قم، مكتب الاعلام الاسلامي‏، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۸۰.
    9. ↑ سوره بقره، آیه۲۰۶. سوره آل‏عمران، آیه۱۲. آیه۴۶. آیه۱۹۷. سوره مائده، آیه۱۱۰. سوره اعراف، آیه۴۱. سوره رعد، آیه۱۸. مريم، آیه۲۹. سوره طه، آیه۵۳. سوره روم، آیه۴۴. سوره ص، آیه۵۶. سوره زخرف، آیه۱۰. سوره ذاريات، آیه۴۸. سوره مدثر، آیه۱۴. سوره نبأ، آیه۶.
    10. ↑ سوره آل عمران، آیه۴۶. سوره مائده، آیه۱۱۰. سوره مریم، آیه۲۹.
    11. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص۲۲۲.
    12. ↑ سوره زخرف، آیه۱۰. سوره ذاریات، آیه۴۸. سوره نبأ، آیه۶.
    13. ↑ سوره بقره، آیه۲۰۶. سوره آل عمران، آیه۱۲. آیه۱۹۷. سوره رعد، آیه۱۸. سوره ص، آیه۵۶.
    مقاله‌های مرتبط
    برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=مهد_در_قرآن&oldid=80369»
    افزودن نظر