طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص) و امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}در روایات آمده است؛ رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) نمازش را سریع می‌خواندند تادیگران به زحمت نیفتند؛ اما در برخی از روایات دیگر آمده است که حضرت نماز کسوف را چنان طولانی خواند که عده‌ای غش کردند؛ لطفا علت طولانی خواندن نماز کسوف را بیان کنید!{{پایان سوال}}
{{سوال}}آیا روایاتی که بر اساس آن پیامبر(ص) و امام علی(ع) در زمان حکومت خود، نماز آیات را طولانی اقامه کرده‌اند صحیح است؟ علت طولانی خواندن آن، چه بوده است؟{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|غدیر}}
[[پیامبر(ص)]] و [[امام علی(ع)]] بر اساس برخی روایات، [[نماز آیات]] را که علت آن خورشید گرفتگی بود، به قدری طولانی اقامه کرده‌اند که افرادی غش کردند.


درباره طولانی خواندن نماز آیات سه روایت نقل شده است که یکی از آنها سندش متصل است و از روایات استفاده می‌شود که این نماز در یک فضای خاصی خوانده شد و برای برطرف نمودن عذاب از امت بوده است
سند روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط رسول خدا(ص) معتبر نیست. روایات طولانی خوانده شدن نماز آیات توسط [[امیرالمؤمنین|امیرالمومنین علی(ع)]] هم [[سلسله حدیث|سلسله سند]] ندارند.


پاسخ تفصیلی:
== روایات طولانی شدن نماز آیات ==
* '''طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص)'''


== بررسی روایات طولانی شدن نماز آیات ==
[[امام باقر(ع)]] از پدرانش نقل می‌کند: {{عربی|انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ فِي زَمَنِ رَسُولِ اللَّهِ فَصَلَّى بِالنَّاسِ رَكْعَتَيْنِ فَطَوَّلَ حَتَّى غُشِيَ عَلَى بَعْضِ الْقَوْمِ مِمَّنْ كَانَ وَرَاءَهُ مِنْ طُولِ الْقِيَامِ| ترجمه= در زمان رسول الله خورشید گرفتگی اتفاق افتاد. آن حضرت دو رکعت نماز آیات خواند و آنقدر طول داد که برخی از پشت‌سری‌ها در اثرزیاد ایستادن، غش کردند.}}<ref>طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۹۳.</ref>
درباره طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص) یک روایت و درباره طولانی شدن نماز آیات امام علی(ع) دو روایت در منابع حدیثی شیعه ذکر شده است:


* حدیثی در کتاب تهذیب الاحکام نوشته شیخ طوسی: بر اساس این حدیث، پیامبر(ص) به دلیل کسوف خورشید، نماز آیات اقامه کرد و آنقدر قیام نماز را طولانی کرد، که عده‌ای از نمازگزاران بی‌حال شدند.<ref>شیخ طوسى، محمد بن حسن، تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۹۳.</ref>
* ''' طولانی شدن نماز آیات امیرالمومنین علی(ع)'''
* حدیثی در کتاب من لایحضره الفقیه نوشته شیخ صدوق:  در این روایت گفته در زمان حکومت امام علی(ع)، خورشیدگرفتگی صورت گرفت و او نماز آیاتش را به قدری طول داد که پاهای مردم از عرق خیس شده بود.<ref>شیخ صدوق، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه - قم، چاپ دوم، 1413ق، ج‏1 ؛ ص540.</ref>
* حدیثی در کتاب مقنعه نوشته شیخ مفید: بر اساس این روایت، امام علی(ع) در مسجد کوفه نماز کسوف (آیات) خواند و سوره‌های کهف و انبیاء را در هر رکعت از پنج رکعت آن تکرار کرد. او رکوع نماز را آنقدر طولانی کرد که عرق از پای نمازگزاران جاری شده و بسیاری از آنها بی‌حال شدند.<ref name=":0">مفيد، محمد بن محمد، المقنعة - قم، چاپ اول، 1413ق، ص210.</ref>


روایان دو روایت ذکر شده در کتاب تهذیب الاحکام و من لایحضره الفقیه ثقه و مورد اعتماد دانسته شده‌اند؛ زیرا محمدبن علی بن محبوب،<ref>رجال نجاشی، ص۶۷؛ معجم الرجال، ج۱۷، ص۹.</ref> حسن بن علی بن فضال،<ref>برگرفته از کتاب راویان امام رضا((ع)) در مسندالرضا، نوشته‌ی عزیزالله عطاردی.</ref> ابوالقاسم جعفر بن محمد (اشعری)<ref>رجال نجاشی، ج۱، ص۳۵۰؛ طوسی، الفهرست، ص۴۲.</ref> و عبدالله بن میمون القداح،<ref>رجال کشی، ص۳۸۹؛ فهرست نجاشی، ص۱۴۸؛ خلاصه حلی، ص۵۳؛ نقد الرجال میر مصطفی تفرشی، ۱۹۷ -۱۹۸.</ref> راویان این دو روایت در کتاب‌های رجالی شیعه ثقه شمرده شده‌اند. البته روایتی که در کتاب مقنعه ذکر شده مرسل بوده؛<ref name=":0" /> بنابراین آن را از نظر سند قابل اعتماد ندانسته‌اند.  
[[شیخ صدوق]] بدون استناد به [[معصوم(ع)]] آورده است: {{عربی|وَ انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ عَلَى عَهْدِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ فَصَلَّى بِهِمْ حَتَّى كَانَ‏ الرَّجُلُ يَنْظُرُ إِلَى الرَّجُلِ قَدِ ابْتَلَّتْ قَدَمُهُ مِنْ عَرَقِهِ|ترجمه= در عهد امیرالمومنین خورشید گرفت. آن حضرت نماز با مردم خواند تا اینکه مردی به دیگری نگاه می‌کرد که پاهایش عرق کرده است.}}


== علت طولانی خواندن نماز کسوف ==
[[شیخ مفید]] در کتاب [[المقنعه (کتاب)|مقنعه]] روایت آورده است که بر اساس آن امام علی(ع) در [[مسجد کوفه]] نماز کسوف (آیات) خواند و سوره‌های [[سوره کهف|کهف]] و [[سوره انبیاء|انبیاء]] را خواند و پنج بار تکرار کرد. او رکوع نماز را آنقدر طولانی کرد که عرق از پای نمازگزاران جاری شده و بسیاری از آنها بی‌حال شدند.<ref>شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعة، تحقيق: مؤسسة النشر الإسلامي، قم،  مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق، ص۲۱۰.</ref>
طولانی کردن نماز آیات فقط برای زمانی که علت آن کسوف است ذکر شده و برای دیگر علت‌های آن (مانند خسوف، زلزله و طوفان) گزارش نشده است. این را دلیلی دانسته‌اند بر اینکه طولانی خواندن این نماز، به دلیل خاص بودن شرایط آن بوده است. برخی احتمال داده‌اند نماز آیات به علت کسوف تا پایان کسوف به طول می‌انجامیده تا بر اساس روایتی از امام رضا(ع)<ref>حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، ج۵، أبواب صلاه الکسوف والآیات، ص۱۴۲.</ref> رحمت خدا شامل مسلمانان شده و عذاب الهی از آنها دور شود.{{مدرک|date=دسامبر ۲۰۲۱}}


آنچه فقیهان از روایات استفاده کرده‌اند، استحباب طولانی کردن نماز کسوف (آیات) است و نه وجوب آن.{{مدرک|date=دسامبر ۲۰۲۱}} به‌ویژه اینکه احتمال داده شده طولانی کردن نماز کسوف فقط یک بار در زمان پیامبر(ص) و یک بار در زمان حکومت امام علی(ع) انجام شده و دیگر تکرار نشده باشد؛ زیرا احادیث ذکر شده در این موضوع عمومیت ندارد.
== سند روایات ==
روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط رسول الله(ص) معتبر نیست زیرا هر چند محمدبن علی بن محبوب،‏<ref>نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۳۴۹. حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامه الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۵۶.</ref> حسن بن علی،<ref>طوسى، محمد بن حسن، رجال الطوسي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش، ص۳۵۴. نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۶۲.</ref> و عبدالله بن میمون القداح<ref>رنجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۲۱۳.</ref> در سند روایت کتاب [[تهذیب الاحکام]] [[ثقه]] هستند؛ اما جعفر بن محمد به صراحت توثیق نشده است.<ref>خويى، ابوالقاسم، معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواه، بى جا، بى نا، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۸۳.</ref> و مجهول است.<ref>مرتضى، بسام، زبده المقال من معجم الرجال، بیروت، دار المحجه البيضاء، چاپ اول، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۲۵۸.</ref>
 
روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط حضرت علی(ع) در [[من لایحضره الفقیه|کتاب من لایحضره الفقیه]] نه سلسله سند دارد و نه به معصوم(ع) نسبت داده شده است. روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط حضرت علی(ع) در کتاب المقنعه شیخ مفید هم با لفظ «روی؛ روایت شده»، آمده است که [[حدیث مرسل|مرسل]] است و حدیث مرسل اعتبار ندارد.


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
==منابع==
 
<references />
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =اخلاق
  | شاخه فرعی۱ =  
  | شاخه فرعی۱ =عبادات
  | شاخه فرعی۲ =  
  | شاخه فرعی۲ =نماز
  | شاخه فرعی۳ =  
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =شد
  | تیترها =  
  | تیترها =شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =ج
  | کیفیت =  
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۶

سؤال
آیا روایاتی که بر اساس آن پیامبر(ص) و امام علی(ع) در زمان حکومت خود، نماز آیات را طولانی اقامه کرده‌اند صحیح است؟ علت طولانی خواندن آن، چه بوده است؟
درگاه‌ها
درگاه غدیر.png


پیامبر(ص) و امام علی(ع) بر اساس برخی روایات، نماز آیات را که علت آن خورشید گرفتگی بود، به قدری طولانی اقامه کرده‌اند که افرادی غش کردند.

سند روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط رسول خدا(ص) معتبر نیست. روایات طولانی خوانده شدن نماز آیات توسط امیرالمومنین علی(ع) هم سلسله سند ندارند.

روایات طولانی شدن نماز آیات

  • طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص)

امام باقر(ع) از پدرانش نقل می‌کند: «انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ فِي زَمَنِ رَسُولِ اللَّهِ فَصَلَّى بِالنَّاسِ رَكْعَتَيْنِ فَطَوَّلَ حَتَّى غُشِيَ عَلَى بَعْضِ الْقَوْمِ مِمَّنْ كَانَ وَرَاءَهُ مِنْ طُولِ الْقِيَامِ؛ در زمان رسول الله خورشید گرفتگی اتفاق افتاد. آن حضرت دو رکعت نماز آیات خواند و آنقدر طول داد که برخی از پشت‌سری‌ها در اثرزیاد ایستادن، غش کردند.»[۱]

  • طولانی شدن نماز آیات امیرالمومنین علی(ع)

شیخ صدوق بدون استناد به معصوم(ع) آورده است: «وَ انْكَسَفَتِ الشَّمْسُ عَلَى عَهْدِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ فَصَلَّى بِهِمْ حَتَّى كَانَ‏ الرَّجُلُ يَنْظُرُ إِلَى الرَّجُلِ قَدِ ابْتَلَّتْ قَدَمُهُ مِنْ عَرَقِهِ؛ در عهد امیرالمومنین خورشید گرفت. آن حضرت نماز با مردم خواند تا اینکه مردی به دیگری نگاه می‌کرد که پاهایش عرق کرده است.»

شیخ مفید در کتاب مقنعه روایت آورده است که بر اساس آن امام علی(ع) در مسجد کوفه نماز کسوف (آیات) خواند و سوره‌های کهف و انبیاء را خواند و پنج بار تکرار کرد. او رکوع نماز را آنقدر طولانی کرد که عرق از پای نمازگزاران جاری شده و بسیاری از آنها بی‌حال شدند.[۲]

سند روایات

روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط رسول الله(ص) معتبر نیست زیرا هر چند محمدبن علی بن محبوب،‏[۳] حسن بن علی،[۴] و عبدالله بن میمون القداح[۵] در سند روایت کتاب تهذیب الاحکام ثقه هستند؛ اما جعفر بن محمد به صراحت توثیق نشده است.[۶] و مجهول است.[۷]

روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط حضرت علی(ع) در کتاب من لایحضره الفقیه نه سلسله سند دارد و نه به معصوم(ع) نسبت داده شده است. روایت طولانی خوانده شدن نماز توسط حضرت علی(ع) در کتاب المقنعه شیخ مفید هم با لفظ «روی؛ روایت شده»، آمده است که مرسل است و حدیث مرسل اعتبار ندارد.


منابع

  1. طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۹۳.
  2. شیخ مفید، محمد بن محمد، المقنعة، تحقيق: مؤسسة النشر الإسلامي، قم، مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق، ص۲۱۰.
  3. نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۳۴۹. حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامه الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۱۵۶.
  4. طوسى، محمد بن حسن، رجال الطوسي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ سوم، ۱۳۷۳ش، ص۳۵۴. نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۶۲.
  5. رنجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسه النشر الإسلامي، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش، ص۲۱۳.
  6. خويى، ابوالقاسم، معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواه، بى جا، بى نا، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ج۵، ص۸۳.
  7. مرتضى، بسام، زبده المقال من معجم الرجال، بیروت، دار المحجه البيضاء، چاپ اول، ۱۴۲۶ق، ج۱، ص۲۵۸.