وجوب نماز قضا در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی نویسنده =↵ | بازبینی =شد' به ' | ارزیابی کمی = | ارزیابی کیفی = ')
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیا در قرآن به صراحت، وجوب نماز قضا ذکر شده است؟
آیا در قرآن، به صراحت، وجوب نماز قضا ذکر شده است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}[[قرآن]] تصریحی بر وجوب نماز قضاء نداشته، ولی از برخی آیات، موضوع [[نماز قضاء]] استفاده شده است:
{{پاسخ}}
* مفسران از آیه {{قرآن|وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسیت‏|ترجمه=و چون فراموش کردی پروردگارت را یاد کن.|سوره=کهف|آیه=۲۴}} برای قضای نماز استدلال نموده‌اند.<ref name=":0"/> این آیه مبین این امر است که هرگاه یاد و ذکر پروردگار فراموش شد، نباید بی‌تفاوت رفتار کرد بلکه باید خداوند دوباره یاد شود. این، کنایه از نمازی است که قضا شده و باید دوباره، در وقت دیگری اقامه شود.<ref name=":0">راوندی، قطب الدین، فقه القرآن، ج۱، ص۱۲۳.</ref>
[[قرآن]] تصریحی بر وجوب نماز قضاء ندارد. وجوب آن از برخی آیات قرآنی و روایات ائمهٔ اطهار(ع) استنباط شده است. برای نمونه به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
* [[خداوند]] در سوره فرقان فرموده: {{قرآن|وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَه لِّمَنْ أَرَادَ أَن یَذَّکرَ|ترجمه=و او همان کسی است که شب و روز را جانشین یکدیگر قرارداد برای کسی که بخواهد متذکر شود.|سوره=فرقان|آیه=۶۲}} مفسران براساس این آیه معتقدند هر یک از روز و شب جانشین یکدیگرند، کسانی که عملی از واجبات را در یکی از آن دو زمان فوت کردند، در زمان دیگر باید قضاء عمل واجب را به‌جا آورند.<ref>کاشانی، تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ۱۳۳۶ش، ج۶، ص۳۸.</ref> عنبسه العابد از [[امام صادق(ع)]] در مورد این آیه سؤال کرد. امام فرمود: یعنی قضاء نمازهایی که شب از تو فوت شده را در روز به جا بیاور و قضاء نمازهایی که روز از تو فوت شده، شب به جا بیاور.<ref>راوندی، قطب الدین، فقه القرآن، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، اول، ۱۴۰۵ ق، ج۱، ص۱۲۳–۱۲۴.</ref>
* مفسران از آیهٔ {{قرآن|وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسیت‏|ترجمه=و چون فراموش کردی پروردگارت را یاد کن.|سوره=کهف|آیه=۲۴}} بر وجوب قضای نماز استدلال کرده‌اند. برای نمونه، قطب الدین رواندی این آیه را مبین این امر دانسته که هرگاه یاد و ذکر پروردگار فراموش شد نباید بی‌تفاوت رفتار کرد، بلکه در زمان یادآوری باید خداوند یاد شود. فراموشی ذکر کنایه از نمازی است که قضا شده و باید دوباره در وقت دیگری اقامه شود.<ref name=":0">راوندی، قطب‌الدین، فقه القرآن، قم، انتشارات کتابخانهٔ آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۵ ق، ج ۱، ص ۱۲۳.</ref>
* [[خداوند]] در سورهٔ فرقان فرموده: {{قرآن|وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَه لِّمَنْ أَرَادَ أَن یَذَّکرَ|ترجمه=و او همان کسی است که شب و روز را جانشین یکدیگر قرارداد برای کسی که بخواهد متذکر شود.|سوره=فرقان|آیه=۶۲}} برخی مفسران براساس این آیه استنباط کرده‌اند که روز و شب جانشین یکدیگرند؛ کسانی که واجبی از آنان فوت شده است، در زمان دیگر، باید قضاء عمل واجب را به‌جا آورند.<ref>کاشانی، تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ۱۳۳۶ش، ج۶، ص۳۸.</ref> عنبسه العابد از [[امام صادق(ع)]] در مورد این آیه سؤال کرد؛ امام(ع) فرمود: {{متن عربی|یعنی، قضاء نمازهایی که شب از تو فوت شده را در روز به‌جا بیاوری و قضاء نمازهایی که روز از تو فوت شده را در شب به‌جا بیاوری.}}<ref>طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۵.</ref>


ائمه معصوم در روایات متعددی به مسئله نماز قضا و وجوب آن تصریح کرده‌اند.<ref>شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تهران، کتاب فروشی صدوق، بی تا، اول، ص۵۱۷.</ref>
واجب بودن قضای نمازهای خوانده نشده در روایات اهل بیت به صراحت آمده است. [[شیخ حر عاملی]] در کتاب [[وسائل الشیعه]] باب مستقلی با عنوان «ابواب قضاء الصلوات؛ باب‌های قضای نمازها» دارد <ref>حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعه، قم، موسسه آل بیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۲۵۳.</ref> که بیش از صد روایت در وجوب قضای نماز از کتاب‌های معتبر جمع‌آوری کرده است.‏


== منابع ==
== منابع ==
خط ۲۶: خط ۲۷:
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =
  | ارزیابی کمی =  
  | بازبینی =شد
  | ارزیابی کیفی =  
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت =ج
خط ۳۶: خط ۳۷:
[[رده:آیات و سوره‌ها]]
[[رده:آیات و سوره‌ها]]
[[رده:نماز]]
[[رده:نماز]]
[[رده:مقاله‌های پیشنهادی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۷

سؤال

آیا در قرآن، به صراحت، وجوب نماز قضا ذکر شده است؟

قرآن تصریحی بر وجوب نماز قضاء ندارد. وجوب آن از برخی آیات قرآنی و روایات ائمهٔ اطهار(ع) استنباط شده است. برای نمونه به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

  • مفسران از آیهٔ ﴿وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسیت‏؛ و چون فراموش کردی پروردگارت را یاد کن.(کهف:۲۴) بر وجوب قضای نماز استدلال کرده‌اند. برای نمونه، قطب الدین رواندی این آیه را مبین این امر دانسته که هرگاه یاد و ذکر پروردگار فراموش شد نباید بی‌تفاوت رفتار کرد، بلکه در زمان یادآوری باید خداوند یاد شود. فراموشی ذکر کنایه از نمازی است که قضا شده و باید دوباره در وقت دیگری اقامه شود.[۱]
  • خداوند در سورهٔ فرقان فرموده: ﴿وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَه لِّمَنْ أَرَادَ أَن یَذَّکرَ؛ و او همان کسی است که شب و روز را جانشین یکدیگر قرارداد برای کسی که بخواهد متذکر شود.(فرقان:۶۲) برخی مفسران براساس این آیه استنباط کرده‌اند که روز و شب جانشین یکدیگرند؛ کسانی که واجبی از آنان فوت شده است، در زمان دیگر، باید قضاء عمل واجب را به‌جا آورند.[۲] عنبسه العابد از امام صادق(ع) در مورد این آیه سؤال کرد؛ امام(ع) فرمود: «یعنی، قضاء نمازهایی که شب از تو فوت شده را در روز به‌جا بیاوری و قضاء نمازهایی که روز از تو فوت شده را در شب به‌جا بیاوری.»[۳]

واجب بودن قضای نمازهای خوانده نشده در روایات اهل بیت به صراحت آمده است. شیخ حر عاملی در کتاب وسائل الشیعه باب مستقلی با عنوان «ابواب قضاء الصلوات؛ باب‌های قضای نمازها» دارد [۴] که بیش از صد روایت در وجوب قضای نماز از کتاب‌های معتبر جمع‌آوری کرده است.‏

منابع

  1. راوندی، قطب‌الدین، فقه القرآن، قم، انتشارات کتابخانهٔ آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۵ ق، ج ۱، ص ۱۲۳.
  2. کاشانی، تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ۱۳۳۶ش، ج۶، ص۳۸.
  3. طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۵.
  4. حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعه، قم، موسسه آل بیت، چاپ اول، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۲۵۳.