پذیرفتن امانت الهی توسط انسان در آیه ۷۲ سوره احزاب: تفاوت میان نسخهها
Meysamhasani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Meysamhasani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
مقصود از امانت الهی در آیه ۷۲ سوره احزاب چیست؟ | مقصود از امانت الهی در آیه ۷۲ سوره احزاب چیست؟ | ||
{{پایان سوال}}'''امانت''' در تعابیر مفسیرین به؛ [[کمال]]، قابلیت [[تکامل]]، اطاعت و گسستن از هر چيز و [[فناى فى اللّه]] تعریف شده است. | {{پایان سوال}}'''امانت''' در تعابیر مفسیرین به؛ [[کمال]]، قابلیت [[تکامل]]، اطاعت و گسستن از هر چيز و [[فناى فى اللّه]] تعریف شده است. | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
== | == معنای عرضۀ امانت == | ||
مفسران در ذیل آیۀ {{قرآن|إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ کَانَ ظَلُومًا جَهُولًا|ترجمه=ما امانت [الهی و بار تکلیف] را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه کردیم، پس، از برداشتن آن سر باز زدند و از آن هراسناک شدند، و انسان آن را برداشت؛ راستی او ستمگری نادان بود.|سوره=احزاب|آیه=72}} نظرات مختلفی پیرامون مقصود از عرضه امانت خداوند بر آسمانها و زمین و کوهها مطرح کردهاند: | مفسران در ذیل آیۀ {{قرآن|إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ کَانَ ظَلُومًا جَهُولًا|ترجمه=ما امانت [الهی و بار تکلیف] را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه کردیم، پس، از برداشتن آن سر باز زدند و از آن هراسناک شدند، و انسان آن را برداشت؛ راستی او ستمگری نادان بود.|سوره=احزاب|آیه=72}} نظرات مختلفی پیرامون مقصود از عرضه امانت خداوند بر آسمانها و زمین و کوهها مطرح کردهاند: | ||
* «عرضه» به معنای مجازی آن است. آیه تنها یک تمثیل و به نوعی بیان حال است. منظور آیه این است که اگر عرضه میکردیم و شعور داشتند، بهخاطر عظمت امانت و سختی آن، نمیپذیرفتند. | * «عرضه» به معنای مجازی آن است. آیه تنها یک تمثیل و به نوعی بیان حال است. منظور آیه این است که اگر عرضه میکردیم و شعور داشتند، بهخاطر عظمت امانت و سختی آن، نمیپذیرفتند. | ||
خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
از [[ابنمسعود]] صحابه [[حضرت محمد|پیامبر]] نقل شده که امانت پنج نماز است به وقت خویش گزاردن، زکات مال دادن، روزه ماه رمضان داشتن و حج کردن و سخن راست گفتن و ….<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کشف الاسرار و عدة الابرار|سال=1371|نام=احمد بن محمد |نام خانوادگی=میبدی|ناشر=امیرکبیر |جلد=8|صفحه=93|مکان=تهران}}</ref> | از [[ابنمسعود]] صحابه [[حضرت محمد|پیامبر]] نقل شده که امانت پنج نماز است به وقت خویش گزاردن، زکات مال دادن، روزه ماه رمضان داشتن و حج کردن و سخن راست گفتن و ….<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کشف الاسرار و عدة الابرار|سال=1371|نام=احمد بن محمد |نام خانوادگی=میبدی|ناشر=امیرکبیر |جلد=8|صفحه=93|مکان=تهران}}</ref> | ||
== استعداد انسان | == استعداد انسان در حمل امانت == | ||
استعداد و توانایی انسان در برعهده گرفتن امانت الهی بزرگترین و مهمترین امتیاز انسان بر سایر موجودات است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مكارم شيرازى|ناشر=دار الكتب الاسلاميه|جلد=17|صفحه=481|مکان=تهران}}</ref> انسان را با توجه بر استعدادی که در وجودش نهفته، حاضر به پذیرش امانت الهی دانستهاند. [[علامه طباطبایی]] معتقد است اگر ولایت الهی را با وضع آسمانها و زمین مقایسه کنیم، متوجه میشویم اینها تحمل این امانت را ندارند و تنها انسان میتواند حامل آن باشد. او معتقد است معنای امتناع آسمانها و زمین و پذیرفتن آن توسط انسان این است که در انسان استعداد و صلاحیتی هست که در آسمانها و زمین نیست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه تفسير الميزان|سال=1402|نام=محمدحسين|نام خانوادگی=طباطبايى|ناشر=جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى|جلد=16|صفحه=525|مکان=قم}}</ref> | استعداد و توانایی انسان در برعهده گرفتن امانت الهی بزرگترین و مهمترین امتیاز انسان بر سایر موجودات است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير نمونه|سال=1374|نام=ناصر|نام خانوادگی=مكارم شيرازى|ناشر=دار الكتب الاسلاميه|جلد=17|صفحه=481|مکان=تهران}}</ref> انسان را با توجه بر استعدادی که در وجودش نهفته، حاضر به پذیرش امانت الهی دانستهاند. [[علامه طباطبایی]] معتقد است اگر ولایت الهی را با وضع آسمانها و زمین مقایسه کنیم، متوجه میشویم اینها تحمل این امانت را ندارند و تنها انسان میتواند حامل آن باشد. او معتقد است معنای امتناع آسمانها و زمین و پذیرفتن آن توسط انسان این است که در انسان استعداد و صلاحیتی هست که در آسمانها و زمین نیست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ترجمه تفسير الميزان|سال=1402|نام=محمدحسين|نام خانوادگی=طباطبايى|ناشر=جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى|جلد=16|صفحه=525|مکان=قم}}</ref> | ||
نسخهٔ ۱۰ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۹
مقصود از امانت الهی در آیه ۷۲ سوره احزاب چیست؟
امانت در تعابیر مفسیرین به؛ کمال، قابلیت تکامل، اطاعت و گسستن از هر چيز و فناى فى اللّه تعریف شده است.
معنای عرضۀ امانت
مفسران در ذیل آیۀ ﴿إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ کَانَ ظَلُومًا جَهُولًا؛ ما امانت [الهی و بار تکلیف] را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه کردیم، پس، از برداشتن آن سر باز زدند و از آن هراسناک شدند، و انسان آن را برداشت؛ راستی او ستمگری نادان بود.﴾(احزاب:72) نظرات مختلفی پیرامون مقصود از عرضه امانت خداوند بر آسمانها و زمین و کوهها مطرح کردهاند:
- «عرضه» به معنای مجازی آن است. آیه تنها یک تمثیل و به نوعی بیان حال است. منظور آیه این است که اگر عرضه میکردیم و شعور داشتند، بهخاطر عظمت امانت و سختی آن، نمیپذیرفتند.
ابنعربی: «گفت و گوی خدا با موجودات صامت نزد عامه از علمای رسوم، حدیث حال است و از این رو، اینان آیاتی نظیر (انّا عرضَنا الامانَة…) را تأویل میکنند … اما نزد اهل کشف، صامتی وجود ندارد و همه هستی، اعم از جماد و نبات و حیوان، سخن خداوند را به اذن او در عالم حس و نه عالم خیال میشنوند.[۱]
- امانت خداوند سنگینتر از آسمانها و زمین و کوههاست و اینها توان حمل آن را ندارند. علامه طباطبائی نیز کلامی نزدیک به این قول را دارد.
- افرادی از جمله ابوعلی جبّائی از دانشمندان معتزله معتقدند عرضه به معنای حقیقی آن بوده و منظور این است که امانت بر اهل آسمانها و زمین و کوهها عرضه شد و تنها انسان آن را پذیرفت.
- بیشتر مفسرانی که پیرو مکاتب عرفانی بودهاند معتقدند «عرضه» به معنای حقیقی آن مراد است و چون در دیدگاه قرآن، همه هستی دارای شعور است، بدین روی، گفتگو بین خداوند و موجودات عالم هیچ بُعدی ندارد. این آیه نیز حاکی از نوعی مخاطبه حقیقی میان خداوند و آسمان و زمین البته با زبان متناسب با آنها بوده است.[۲]
معنای امانت
علامه طباطبایی مراد از امانت را کمالی میداند که با داشتن اعتقادات درست، اعمال صالح و سلوک راه کمال حاصل میشود. او معتقد است در این کمال، هیچ موجودی نه آسمان و نه زمین و نه غیر آن دو، شریک انسان نیست. و خدا او را برای خود خالص کرده است.[۳]
در تفسیر نمونه امانت الهی را همان قابلیت تکامل و مقام انسانِ کامل، همراه با اراده و اختیار دانسته است.[۴] برخی مقصود خداوند از امانت را اطاعت گفته[۵] و ملاصدرا، امانت را گسستن از هر چيز و فناى فى اللّه دانسته است.[۶]
از ابنمسعود صحابه پیامبر نقل شده که امانت پنج نماز است به وقت خویش گزاردن، زکات مال دادن، روزه ماه رمضان داشتن و حج کردن و سخن راست گفتن و ….[۷]
استعداد انسان در حمل امانت
استعداد و توانایی انسان در برعهده گرفتن امانت الهی بزرگترین و مهمترین امتیاز انسان بر سایر موجودات است.[۸] انسان را با توجه بر استعدادی که در وجودش نهفته، حاضر به پذیرش امانت الهی دانستهاند. علامه طباطبایی معتقد است اگر ولایت الهی را با وضع آسمانها و زمین مقایسه کنیم، متوجه میشویم اینها تحمل این امانت را ندارند و تنها انسان میتواند حامل آن باشد. او معتقد است معنای امتناع آسمانها و زمین و پذیرفتن آن توسط انسان این است که در انسان استعداد و صلاحیتی هست که در آسمانها و زمین نیست.[۹]
منابع
- ↑ نوروزی، حمید (۱۳۸۳). «بار امانت، تفسیر آیه امانت». فصلنامه معرفت. سال سیزدهم (۸۳): ۴۱-۴۸.
- ↑ نوروزی، حمید (۱۳۸۳). «بار امانت، تفسیر آیه امانت». فصلنامه معرفت. سال سیزدهم (۸۳): ۴۱-۴۸.
- ↑ طباطبايى، محمدحسين (۱۴۰۲). ترجمه تفسير الميزان. ج۱۶. قم: جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى. ص۵۲۵.
- ↑ مكارم شيرازى، ناصر (۱۳۷۴). تفسير نمونه. ج۱۷. تهران: دار الكتب الاسلاميه. ص۴۸۱.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۲۱). تفسير جوامع الجامع. ج۳. قم: مؤسسة النشر الإسلامي. ص۸۵.
- ↑ صدرالدين شيرازى، محمد بن ابراهيم (۱۳۶۰). أسرار الآيات و أنوار البينات. تهران: انجمن اسلامي حكمت و فلسفه اسلامي. ص۱۶۱.
- ↑ میبدی، احمد بن محمد (۱۳۷۱). کشف الاسرار و عدة الابرار. ج۸. تهران: امیرکبیر. ص۹۳.
- ↑ مكارم شيرازى، ناصر (۱۳۷۴). تفسير نمونه. ج۱۷. تهران: دار الكتب الاسلاميه. ص۴۸۱.
- ↑ طباطبايى، محمدحسين (۱۴۰۲). ترجمه تفسير الميزان. ج۱۶. قم: جامعه مدرسين حوزه علميه قم، دفتر انتشارات اسلامى. ص۵۲۵.