هر فریب‌خورده‌ای سزاوار سرزنش نیست: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
'''هر فریب‌خورده‌ای سزاوار سرزنش نیست''' کلامی است از [[امیرالمؤمنین|امام علی(ع)]] که در حکمت‌های نهج البلاغه نقل شده است: {{متن عربی|مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ؛ هر فريب خورده‌اي سرزنش نمی‌شود.|}}<ref>شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة (صبحی صالح)، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق، ص۴۷۱.</ref> | '''هر فریب‌خورده‌ای سزاوار سرزنش نیست''' کلامی است از [[امیرالمؤمنین|امام علی(ع)]] که در حکمت‌های نهج البلاغه نقل شده است: {{متن عربی|مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ؛ هر فريب خورده‌اي سرزنش نمی‌شود.|}}<ref>شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة (صبحی صالح)، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق، ص۴۷۱.</ref> | ||
[[ابن ابی‌الحدید]] شارح | [[ابن ابی‌الحدید]]، شارح نهج‌البلاغه، این کلام امام علی(ع) را برای افرادی مانند سعد بن ابی‌وقاص، محمد بن مسلمه و عبدالله بن عمر دانسته که از همراهی با امام علی(ع) برای حضور در جنگ‌ها امتناع ورزیدند.<ref>شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج۱۸، ص۱۱۹.</ref> در مقابل، [[جایگاه علامه مجلسی|علامه مجلسی]] این تعبیر را برای این افراد، غیر ثابت دانسته و معتقد است دلیلی وجود ندارد که این کلام در مورد این افراد گفته شده باشد.<ref name=":0"/> به اعتقاد علامه مجلسی در این کلام علی(ع) دو احتمال وجود دارد: | ||
* هر فریب‌خورده‌ای سزاوار سرزنش نیست؛ زیرا ممکن است فریب خوردن او امری غیر ارادی و غیر اختیاری بوده باشد. | * هر فریب‌خورده‌ای سزاوار سرزنش نیست؛ زیرا ممکن است فریب خوردن او امری غیر ارادی و غیر اختیاری بوده باشد. | ||
* احتمال دارد مقصود امام این باشد که افراد فریب‌خورده سرزنش نمی‌شوند؛ زیرا خطاب و گفتار نفعی برای آنان ندارد.<ref name=":0">بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج34، ص: 287</ref> | * احتمال دارد مقصود امام این باشد که افراد فریب‌خورده سرزنش نمی‌شوند؛ زیرا خطاب و گفتار نفعی برای آنان ندارد.<ref name=":0">بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج34، ص: 287</ref> | ||
نسخهٔ ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۰:۱۵
سؤال
طبق حکمت ۱۵ نهج البلاغه، چه فریب خورده‌هایی را باید سرزنش کرد؟
هر فریب‌خورده‌ای سزاوار سرزنش نیست کلامی است از امام علی(ع) که در حکمت‌های نهج البلاغه نقل شده است: «مَا كُلُّ مَفْتُونٍ يُعَاتَبُ؛ هر فريب خورده‌اي سرزنش نمی‌شود.»[۱]
ابن ابی‌الحدید، شارح نهج‌البلاغه، این کلام امام علی(ع) را برای افرادی مانند سعد بن ابی‌وقاص، محمد بن مسلمه و عبدالله بن عمر دانسته که از همراهی با امام علی(ع) برای حضور در جنگ‌ها امتناع ورزیدند.[۲] در مقابل، علامه مجلسی این تعبیر را برای این افراد، غیر ثابت دانسته و معتقد است دلیلی وجود ندارد که این کلام در مورد این افراد گفته شده باشد.[۳] به اعتقاد علامه مجلسی در این کلام علی(ع) دو احتمال وجود دارد:
- هر فریب‌خورده‌ای سزاوار سرزنش نیست؛ زیرا ممکن است فریب خوردن او امری غیر ارادی و غیر اختیاری بوده باشد.
- احتمال دارد مقصود امام این باشد که افراد فریب‌خورده سرزنش نمی‌شوند؛ زیرا خطاب و گفتار نفعی برای آنان ندارد.[۳]
براساس روایات برخی فریب خوردگان سزاوار سرزنش هستند:
- فریب همراه با اختیار: اگر کسی با اختیار خود کار ناروایی انجام دهد، باید سرزنش و مؤاخذه شود.[۴] اما اگر از روی جهل و مسایل دیگری وارد کاری شود که اگر آگاه بود، انجام نمی‌داد نباید مؤاخذه شود.[۵]
- فتنه‌انگیزی از روی شهوت‌رانی و فساد: کسانی را باید مورد سرزنش قرار داد که از روی شهوت و گناه خود را به دام فتنه انداخته باشند.[۶]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة (صبحی صالح)، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق، ص۴۷۱.
- ↑ شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج۱۸، ص۱۱۹.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج34، ص: 287
- ↑ سرخسی، علی بن ناصر، أعلام نهج البلاغة، تهران، عطارد، چاپ اول، ۱۳۷۳ش، ص۲۹۲.
- ↑ ابن میثم بحرانی، میثم بن علی بن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، مترجمان: قربانعلی محمدی مقدم و علی اصغر نوایی یحیی زاده، مشهد، بنیادپژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۵، ص۲۴۶.
- ↑ بیهقی، علی بن زید و فرید خراسان، معارج نهج البلاغة، مکان قم، کتابخانه عمومی مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۳۷۶ش، ص۴۰۱.