تأثیر محل دفن بر سرنوشت انسان: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۵

سؤال

آیا دفن میت در سرزمینی خاص، در سرنوشت او اثر دارد؟

قبرستان وادی السلام

تأثیر محل دفن بر سرنوشت انسان، را نه در تغییر سرنوشت کلی انسان بلکه تنها کمک کننده در حد شفاعت دانسته‌اند. ملاک اصلی در تعیین سرنوشت انسان را عقاید و اعمال انسان می‌دانند؛ کسانی که در مراتب بالایی از ایمان قرار دارند، دفن شدن آنها در هر مکانی، از مقام آن‌ها نمی‌کاهد. در مقابل، افرادی که در مراتب بالای دشمنی با خدا قرار دارند، در هر سرزمینی دفن شوند، ارواحشان در آسایش نخواهد بود. براساس آموزه‌های اسلامی، عالم پس از مرگ به مانند دنیا، بدون تلاش، پاداشی به همراه نخواهد داشت و تنها براساس اعمال صالحی خواهد بود که در دنیا انجام شده است.

البته از برخی روایات به دست آورده‌اند که مکان دفن بر ارواح دفن‌شدگان تأثیر دارد؛ امام علی(ع) در حالی که به قبرستان وادی السلام کوفه نگاه می‌کرد، فرمود: چقدر چشم‌انداز تو زیبا و فضای تو خواستنی است، بار الها! قبر مرا در آنجا قرار بده.^[۱] مؤثر بودن سرزمین دفن، در سرنوشت میت را به این معنا ندانسته‌اند که سرزمین مقدس و محترم، باعث افزایش ثواب و پاداش شود یا اینکه سرزمین بد، باعث افزایش عذاب گردد. محققان معتقدند سرزمین‌های مقدس، حرم ائمه(ع) و … از باب شفاعت و رحمت، باعث شادی فرد مرده می‌شود یا اماکن پلید، سبب ناراحتی او شود و سرنوشت کلی انسان را تغییر نمی‌دهند.

منابع

↑ سید نعمت الله جزایری، الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۸.

[1] سید نعمت الله جزایری، الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۸.

[۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-آيا دفن ميت در سرزمينى خاص، در سرنوشت او اثر دارد؟ آيا در سرنوشت اموات، اثرى دارد؟
+آیا دفن میت در سرزمینی خاص، در سرنوشت او اثر دارد؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-پاسخ اين پرسش طى مراحل ذيل بيان مى شود:
+[[پرونده:وادی السلام.jpg|بندانگشتی|قبرستان وادی السلام]]
-۱. در اسلام، برخى از سرزمين ها و آرامگاه ها، از قداست و احترام ويژه اى برخوردارند:
+'''تأثیر محل دفن بر سرنوشت انسان'''، را نه در تغییر سرنوشت کلی انسان بلکه تنها کمک کننده در حد شفاعت دانسته‌اند. ملاک اصلی در تعیین سرنوشت انسان را عقاید و اعمال انسان می‌دانند؛ کسانی که در مراتب بالایی از [[ایمان]] قرار دارند، دفن شدن آنها در هر مکانی، از مقام آن‌ها نمی‌کاهد. در مقابل، افرادی که در مراتب بالای دشمنی با خدا قرار دارند، در هر سرزمینی دفن شوند، ارواحشان در آسایش نخواهد بود. براساس آموزه‌های اسلامی، [[برزخ|عالم پس از مرگ]] به مانند دنیا، بدون تلاش، پاداشی به همراه نخواهد داشت و تنها براساس اعمال صالحی خواهد بود که در دنیا انجام شده است.
-(إِنَّ أَوَّلَ بَيْت وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّه مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِينَ ... وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً)<ref>آل عمران: ۹۶.</ref>; نخستين خانه اى كه براى مردم قرار داده شد، همان است كه در سرزمين مكه است و پر بركت و مايه ى هدايت جهانيان است.
+البته از برخی روایات به دست آورده‌اند که مکان دفن بر ارواح دفن‌شدگان تأثیر دارد؛ [[امام علی(ع)]] در حالی که به [[قبرستان وادی السلام]] کوفه نگاه می‌کرد، فرمود: چقدر چشم‌انداز تو زیبا و فضای تو خواستنی است، بار الها! قبر مرا در آنجا قرار بده.<ref>سید نعمت الله جزایری، الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۸.</ref> مؤثر بودن سرزمین دفن، در سرنوشت میت را به این معنا ندانسته‌اند که سرزمین مقدس و محترم، باعث افزایش ثواب و پاداش شود یا اینکه سرزمین بد، باعث افزایش عذاب گردد. محققان معتقدند سرزمین‌های مقدس، حرم ائمه(ع) و … از باب شفاعت و رحمت، باعث شادی فرد مرده می‌شود یا اماکن پلید، سبب ناراحتی او شود و سرنوشت کلی انسان را تغییر نمی‌دهند.
-(سُبْحانَ الَّذِي أَسْرى بِعَبْدِهِ لَيْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بارَكْنا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آياتِنا ...)<ref>اسراء: ۱.</ref>; منزه است خدايى كه بنده اش را در يك شب، از مسجد الحرام به مسجد الاقصى برد كه گرداگردش را پر بركت ساخته ايم.
+== منابع ==
+{{پانویس|۲}}
-قرآن به محل وفات نيز توجه ويژه دارد:
-(إِنَّ اللّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السّاعَه وَ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ ما ذا تَكْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْض تَمُوتُ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ)<ref>لقمان: ۳۴.</ref>; آگاهى از زمان قيامت، ويژه ى خداست و اوست كه باران را نازل مى كند و مى داند، آنچه را كه در رحم هاى مادران است و هيچ كس نمى داند فردا چه به دست مى آورد و هيچ كس نمى داند، در چه سرزمينى مى ميرد. خداوند عالم و آگاه است.
-قرار گرفتن محل وفات، در كنار زمان برپايى قيامت، نزول باران و كودك در رحم، از اهميت سرزمين درگذشت انسان ها حكايت مى كند. از اين رو، در انتخاب مكان زندگى، درگذشت و دفن بايد توجه كرد. از سوى ديگر، يكى از سخن گويان روز قيامت، زمين است.
-يَوْمَئِذ تُحَدِّثُ أَخْبارَها<ref>زلزال: ۴.</ref>; در آن روز زمين تمام خبرهايش را بازگو مى كند.
-در سخن پيامبر(صلى الله عليه وآله) زمين، به مثابه ى مادرى معرفى شده است كه از كارهاى خوب و بد فرزندش آگاهى دارد.<ref>«تحفظوا من الارض فانّها امكم و انه ليس من احد عامل عليها خيراً او شراً الا و هى مخبره به». ترجمه ى نهج الفصاحه،قاسم پاينده، ح ۱۱۳۰.</ref>
-۲. مؤثر بودن سرزمين دفن، در سرنوشت ميت، به اين معنا نيست كه سرزمين مقدس و محترم، باعث افزايش ثواب و پاداش استحقاقى شود و يا اينكه سرزمين بد مانند قبرستان كفار، باعث افزايش عقاب شود.
-بلكه مراد اين است كه سرزمين هاى مقدس، مشاهد ائمه(ع) و... از باب تفضل، شفاعت و رحمت، باعث سرور ميّت شود و يا اماكن پليد، سبب ناراحتى او شود. همان گونه كه در دنيا، بدون تلاش، مزدى حاصل نمى شود، در آخرت نيز استحقاق، تنها به دنبال اعمال صالح است (لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاّ ما سَعى); پس تأثير محل دفن بر سرنوشت ميت از باب تفضل، رحمت و شفاعت است.
-۳. از بررسى روايات و سخنان عالمان دينى، به دست مى آيد كه مكان دفن بر ارواح دفن شدگان تأثير دارد. اميرمؤمنان(عليه السلام) در حالى كه به منظره ى وادى السلام كوفه نگاه مى كرد، فرمود:
-ما احسن منظرك و اطيب قعرك. اللهم اجعل قبرى بها.<ref>سيد نعمت الله جزايرى، الانوار النعمانيه، ج۴، ص۲۲۸ .</ref>; چقدر چشم انداز تو زيبا و فضاى تو خواستنى است، بار الها! قبر مرا در آنجا قرار بده.
-به طور حتم، وادى السلام اثر و امتيازى دارد كه مولا على(عليه السلام) تدفين در آنجا را آرزو مى كند.
-يكى از خواص تربت نجف، اين است كه حساب نكير و منكر ساقط است.<ref>شيخ عباس قمى، منازل الاخره، ۳۴.</ref> در اين زمينه روايات صحيح بسيارى وارد شده است و گروهى از صالحان ديده اند كه شب ها، قبور وادى السلام، با نور طولانى به آسمان وصل اند.<ref>الانوار النعمانيه، ج۴، ص۲۲۹.</ref>
-۴. اثر مطلوب اماكن مقدس بر سرنوشت امواتى كه در كنار آنها مدفونند و نيز اثر ناخوشايند قبرستان كفار بر ارواح مدفون در آنها را، مى توان از مباحث معاد با تحليل عقلى به دست آورد.
-روح، پس از ترك بدن، همچنان در بدن لطيف مثالى به جسم مادى خود توجه دارد. جسمى كه عمرى به روح خدمت كرده و روح كمالات و مراتب يا دركات و رذايل را با آن كسب كرده است; حتماً مورد توجه روح است و تشريفاتى كه در تشييع و تدفين انجام مى شود، براى همين امر است.
-بر همين اساس، ارواح اموات، زائران خود را مى شناسند و به آنها توجه دارند. امام صادق(عليه السلام) فرمود:
-سوگند به خدا! اموات، رفتن شما را مى دانند و با حضور شما (در كنار قبرشان) خوشحال مى شوند و با شما انس مى گيرند.<ref>وسائل الشيعه، ج۲، ص۸۷۸.</ref>
-ارواح اوليا و امامان(ع) نيز به آرامگاه و سرزمين محل دفن خود، توجه خاصى دارند. از پيامبر(صلى الله عليه وآله)روايت شده كه فرمود:
-كسى كه نزد قبر من نماز گذارد، مى شنوم.<ref>عبدالله شبّر، حق اليقين، ج۲، ص۳۸۱.</ref>
-نتيجه ى طبيعى اين بررسى، ديدار اهل قبور با اشخاص بزرگوارى است كه در يك سرزمين مدفون اند، و بهره مندى آنها از بركات و نعمت هاى آنجا است و چه خشنودى و سرورى بالاتر از اين وجود دارد.
-در منابع اهل سنت آمده است كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود:
-مردگان خود را ميان مردمان صالح دفن كنيد; چون ميت به سبب همسايه ى بدش اذيت مى شود، همان گونه كه زنده، در كنار همسايه ى بد اذيت مى شود.<ref>سيوطى، شرح الصدور .</ref>
-در روايت ديگرى از پيامبر(صلى الله عليه وآله) سؤال شد: «آيا همسايه ى صالح (در قبر و آخرت) سودى مى رساند؟» فرمود: «آيا همسايه ى خوب در دنيا سودى دارد؟» گفتند: «بلى». فرمود: «در آخرت نيز چنين است».<ref>همان.</ref>
-۵. همان گونه كه در آغاز پاسخ بيان شد، ملاك اصلى در تعيين سرنوشت و استحقاق بهشت يا دوزخ، عقايد و اعمال صالح است. كسانى كه در مراتب بالايى از ايمان قرار دارند، دفن شدن آنها در هر مكانى باشد، جاى نگرانى ندارند; چون طبق روايات زياد، مؤمنان در هر سرزمينى كه دفن شوند، به روح آنها خطاب مى شود كه به وادى السلام بپيوندند.<ref>الفروع من الكافى، ج۳، ص۲۴۳ ح ۱ و ۲.</ref>
-و كسانى كه در مراتب بالاى دشمنى با خدا قرار دارند، در هر سرزمينى دفن شوند، ارواحشان به برهوت (حضر موت) منتقل مى شوند.<ref>همان، ج۳، ص۲۴۶، ح ۴ و ۵; و بحارالانوار ج۶، ص۲۸۶، ح ۸.</ref>
-==منابع==
-<references />
 {{شاخه
- | شاخه اصلی =
+  | شاخه اصلی = کلام
-|شاخه فرعی۱ =
+| شاخه فرعی۱ = معاد
-|شاخه فرعی۲ =
+|شاخه فرعی۲ =قبر
 |شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه =-
-  | تیترها =
+  | تیترها =-
-  | ویرایش =
+  | ویرایش =شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی =شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر =
   | ارجاعات =
-  | بازبینی =
+  | ارزیابی کمی =
   | تکمیل =
-  | اولویت =
+  | اولویت =ج
-  | کیفیت =
+  | کیفیت =ج
 }}
 {{پایان متن}}