چشم زبان و لب در سوره بلد: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} {{شروع متن}} {{سوال}} آيا حديثي داريم كه پيامبر حسنين يا حضرت علي و ح...» ایجاد کرد)
 
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آيا حديثي داريم كه پيامبر حسنين يا حضرت علي و حضرت فاطمه را به دو چشم خود تشبيه كرده باشند؟
مراد از چشم، زبان و لب در آیات ۸ و ۹ سوره بلد چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
در دو روايت نقل شده كه امام صادق (عليه السلام) فرمود: مراد از عينين در سوره بلد، رسول الله و مراد از لسان، اميرالمؤمنين و منظور از شفتين، حسنين مي‌باشند؛ اما هر دو روايت مرسل هستند و قابل استناد نمی‌باشند.
{{درگاه|غدیر|امام حسین}}
'''چشم، زبان و لب در آیات ۸ و ۹ سوره بلد'''، به دو صورت ظاهری و [[تفسیر باطنی|باطنی]] تفسیر شده است. بر اساس تفسیر ظاهری، خداوند به کسانی که ریاکارانه [[انفاق]] می‌کنند می‌گوید چرا از خدایی که به تو چشم، زبان و لب (ابزار شناخت و ابراز حق) داده [[غفلت|غافل]] شده و از دیدن و بازگو کردن حقیقت دوری می‌کنید.


== معنای ظاهری==
بر اساس تفسیر باطنی، مراد از چشم [[پیامبر(ص)]]، منظور از زبان [[امام علی(ع)]] و مقصود از دو لب [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] هستند. این تفسیر بر اساس روایاتی است که سلسه‌سند آن [[حدیث مرسل|مرسل]] و راویان آن ناشناخته بوده و قابل استناد نیستند.
تعبير"عين" در آيات و روايات با توجه به محوريِّت چشم در شناخت حقايق از جوانب مختلفي بررسي شده است؛ يعني گاه به چشم مادي (چشم سَر) اشاره دارد، گاه چشم دِل و همچنين به معناي ذات و حقيقت يك چيز و يا منبع و سرچشمه به كار رفته است و این یعنی تعبير به "عينين"، "لسان"، "شفتين" و... كه در قرآن کریم خطاب به انسان شده است،<ref>رک: بلد/ ۹-۸.</ref> هم با معناي ظاهري تطابق دارند و هم معاني باطني. از اين رو با توجّه به احاديث مي‌توان نتيجه گرفت كه خطابات قرآني مربوط اعضاي بدن انسان، علاوه بر بُعد جسماني و مادي به ابعاد روحاني و معنوي توجّه خاصي دارند.


ظاهر آيات سوره بلد خطاب به همه انسان‌هاست. خصوصاً انساني كه اعمال رياكارانه و منافقانه انجام مي‌دهد و ادعا مي‌كند كه مال زيادي را انفاق كرده است (و يقول اهلكتُ مالاً لُبدا).<ref>بلد/ ۶.</ref> خداي تعالي به چنين انسان‌هايي خطاب مي‌كند كه آيا به شما دو چشم و زبان و دو لب كه ابزار سخن گفتن هستند، قرار نداديم كه به وسيله آنها حقايق را ببينيد و به حقّ سخن بگویید؟! پس چرا از چنين خدايي كه خود ابزار شناخت و حسّ را به شما داده، غافل مي‌گرديد و خيال مي‌كنيد او نمي‌بيند و نمي‌شنود.<ref>ر.ك: طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ق، ج۲۰، ص۴۸۹.</ref>
== آیه و ترجمه ==
{{قرآن بزرگ|أَلَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ|وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ
| سوره = بلد
| آیه = ۸ و ۹
| ترجمه = آیا برای او دو چشم قرار ندادیم؟ و یک زبان و دو لب؟
}}
 
== تفسیر ظاهری ==
آیات [[سوره بلد]] خطاب به همه انسان‌ها است. به ویژه انسانی که اعمال [[ریا|ریاکارانه]] و [[نفاق|منافقانه]] انجام می‌دهد و ادعا می‌کند که مال زیادی را [[انفاق]] کرده است.<ref>بلد: ۶.</ref> خداوند به چنین انسان‌هایی خطاب می‌کند که آیا به شما دو چشم و زبان و دو لب قرار ندادیم که به وسیله آنها حقایق را ببینید و به حقّ سخن بگویید؟! پس چرا از چنین خدایی که خود ابزار شناخت را به شما داده، [[غفلت|غافل]] می‌شوید و می‌پندارید او نمی‌بیند و نمی‌شنود.<ref>ر.ک: طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ق، ج۲۰، ص۴۸۹.</ref>
 
«عین؛ چشم» در [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]]، گاهی به معنای چشم مادی (چشم سر) و گاهی به معنای حقیقت یک شیئ به کار رفته است. به کار رفتن عین در معنای دوم، به دلیل محور بودن چشم در شناخت حقایق است. گاهی نیز از چشم، چشم دِل قصد شده است. یعنی تعبیر به «عینین؛ دو چشم»، «لسان؛ زبان»، «شفتین؛ دو لب»<ref>بلد: ۸ و ۹.</ref> هم با معنای ظاهری مطابق است و هم معانی باطنی. بنابراین این موارد علاوه بر بُعد جسمانی و مادی به بعد معنوی نیز اشاره دارند.


== تفسیر باطنی==
== تفسیر به اهل بیت(ع) ==
برخی از کتاب‌های تفسیری، این آیات را با توجّه با احاديث، به معنای باطني و معنوي گرفته و مي‌گويند كه خداي بصير خطاب به چنين انساني مي‌فرمايد آيا پيامبر و اهل بيت ايشان(ع) را ميان شما قرار نداديم تا به وسيله ايشان و پذيرش ولايت ايشان، حقايق را ببينيد و به حقّ سخن گفتن را بياموزيد.<ref>ر.ك: بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۶ه.ق، ج۵، ص۶۶۲؛ قمی، علی بن ابرهیم، تفسیر القمی، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۳۶۳ه.ش، ج۲، ص۴۲۳.</ref>
بر اساس روایاتی که از [[امام صادق(ع)]] نقل شده، مراد از «عینین؛ دو چشم» در سوره بلد، [[مشورت پیامبر(ص) با مردم|پیامبر(ص)]] و مراد از «لسان؛ زبان»، [[امام علی(ع)]] و منظور از «شفتین؛ دو لب»، [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] هستند. این روایات [[حدیث مرسل|مرسل]] بوده و قابل استناد نیستند. سلسه‌سند این روایات افزون بر مرسل بودن، دارای راویانی ناشناخته است که [[ثقه|توثیق]] نشده‌اند؛ از جمله اسماعیل بن عباد<ref>ر.ک: خوئی، ابو القاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، بی نا، بی تا، ج۳، ص۱۴۴ و ص۱۴۵؛ طوسی، محمد، رجال الطوسی، ص۳۵۱؛ برقی، احمد، طبقات الرجال معروف به رجال البرقی، ص۵۴.</ref> و حسین بن ابی یعقوب.<ref>ر.ک: خوئی، ابو القاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، بی نا، بی تا، ج۵، ص۱۸۸.</ref>


البته این روایات علاوه بر مرسل بودن، بقیه رواتش هم توثیق نشده‌اند از جمله در متن سند «اسماعیل بن عباد» وجود دارد که مجهول است و در کتاب‌های رجالی توثیق نشده است<ref>رک: خوئی، ابو القاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، بی نا، بی تا، ج۳، ص۱۴۴ و ص۱۴۵؛ طوسی، محمد، رجال الطوسی، ص۳۵۱؛ برقی، احمد، طبقات الرجال معروف به رجال البرقی، ص۵۴.</ref> و «حسین بن ابی یعقوب» نیز راوی دیگر این روایت است که نامش در کتاب‌های رجالی اولیه مانند رجال طوسی، فهرست طوسی، رجال نجاشی، رجال برقی و ... نیامده است و مرحوم خوئی فقط نامش را آورده و اشاره‌ای به ثقه بودنش نکرده است.<ref>رک: معجم رجال الحدیث، پيشين، ج۵، ص۱۸۸.</ref> این یعنی چنین روایتی سند ندارند و نمی‌توان آن را به معصومین نسبت داد و بایستی آیه را به معنای ظاهری گرفت. زیرا روایتی می‌تواند آیه را تفسیر کند و مراد الهی را شرح دهد که خود معتبر باشد و مفسر بتواند آن را به معصوم نسبت دهد و بگوید چون معصوم فرموده است، پس مراد خدا نیز همین است؛ اما وقتی اصل روایت خدشه دار است، چگونه می‌توان گفت مراد خدا در این آیه همین است که در روایت غیر معتبر آمده است.
برخی [[تفاسیر شیعه|کتاب‌های تفسیری]]، این آیات را با توجه به احادیث، به معنای باطنی گرفته‌اند. طبق این تفاسیر، خدا به انسان می‌گوید مگر پیامبر و [[اهل بیت(ع)]] را میان شما قرار ندادیم تا به وسیله آنها و پذیرش ولایتشان، حقایق را ببینید و گفتن حقیقت را بیاموزید.<ref>ر.ک: بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۶ه‍. ق، ج۵، ص۶۶۲؛ قمی، علی بن ابرهیم، تفسیر القمی، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۳۶۳ه‍. ش، ج۲، ص۴۲۳.</ref>


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
خط ۲۴: خط ۳۳:


{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  |شاخه فرعی۱ =
  | شاخه فرعی۱ = مفردات قرآن
  |شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =
  |شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = شد
  | تیترها =
  | تیترها = شد
  | ویرایش =
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر = شد
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
| بازبینی نویسنده =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۵۵

سؤال

مراد از چشم، زبان و لب در آیات ۸ و ۹ سوره بلد چیست؟


درگاه‌ها
درگاه غدیر.png
امام حسین.png


چشم، زبان و لب در آیات ۸ و ۹ سوره بلد، به دو صورت ظاهری و باطنی تفسیر شده است. بر اساس تفسیر ظاهری، خداوند به کسانی که ریاکارانه انفاق می‌کنند می‌گوید چرا از خدایی که به تو چشم، زبان و لب (ابزار شناخت و ابراز حق) داده غافل شده و از دیدن و بازگو کردن حقیقت دوری می‌کنید.

بر اساس تفسیر باطنی، مراد از چشم پیامبر(ص)، منظور از زبان امام علی(ع) و مقصود از دو لب امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هستند. این تفسیر بر اساس روایاتی است که سلسه‌سند آن مرسل و راویان آن ناشناخته بوده و قابل استناد نیستند.

آیه و ترجمه

تفسیر ظاهری

آیات سوره بلد خطاب به همه انسان‌ها است. به ویژه انسانی که اعمال ریاکارانه و منافقانه انجام می‌دهد و ادعا می‌کند که مال زیادی را انفاق کرده است.[۱] خداوند به چنین انسان‌هایی خطاب می‌کند که آیا به شما دو چشم و زبان و دو لب قرار ندادیم که به وسیله آنها حقایق را ببینید و به حقّ سخن بگویید؟! پس چرا از چنین خدایی که خود ابزار شناخت را به شما داده، غافل می‌شوید و می‌پندارید او نمی‌بیند و نمی‌شنود.[۲]

«عین؛ چشم» در آیات و روایات، گاهی به معنای چشم مادی (چشم سر) و گاهی به معنای حقیقت یک شیئ به کار رفته است. به کار رفتن عین در معنای دوم، به دلیل محور بودن چشم در شناخت حقایق است. گاهی نیز از چشم، چشم دِل قصد شده است. یعنی تعبیر به «عینین؛ دو چشم»، «لسان؛ زبان»، «شفتین؛ دو لب»[۳] هم با معنای ظاهری مطابق است و هم معانی باطنی. بنابراین این موارد علاوه بر بُعد جسمانی و مادی به بعد معنوی نیز اشاره دارند.

تفسیر به اهل بیت(ع)

بر اساس روایاتی که از امام صادق(ع) نقل شده، مراد از «عینین؛ دو چشم» در سوره بلد، پیامبر(ص) و مراد از «لسان؛ زبان»، امام علی(ع) و منظور از «شفتین؛ دو لب»، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هستند. این روایات مرسل بوده و قابل استناد نیستند. سلسه‌سند این روایات افزون بر مرسل بودن، دارای راویانی ناشناخته است که توثیق نشده‌اند؛ از جمله اسماعیل بن عباد[۴] و حسین بن ابی یعقوب.[۵]

برخی کتاب‌های تفسیری، این آیات را با توجه به احادیث، به معنای باطنی گرفته‌اند. طبق این تفاسیر، خدا به انسان می‌گوید مگر پیامبر و اهل بیت(ع) را میان شما قرار ندادیم تا به وسیله آنها و پذیرش ولایتشان، حقایق را ببینید و گفتن حقیقت را بیاموزید.[۶]


منابع

  1. بلد: ۶.
  2. ر.ک: طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ق، ج۲۰، ص۴۸۹.
  3. بلد: ۸ و ۹.
  4. ر.ک: خوئی، ابو القاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، بی نا، بی تا، ج۳، ص۱۴۴ و ص۱۴۵؛ طوسی، محمد، رجال الطوسی، ص۳۵۱؛ برقی، احمد، طبقات الرجال معروف به رجال البرقی، ص۵۴.
  5. ر.ک: خوئی، ابو القاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، بی نا، بی تا، ج۵، ص۱۸۸.
  6. ر.ک: بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۶ه‍. ق، ج۵، ص۶۶۲؛ قمی، علی بن ابرهیم، تفسیر القمی، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۳۶۳ه‍. ش، ج۲، ص۴۲۳.