اللهم: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
 
(به منابع اولیه آدرس داده شد. آدرس‌های قبلی دقیق نبودند.)
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
در صلوات کلمه «اللّهم»، هم ضمیر است و هم ضمیر نیست، در این باره یک مثال و توضیح مختصر برایم بیان کنید؟
کلمه «اللّهم» از چه کلماتی تشکیل شده است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
در اینکه کلمه «اللهمّ» متشکل از چه چیزهایی است بین علمای بزرگ صرف و نحو اختلاف است. سیبویه و خلیل از علمای بزرگ صرف و نحو می‌گویند: اصل آن «یا الله» بوده، لذا «یا» از ابتدای آن حذف شده و عوض از آن میم مشدّده بعد از الله آمده است.<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، قم، نشر مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق، ج۲، ص۴۲۸، و طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ اول، ۱۳۶۵ج۱، ص۷۲۵.</ref>
{{درگاه|واژه‌ها}}
کلمه '''اللهم''' چندین بار در [[قرآن]] آمده است.<ref>سوره آل‏ عمران، آیه۲۶: {{قرآن|قُلِ اللَّهُمَّ مالِكَ الْمُلْكِ...}} سوره مائده، آیه۱۱۴: {{قرآن|قالَ عيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنا ...}} سوره انفال، آیه۳۲: {{قرآن|وَ إِذْ قالُوا اللَّهُمَّ ...}} سوره يونس، آیه۱۰: {{قرآن| دَعْواهُمْ فيها سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ ...}} سوره زمر، آیه۴۶: {{قرآن|قُلِ اللَّهُمَّ فاطِرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...}}</ref>


بسیاری از علمای صرف و نحو و مفسران<ref>طیب، تفسیر الطیب البیان، تهران، انتشارات اسلام، چاپ دوم، ۱۳۷۴، ج۲، ص۱۵۷، و حجازی، محمد محمود، التفسیر الواضح، بیروت، انتشارات دارالجیل، چاپ اول، ۱۹۹۳م، ج۱، ص۲۲۰.</ref> نیز این وجه را پذیرفته‌اند. قول دیگری در اللّهم وجود دارد که فرّاء عالم بزرگ صرف و نحو آن را بیان کرده، ایشان می‌گوید: «اللّهم» در اصل «یا الله أمّ بخیرٍ» بوده است. همزه حذف شده و تبدیل به یا اللّهم بخیر شده است.<ref>التبیان فی تفسیر القرآن، همان، و مجمع البیان فی تفسیر القرآن، همان.</ref>
مفسران در اصل و ریشه کلمه '''اللهمّ''' دو دیدگاه دارند:
# یا الله: اللهم در اصل يا اللّه‏ بود؛ دو حرف(ی ا) را از اول آن برداشته و دو حرف(م م) به آخرش اضافه کردند و در هم ادغام شدند و '''اللهمّ''' شد. ‏<ref>نحاس، احمد بن محمد، اعراب القرآن، بیروت، دار الكتب العلميه، منشورات محمد علي بيضون، چاپ اول، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۵۰ و ص۲۸۹. قشيرى، عبدالكريم بن هوازن، لطائف الاشارات: تفسير صوفى كامل للقرآن الكريم، مصر - قاهره ، الهيئه المصريه العامه للكتاب، چاپ سوم، ۲۰۰۰ م، ج۱، ص۲۳۰.</ref> حرف «یا» در اول کلمه «الله» حرف ندا بود. <ref>طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج۲، ص۴۲۸. ج۵، ص۳۴۴.</ref>
# یا الله امّ: از «فرّاء» عالم ادبیات عرب نقل شده که «اللّهم» در اصل «یا الله أمّ» بوده است. همزه «أمّ» حذف شده و تبدیل به «یا اللّهم» شده و سپس حرف «یاء» افتاده و کلمه «اللهم» مانده است. <ref>طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج۲، ص۴۲۸. جرجانى، عبدالقاهر بن عبدالرحمن، درج الدرر فى تفسير القرآن العظيم، اردن - عمان ، دار الفكر، چاپ اول، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۳۸۸.</ref>


امّا این نظریه مورد قبول علمای دیگر واقع نشده است. پس همانگونه که می‌بینیم در اینجا ضمیر هم وجود ندارد، بلکه کلمه تشکیل شده از دو قسمت الله و میم مشدّده است.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}


خط ۲۱: خط ۲۲:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =-
  | تیترها =
  | تیترها =-
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر = شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۱

سؤال

کلمه «اللّهم» از چه کلماتی تشکیل شده است؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


کلمه اللهم چندین بار در قرآن آمده است.[۱]

مفسران در اصل و ریشه کلمه اللهمّ دو دیدگاه دارند:

  1. یا الله: اللهم در اصل يا اللّه‏ بود؛ دو حرف(ی ا) را از اول آن برداشته و دو حرف(م م) به آخرش اضافه کردند و در هم ادغام شدند و اللهمّ شد. ‏[۲] حرف «یا» در اول کلمه «الله» حرف ندا بود. [۳]
  2. یا الله امّ: از «فرّاء» عالم ادبیات عرب نقل شده که «اللّهم» در اصل «یا الله أمّ» بوده است. همزه «أمّ» حذف شده و تبدیل به «یا اللّهم» شده و سپس حرف «یاء» افتاده و کلمه «اللهم» مانده است. [۴]


منابع

  1. سوره آل‏ عمران، آیه۲۶: ﴿قُلِ اللَّهُمَّ مالِكَ الْمُلْكِ... سوره مائده، آیه۱۱۴: ﴿قالَ عيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنا ... سوره انفال، آیه۳۲: ﴿وَ إِذْ قالُوا اللَّهُمَّ ... سوره يونس، آیه۱۰: ﴿دَعْواهُمْ فيها سُبْحانَكَ اللَّهُمَّ ... سوره زمر، آیه۴۶: ﴿قُلِ اللَّهُمَّ فاطِرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...
  2. نحاس، احمد بن محمد، اعراب القرآن، بیروت، دار الكتب العلميه، منشورات محمد علي بيضون، چاپ اول، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۱۵۰ و ص۲۸۹. قشيرى، عبدالكريم بن هوازن، لطائف الاشارات: تفسير صوفى كامل للقرآن الكريم، مصر - قاهره ، الهيئه المصريه العامه للكتاب، چاپ سوم، ۲۰۰۰ م، ج۱، ص۲۳۰.
  3. طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج۲، ص۴۲۸. ج۵، ص۳۴۴.
  4. طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ج۲، ص۴۲۸. جرجانى، عبدالقاهر بن عبدالرحمن، درج الدرر فى تفسير القرآن العظيم، اردن - عمان ، دار الفكر، چاپ اول، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۳۸۸.