آیه لیلة المبیت: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}}سؤال: آيا آيه‌اي در قرآن درباره واقعه ليله المبيت هست؟ اميرالمومن...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
 
(۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}سؤال: آيا آيه‌اي در قرآن درباره واقعه ليله المبيت هست؟ اميرالمومنين در آن شب چند سال داشتند؟
{{شروع متن}}
 
{{سوال}}
پاسخ اجمالی:
آیا آیه‌ای در قرآن درباره واقعه لیله المبیت هست؟
 
{{پایان سوال}}
آیه ۲۰۵ سوره بقره در باره لیله المبیت است.
{{پاسخ}}
 
{{جعبه اطلاعات آیه
امیر مومنان تقریبا ۲۳ سال داشتند که در بستر رسول الله خوابیدند.
| عنوان        =آیه لیلة المبیت
| تصویر        =نفس رسول لیله المبیت.jpg
| توضیح تصویر=تابلوی نقاشی نفسِ رسول
| اندازه تصویر =
| نام‌های دیگر =لیلة المبیت، شراء، اشتراء
| واقع در سوره=بقره
| شماره آیه    =۲۰۷
| جزء            =۲
| شأن نزول    =خوابیدن امام علی(ع) در بستر پیامبر در لیلةالمبیت
| مکان نزول    =مدینه
|  موضوع      =اعتقادی
| درباره        =فضائل امام علی(ع)
| سایر          =
| آیات مرتبط  =
}}
{{درگاه|واژه‌ها}}
'''آیه لَیْلَةُ الْمَبیت''' یا '''آیه اشِتراء''' آیه ۲۰۷ سوره بقره است که اشاره به [[لیلة المبیت]] دارد. این آیه درباره ایثارگری [[امام علی(ع)]] نازل شد که برای حفظ جان [[پیامبر اسلام(ص)]] در بستر او خوابید. در این آیه کسانی که حاضرند جان خود را در ازای به‌دست‌آوردن رضایت [[خداوند]] فدا کنند، ستایش شده‌اند.


پاسخ تفصیلی:
==لیلة المبیت==
لیلة المبیت در اصطلاح اشاره به شبی دارد که در آن مشرکان مکه می‌خواستند پیامبر اسلام(ص) را به قتل برسانند. پیامبر به وسیله [[وحی]] الهی از قصد مشرکین باخبر شد. این موضوع را با علی(ع) در میان گذاشت و گفت که خداوند به او دستور [[هجرت]] داده و به علی(ع) نیز امر فرموده که در جای پیامبر بخوابد. امام علی(ع) فرمود: اگر من در جای شما بخوابم شما به سلامت خواهید ماند؟ پیامبر فرمود: بله. علی(ع) خندید، [[سجده شکر]] به جا آورد و سپس فرمود: برو به هر سویی که خدا امر فرموده است، جانم فدای تو باد و هر چه خواهی مرا امر فرما که به جان قبول می‌کنم.<ref>قمی، عباس ، منتهی الآمال، قم، هجرت، چاپ نهم، ۱۳۷۵ ش، ج۱، ص۱۱۰.</ref>


ليله المبيت، آن شب تاريخي بود كه مشركين تصميم به قتل نبي اعظم(ص) گرفتند و براي اجراي اين نقشه شوم، چهل مرد مبارز مسلح را انتخاب كردند. پيامبر(ص) توسط وحی الهی از اين موضوع با خبر شد و آن را با علي(ع) در ميان گذاشت. ايشان نيز با اطاعت از امر الهي با آغوش باز به استقبال مرگ رفت و در بستر رسول خدا(ص) خوابيد تا دشمنان متوجه او باشند و از جاهاي ديگر غافل شوند و پيامبر(ص) از اين فرصت استفاده كرده، سفر تاريخي خود را آغاز كند. اين فداكاري امير المؤمنين(ع) نه تنها موجب نجات رسول الله(ص) شد، بلكه فضايل و بركات فراواني را به ارمغان آورد كه در اين جا به برخي از آن‌ها اشاره مي‌شود.
کفار [[قریش]] برای قتل پیامبر(ص) چهل تن از مبارزان خود را انتخاب کرده بودند. علی(ع) پارچه سبزی که هر شب رسول خدا(ص) بر روی خود می‌کشید، به رویش کشید و در بستر آن حضرت خوابید. پیامبر(ص) از منزل خارج شد و بدون این که کفار متوجه شوند سفر خود را آغاز کرد.<ref>پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق ـ(ع) ـ، چاپ یازدهم، ۱۳۷۹ش، ص۳۸.</ref> در تاریخ اسلام به شب خفتن امام علی(ع) در بستر پیامبر و فداکاری او، لیله المبیت گفته می شود.


۱ـ نزول آيه مخصوص ليله المبيت
==نزول آیه لیله المبیت==


نظر مفسران بر اين است كه آيه شريفه۲۰۵ سوره بقره درباره فداكاري علي(ع) در ليله المبيت نازل شده است. «وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ» بعضي از مردم با ايمان (هم چون علي(ع) در ليله المبيت به هنگام خفتن در جايگاه پيامبر(ص) ) جان خود را براي كسب خشنودي خدا مي‌فروشند و خداوند نسبت به بندگانش مهربان است.<ref>رک: علامه حلی، کشف الیقین، موسسه چاپ و انتشارات وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد، ۱۴۱۱ق، ص۳۹۵.</ref>
در ماجرای لیله المبیت، آیه {{قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ|ترجمه=و از مردم کسی است که جانش را برای خشنودی خدا می‌فروشد و خدا به بندگان مهربان است.|سوره=بقره|آیه=۲۰۷}} نازل شد. در این آیه کسانی که حاضرند جان خود را در ازای به‌دست‌آوردن رضایت خداوند فدا کنند، از طرف پروردگار ستایش شده‌اند.


نزول اين آيه شريفه در خصوص ايثارگري امير المؤمنين(ع) نشانگر اهميت والاي آن مي‌باشد.
مفسران شأن نزول این آیه را پیرامون فداکاری امام علی(ع) در لیلة المبیت دانسته‌اند<ref>رک: علامه حلی، کشف الیقین، مؤسسه چاپ و انتشارات وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد، ۱۴۱۱ق، ص۳۹۵.</ref>


۲ـ مباهات خداوند به ملائكه هفت آسمان
==مباهات خداوند به ملائکه آسمان‌ها==
طبق برخی از روایات در لیله المبیت خداوند خطاب به دو [[فرشته]] خود [[جبرئیل]] و [[میکائیل]]، آن دو را در میان ملائکه در برادری و انس و الفت از همه بالاتر دانست. سپس گفت من یکی از شما را محکوم به مرگ کرده‌ام، کدام یک از شما حاضر است در راه برادر و رفیقش از جان خود بگذرد؟ هیچ‌کدام از آن‌ها حاضر به مرگ نشدند و هر دو زندگی را برگزیدند. خداوند به آن‌ها فرمود: من میان محمد و علی پیمان برادری بستم، پس علی(ع) مرگ را برگزید و زندگی را به محمد(ص) بخشید و در بستر او خوابید. اکنون بر زمین فرود آیید و او را از دشمنانش حفظ کنید. آن‌ها فرود آمدند در حالی که جبرئیل(ع) می‌گفت: {{عربی|بخ بخ لک یابن ابی طالب من مثلک یباهی الله بک ملائکه سبح سماوات|ترجمه=به به بر تو ای پسر ابی طالب، کیست مانند تو؟! خداوند به واسطه تو به ملائکه هفت آسمان مباهات می‌نماید}}<ref>طوسی، محمد، الأمالی، دار الشقاقه، قم، ۱۴۱۴ق، ص۴۶۹.</ref>


در شب ليله المبيت خداوند عزوجل به دو فرشته مقرب خود يعني حضرت جبرئيل و حضرت ميكائيل ـ عليهما السلام ـ فرمود: در ميان ملائكه در برادري و انس و الفت كسي به پاي شما نمي‌رسد، من يكي از شما را محكوم به مرگ كرده‌ام، كدام يك از شما حاضر است در راه برادر و رفيقش از جان خود بگذرد؟ هيچ كدام از آن‌ها حاضر به مرگ نشدند و هر دو زندگي را برگزيدند. خداوند به آن‌ها فرمود: من ميان محمد و علي ـ صلوات الله عليهما ـ پيمان برادري بستم، پس علي(ع) مرگ را برگزيد و زندگي را به محمد(ص) بخشيد و در بستر او خوابيد. اكنون بر زمين فرود آييد و او را از دشمنانش حفظ كنيد. آن‌ها فرود آمدند در حالي كه حضرت جبرئيل(ع) مي‌گفت: «بخ بخ لك يابن ابي طالب من مثلك يباهي الله بك ملائكه سبح سماوات» (به به بر تو اي پسر ابي طالب، كيست مانند تو؟! خداوند به واسطه تو به ملائكه هفت آسمان مباهات مي‌نمايد.)<ref>طوسی، محمد،الأمالی، دار الشقاقه، قم، ۱۴۱۴ق، ص۴۶۹.</ref>
به‌گفته [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] مراد از فروش جان برای رضایت خدا، این است که این افراد هیچ چیز جز خشنودی او را طلب نمی‌کنند و چیزی را می‌خواهند که خدا می‌خواهد، نه هوای نفسشان.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۹۸.</ref>
 
== منابع ==
۳ـ اطاعت از امر الهي تا پاي جان
{{پانویس}}
 
وقتي نبي خدا(ص) از قصد مشركين باخبر شد، موضوع را با علي(ع) در ميان گذاشت و به او فرمود: خداوند به من دستور هجرت داده و به تو امر فرموده كه در جاي من بخوابي تا آن‌ها متوجه رفتن من نشوند. تو چه مي‌گويي و چه مي‌كني؟ امير المؤمنين(ع) عرض كرد: اگر من در جاي شما بخوابم شما به سلامت خواهيد ماند؟ حضرت فرمود: بله. علي(ع) خنديد و سجده شكر به جا آورد و اين اولين سجده شكري بود كه از امت محمد(ص) واقع شد. سپس فرمود: برو به هر سويي كه خدا امر فرموده است، جانم فداي تو باد و هر چه خواهي مرا امر فرما كه به جان قبول مي‌كنم.<ref>قمی، عباس ، منتهی الآمال، قم، هجرت، چاپ نهم، ۱۳۷۵ ش، ج۱، ص۱۱۰.</ref>
 
۴ـ نجات رسول الله(ص) از دست مشركان
 
كفار قريش براي قتل پيامبر(ص) چهل تن از مبارزان خود را انتخاب كرده بودند و محلّ خواب آن حضرت را شديداً تحت نظر داشتند. علي(ع) با اطلاع از اين موضوع پارچه سبزي كه هر شب رسول خدا(ص) بر روي خود مي‌كشيد، به رويش كشيد و در بستر آن حضرت خوابيد. مشركين با اين تصور كه پيامبر(ص) در بستر است تمركز خود را به آن نقطه معطوف كردند. در اين فرصت پيامبر(ص) از منزل خارج شد و بدون اين كه كفار متوجه شوند سفر تاريخي خود را آغاز كرد.<ref>پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، موسسه امام صادق ـ(ع) ـ، چاپ یازدهم، ۱۳۷۹ش، ص۳۸.</ref>
 
بنابر اين مي‌توان نتيجه گرفت مشركين اطلاع كامل از محل زندگي و حتي محل خواب رسول اكرم(ص) داشتند و با برنامه‌ريزي دقيق و حساب شده اقدام به قتل آن حضرت كردند امّا با ايثارگري علي(ع) نقشه آن‌ها نقش بر آب شد و با اين اقدام، آن حضرت نه تنها رسول خدا(ص) را از مرگ حتمي نجات داد بلكه ماجراي ليله المبيت برگ پر افتخار ديگري بر كتاب فضايل امير المؤمنين(ع) اضافه كرد كه بدون اين حركت بزرگ هيچ يك از اين مسائل مطرح شده، تحقق نمي‌يافت. اگر امير مؤمنان جاي پيامبر نمي‌خوابيد و خداوند بوسيله ايثار او پيامبر را نجات نمي‌داد از طريق ديگر نجات پيامبرش ممكن بود، اما حكمت ايثار اين بود كه هر كسي لياقت آن را نداشت، لذا خداوند به همان نحو كه ايشان براي ايثار در راه پيامبر از جان خود گذشت از او امتحان گرفت و آن حضرت در اين امتحان قبول شد و هرگز ترس به خود راه نداد، از اين روي بود كه براي حفظ ميراث رسالت در غدير، علي انتخاب شد و خداوند اين انتخاب را از طريق وحي به پيامبر اعلام كرد.
 
==منابع==
<references />
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =علوم و معارف قرآن
|شاخه فرعی۱ =  
| شاخه فرعی۱ =آیات و سوره‌ها
|شاخه فرعی۲ =  
| شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =  
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =شد
  | تیترها =  
  | تیترها =شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی نویسنده =
  | تکمیل =  
| ارزیابی کمی =
  | اولویت =  
  | تکمیل =
  | کیفیت =  
  | اولویت =الف
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:فضائل امام علی(ع) در قرآن]]
[[رده:آیات مشهور سوره بقره]]
[[رده:آیات دارای شأن نزول]]
[[رده:آیات اعتقادی قرآن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۲

سؤال

آیا آیه‌ای در قرآن درباره واقعه لیله المبیت هست؟

آیه لیلة المبیت
آیه لیلة المبیت
تابلوی نقاشی نفسِ رسول
مشخصات آیه
نام‌های دیگرلیلة المبیت، شراء، اشتراء
واقع در سورهبقره
شماره آیه۲۰۷
جزء۲
اطلاعات محتوایی
شأن نزولخوابیدن امام علی(ع) در بستر پیامبر در لیلةالمبیت
مکان نزولمدینه
موضوعاعتقادی
دربارهفضائل امام علی(ع)
درگاه‌ها
واژه-ها.png


آیه لَیْلَةُ الْمَبیت یا آیه اشِتراء آیه ۲۰۷ سوره بقره است که اشاره به لیلة المبیت دارد. این آیه درباره ایثارگری امام علی(ع) نازل شد که برای حفظ جان پیامبر اسلام(ص) در بستر او خوابید. در این آیه کسانی که حاضرند جان خود را در ازای به‌دست‌آوردن رضایت خداوند فدا کنند، ستایش شده‌اند.

لیلة المبیت

لیلة المبیت در اصطلاح اشاره به شبی دارد که در آن مشرکان مکه می‌خواستند پیامبر اسلام(ص) را به قتل برسانند. پیامبر به وسیله وحی الهی از قصد مشرکین باخبر شد. این موضوع را با علی(ع) در میان گذاشت و گفت که خداوند به او دستور هجرت داده و به علی(ع) نیز امر فرموده که در جای پیامبر بخوابد. امام علی(ع) فرمود: اگر من در جای شما بخوابم شما به سلامت خواهید ماند؟ پیامبر فرمود: بله. علی(ع) خندید، سجده شکر به جا آورد و سپس فرمود: برو به هر سویی که خدا امر فرموده است، جانم فدای تو باد و هر چه خواهی مرا امر فرما که به جان قبول می‌کنم.[۱]

کفار قریش برای قتل پیامبر(ص) چهل تن از مبارزان خود را انتخاب کرده بودند. علی(ع) پارچه سبزی که هر شب رسول خدا(ص) بر روی خود می‌کشید، به رویش کشید و در بستر آن حضرت خوابید. پیامبر(ص) از منزل خارج شد و بدون این که کفار متوجه شوند سفر خود را آغاز کرد.[۲] در تاریخ اسلام به شب خفتن امام علی(ع) در بستر پیامبر و فداکاری او، لیله المبیت گفته می شود.

نزول آیه لیله المبیت

در ماجرای لیله المبیت، آیه ﴿وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ؛ و از مردم کسی است که جانش را برای خشنودی خدا می‌فروشد و خدا به بندگان مهربان است.(بقره:۲۰۷) نازل شد. در این آیه کسانی که حاضرند جان خود را در ازای به‌دست‌آوردن رضایت خداوند فدا کنند، از طرف پروردگار ستایش شده‌اند.

مفسران شأن نزول این آیه را پیرامون فداکاری امام علی(ع) در لیلة المبیت دانسته‌اند[۳]

مباهات خداوند به ملائکه آسمان‌ها

طبق برخی از روایات در لیله المبیت خداوند خطاب به دو فرشته خود جبرئیل و میکائیل، آن دو را در میان ملائکه در برادری و انس و الفت از همه بالاتر دانست. سپس گفت من یکی از شما را محکوم به مرگ کرده‌ام، کدام یک از شما حاضر است در راه برادر و رفیقش از جان خود بگذرد؟ هیچ‌کدام از آن‌ها حاضر به مرگ نشدند و هر دو زندگی را برگزیدند. خداوند به آن‌ها فرمود: من میان محمد و علی پیمان برادری بستم، پس علی(ع) مرگ را برگزید و زندگی را به محمد(ص) بخشید و در بستر او خوابید. اکنون بر زمین فرود آیید و او را از دشمنانش حفظ کنید. آن‌ها فرود آمدند در حالی که جبرئیل(ع) می‌گفت: «بخ بخ لک یابن ابی طالب من مثلک یباهی الله بک ملائکه سبح سماوات؛ به به بر تو ای پسر ابی طالب، کیست مانند تو؟! خداوند به واسطه تو به ملائکه هفت آسمان مباهات می‌نماید»[۴]

به‌گفته علامه طباطبایی مراد از فروش جان برای رضایت خدا، این است که این افراد هیچ چیز جز خشنودی او را طلب نمی‌کنند و چیزی را می‌خواهند که خدا می‌خواهد، نه هوای نفسشان.[۵]

منابع

  1. قمی، عباس ، منتهی الآمال، قم، هجرت، چاپ نهم، ۱۳۷۵ ش، ج۱، ص۱۱۰.
  2. پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق ـ(ع) ـ، چاپ یازدهم، ۱۳۷۹ش، ص۳۸.
  3. رک: علامه حلی، کشف الیقین، مؤسسه چاپ و انتشارات وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد، ۱۴۱۱ق، ص۳۹۵.
  4. طوسی، محمد، الأمالی، دار الشقاقه، قم، ۱۴۱۴ق، ص۴۶۹.
  5. طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۹۸.