ریا: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۴۷

سؤال

ریا در اعمال چیست؟

درگاه‌ها

ریا در اصطلاح، به معنای خواسته و میل قلبی انسان است، وقتی که دوست دارد به وسیله نشان دادن اعمال خوبِ خود به دیگران، بین آنها آبرومند شود.

ریا گاهی در اصل ایمان است؛ یعنی فرد در ظاهر مسلمان ولی در دل مُشرک است، و گاهی در عبادات واجب و گاه در اعمال مستحبی است. ریا در عبادت حرام و باعث باطل شدن عبادت می‌شود.

برای درمان ریا، باید فرد به پوچی اعمال ریاکارانه توجه کرده و حقیقتِ ریا را تمسخر خدایی که ناظر و آگاه است بداند. همچنین دلبسته نشدن به دنیا، عبادت پنهانی، یاد همیشگیِ خدا، نماز و معاشرت با افراد مخلص از راه‌های عملیِ درمان ریا دانسته شده است.

مفهوم‌شناسی و جایگاه

کلمه «ریا» از واژه رؤیت به معنای دیدن گرفته شده^[۱] و مفهوم متضاد آن اخلاص است.^[۲]

ریا در اصطلاح، به معنای خواسته و میل قلبی انسان است، وقتی که دوست دارد به وسیله نشان دادن اعمال خوب خود به دیگران، بین آنها آبرومند شود.^[۳]

ریا باعث باطل شدن عبادت شده و بر اساس احادیث، برابر با شرک است.^[۴] در حدیثی از امام صادق(ع) نقل شده که هر کسی برای مردم کار کند، ثوابش به عهده مردم و هر کسی برای خداوند کار کند، ثوابش بر عهده خدا است.^[۴]

در روایتی از امام علی(ع)، نشانه‌هایی برای فرد ریاکار ذکر شده، که چنین است: اعمالش را در تنهایی با کسالت و میان مردم با نشاط انجام می‌دهد؛ وقتی او را می‌ستایند بر عملش افزوده و وقتی او را ثنا نمی‌گویند از عملش می‌کاهد.^[۵]

اقسام

برای ریا اقسامی ذکر شده که عبارتند از:

ریا در اصل ایمان: یعنی فرد در ظاهر مسلمان؛ ولی در دل مشرک است.
ریا در عبادات با قبول اصل دین: یعنی فرد دین را قبول دارد؛ ولی در انجام عبادات دچار ریا می‌شود.
ریا در مستحبات: یعنی فرد اعمال مستحبی را به قصد ریا انجام می‌دهد.^[۶]

درجات

برخی از عالمان اخلاق، برای ریا درجاتی بیان کرده‌اند که چنین است:

به کلی از قصد قربت و ثواب خالی است.
قصد قربت لحاظ شده اما به اندازه‌ای ضعیف است که اگر قصد ریا نبود شخص عمل را انجام نمی‌داد.
قصد قربت بر قصد ریاء غالب است، به طوری که اگر انگیزه ریایی نباشد شخص عمل را انجام می‌دهد.^[۷]

ریا در عبادت

ریا در عبادت حرام و باعث باطل شدن عبادت می‌شود، اگر چه میزان و درجه ریا اندک باشد.^[۸]

در عبادت‌هایی مانند قرائت قرآن، که صحیح بودن جزئی از آن بستگی به صحیح بودن دیگر اجزاء ندارد، فقط همان جزء که با ریا انجام شده باطل است. برخلاف عبادت‌هایی مانند نماز و حج که ریا در جزئی از آن، باعث باطل شدن تمام عبادت می‌شود.^[۹]

البته گاهی مراقبت در انجام عمل بدون ریا، از حالت عادی خارج شده و به صورت وسواس در می‌آید. در این صورت بر اساس روایات، سفارش شده که فرد به تصور ریا اعتنا نکرده و عبادت خود را ادامه دهد. پیامبر اسلام(ص) در روایتی، به کسی که شیطان او را در حال نماز به ریاکاری متهم کرده سفارش می‌کند، نمازش را طولانی کند.^[۱۰]

عوامل

عوامل ریا احساس حقارت،^[۱۱] جلب منفعت و دفع ضرر، ستایش‌خواهی^[۱۲] و برخی از اختلال‌های شخصیتی است.^[۱۳] مهمترین عامل ریا، احساس حقارت دانسته شده که گاه واقعی و گاه خیالی است.^[۱۴] توجه به استعدادها و فراموشی خاطرات تلخ گذشته از راه‌های درمان احساس حقارت شمرده شده است.^[۱۵]

اختلال شخصیت نمایشی و اختلال شخصیت خودشیفته، از جمله اختلال‌های شخصیتی است که باعث خودنمایی می‌شود^[۱۶] و برای درمان آن باید به مشاوره‌های روانشانسی مراجعه کرد.

درمان

راه‌های درمان ریا به دو بخش شناختی و عملی تقسیم شده است. در بخش شناختی، شناخت نادرستِ فردِ ریاکار نسبت به «خودنمایی» و «حقیقتِ ریا» اصلاح می‌شود. در این بخش، فرد به پوچی اعمال نیک همراه با ریا توجه کرده و حقیقتِ ریا را تمسخر خدایی که ناظر و آگاه است می‌داند.^[۱۷]

در بخش درمان عملی ریا، مهمترین راه درمان، دلبسته نشدن به دنیا ذکر شده است. عبادت پنهانی، یاد همیشگیِ خدا، نماز و معاشرت با افراد مخلص از دیگر راه‌های عملیِ درمان ریا است.

البته گاهی مراقبت در انجام عمل بدون ریا، از حالت عادی خارج شده و به صورت وسواس در می‌آید. در این صورت، بر اساس روایات،^[۱۸] سفارش شده که فرد به تصور ریا اعتنا نکرده و عبادت خود را ادامه دهد.

منابع

↑ ابن منظور، لسان العرب، بی‌تا، ج۵، ص ۸۸.
↑ قمی، عباس، خلاصه معراج السعاده، مؤسسه در راه حق، ص۱۶۵.
↑ دستغیب، سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۳۶۳.
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، ج۱، ص۷۱، قم‏، مؤسسة آل البیت(ع)، ۱۴۰۹ق.
↑ محمدی ری شهری، میزان الحکمه، جلد ۲، ص۱۰۲۰، چاپ جدید.
↑ نراقی، مهدی، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامی، ترجمه دکتر سید جلال الدین مجتبوی، انتشارات حکمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶ش، ص۵۰۳–۵۰۵.
↑ نراقی، مهدی، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامی، ترجمه دکتر سید جلال الدین مجتبوی، انتشارات حکمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶ش، ص۵۰۳–۵۰۵.
↑ سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۳۸۲.
↑ دستغیب، سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۱۵۸.
↑ بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.
↑ محمدی ری شهری، میزان الحکمه، چهار جلدی، دارالحدیث، قم ج۴، ص۳۳۳۸.
↑ دنیای جوان، دکتر قائمی، علی ، انتشارات سازمان ملی جوانان، ص۱۴۰.
↑ اختلال‌های روانی DSM-4-IR، دکتر محمدرضا نیکخو، ۱۳۸۱ش، انتشارات سخن، ص۷۶۸۰ و ۱۰۴۴ و ۱۰۳۹ اقتباس.
↑ اکبری، محمود، نشر سماء ۱۳۸۱ش، ص۱۵۴
↑ نیازهای جوان، ص۲۴۹–۲۴۵.
↑ اختلال‌های روانی DSM-4-IR، دکتر محمدرضا نیکخو، ۱۳۸۱ش، انتشارات سخن، ص۷۶۸۰ و ۱۰۴۴ و ۱۰۳۹ اقتباس.
↑ قمی، عباس، خلاصه معراج السعاده، مؤسسه در راه حق.
↑ بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.

[1] ابن منظور، لسان العرب، بی‌تا، ج۵، ص ۸۸.

[2] قمی، عباس، خلاصه معراج السعاده، مؤسسه در راه حق، ص۱۶۵.

[3] دستغیب، سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۳۶۳.

[:0-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، ج۱، ص۷۱، قم‏، مؤسسة آل البیت(ع)، ۱۴۰۹ق.

[5] محمدی ری شهری، میزان الحکمه، جلد ۲، ص۱۰۲۰، چاپ جدید.

[6] نراقی، مهدی، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامی، ترجمه دکتر سید جلال الدین مجتبوی، انتشارات حکمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶ش، ص۵۰۳–۵۰۵.

[7] نراقی، مهدی، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامی، ترجمه دکتر سید جلال الدین مجتبوی، انتشارات حکمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶ش، ص۵۰۳–۵۰۵.

[8] سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۳۸۲.

[9] دستغیب، سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۱۵۸.

[10] بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.

[11] محمدی ری شهری، میزان الحکمه، چهار جلدی، دارالحدیث، قم ج۴، ص۳۳۳۸.

[12] دنیای جوان، دکتر قائمی، علی ، انتشارات سازمان ملی جوانان، ص۱۴۰.

[13] اختلال‌های روانی DSM-4-IR، دکتر محمدرضا نیکخو، ۱۳۸۱ش، انتشارات سخن، ص۷۶۸۰ و ۱۰۴۴ و ۱۰۳۹ اقتباس.

[14] اکبری، محمود، نشر سماء ۱۳۸۱ش، ص۱۵۴

[15] نیازهای جوان، ص۲۴۹–۲۴۵.

[16] اختلال‌های روانی DSM-4-IR، دکتر محمدرضا نیکخو، ۱۳۸۱ش، انتشارات سخن، ص۷۶۸۰ و ۱۰۴۴ و ۱۰۳۹ اقتباس.

[17] قمی، عباس، خلاصه معراج السعاده، مؤسسه در راه حق.

[18] بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ویرایش}}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-ریا در اعمال چیست؟ آیا به واسطه آن‌که انسان یک لحظه فکر ریا به ذهنش می‌آید و سریع از آن ناراحت می‌شود و برمی‌گردد، ریا محسوب می‌شود و عبادتش باطل می‌شود؟
+ریا در اعمال چیست؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
+{{درگاه|واژه‌ها}}
+{{رذائل اخلاقی}}
+ریا در اصطلاح، به معنای خواسته و میل قلبی [[انسان]] است، وقتی که دوست دارد به وسیله نشان دادن اعمال خوبِ خود به دیگران، بین آنها [[آبرو|آبرومند]] شود.
-== مفهوم‌شناسی ==
+ریا گاهی در اصل ایمان است؛ یعنی فرد در ظاهر [[مسلمان]] ولی در دل [[مشرک|مُشرک]] است، و گاهی در عبادات واجب و گاه در [[مستحبات|اعمال مستحبی]] است. ریا در عبادت [[حرام]] و باعث باطل شدن [[عبادت]] می‌شود.
-اصل «ريا» از كلمة رويت (ديدن) است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، بی‌تا، ج۵،  ص ۸۸.</ref>  و در اصطلاح، به معناي طلب مقام و منزلت در قلوب مردم به كار مي‌رود كه به وسيلة نشان دادن اعمال خوب و تظاهر به آن در حضور ديگران حاصل مي‌شود.
-هنگامي كه انسان اعمال نيك خود را (مانند نماز، روزه، حج، صدقه و...) براي جلب توجه ديگران و خوب جلوه دادن خود نزد مردم انجام دهد، به اين اعمال، اعمال ريايي گفته مي‌شود. به هر حال، اگر خواسته دروني كسي اين باشد كه به وسيله انجام دادن عبادتي از واجبات و مستحبات نزد مردم آبرومند شود و اعتبار پيدا كند و مردم او را شخص دينداري بشناسند، اين خواسته و ميل قلبي ريا است.<ref>دستغيب، سيد عبدالحسين، قلب سليم، انتشارات دارالكتب، ۱۳۵۱ش، ص۳۶۳.</ref>
+برای [[درمان ریا]]، باید فرد به پوچی اعمال ریاکارانه توجه کرده و حقیقتِ ریا را تمسخر خدایی که ناظر و آگاه است بداند. همچنین [[راه‌های دلبسته نشدن به دنیا|دلبسته نشدن به دنیا]]، عبادت پنهانی، [[یاد خدا|یاد همیشگیِ خدا]]، [[نماز]] و معاشرت با افراد مخلص از راه‌های عملیِ درمان ریا دانسته شده است.
-== مقدمه ==
+== مفهوم‌شناسی و جایگاه ==
-{{قرآن|إنَّ السمع و البَصَرَ و الفواد و کل اولئک کان عنه مسؤولاً}} (اسراء/۳۶)
+کلمه «ریا» از واژه رؤیت به معنای دیدن گرفته شده<ref>ابن منظور، لسان العرب، بی‌تا، ج۵، ص ۸۸.</ref> و مفهوم متضاد آن [[اخلاص]] است.<ref>قمی، عباس، خلاصه معراج السعاده، مؤسسه در راه حق، ص۱۶۵.</ref>
-به‌طور کلی گناهان به دو دسته تقسیم می‌شوند:
+ریا در اصطلاح، به معنای خواسته و میل قلبی [[انسان]] است، وقتی که دوست دارد به وسیله نشان دادن اعمال خوب خود به دیگران، بین آنها [[آبرو|آبرومند]] شود.<ref>دستغیب، سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۳۶۳.</ref>
-# گناهان عضوی که انسان به‌وسیله اعضا و جوارح آنها را مرتکب می‌شود. مانند: دزدی، غیبت، دروغ و …
+ریا باعث باطل شدن [[عبادت]] شده و بر اساس [[حدیث|احادیث]]، برابر با [[شرک]] است.<ref name=":0">حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، ج۱، ص۷۱، قم‏، مؤسسة آل البیت(ع)، ۱۴۰۹ق.</ref> در حدیثی از [[امام صادق(ع)]] نقل شده که  هر کسی برای مردم کار کند، [[ثواب|ثوابش]] به عهده مردم و هر کسی برای [[خداوند]] کار کند، ثوابش بر عهده خدا است.<ref name=":0" />
-# گناهان قلبی، گناهانی که در ارتکاب آنها اعضاء و جوارح نقش ندارند؛ بلکه گناهانی هستند که مربوط به قلب و دل انسان می‌شوند. همان‌طور که انسان از گناهان عضوی نهی‌شده است، از گناهان قلبی نیز برحذر شده است. کما این‌که آیه مذکور دلالت بر این معنا دارد. «همانا گوش، چشم و دل انسان همگی مورد سئوال قرار خواهند گرفت.»
-آیاتی وجود دارد که به‌طور خاص انسان را از گناهان قلبی نهی می‌کند مثلاً در آیه شریفه ۲۲۵ از سوره بقره می‌فرماید: «ولکن یواخذکم بما کسبت قلوبکم» ولکن شما را به آنچه در دل دارید مؤاخذه خواهد کرد.<ref>ترجمه: مهدی الهی قمشه ای.</ref>
-و یا در آیه ۲۸۴ همان سوره می‌فرماید: «إن تبدوا ما فی انفسکم أو تخفوه یحاسبکم به الله» آنچه در دلهایتان هست (از کفر و نفاق …) چه آنها را آشکار سازید و چه پوشیده دارید خداوند شما را به آنها محاسبه خواهد کرد.<ref>ترجمه دستغیب در کتاب قلب سلیم.</ref>
+در روایتی از [[امام علی(ع)]]، نشانه‌هایی برای فرد ریاکار ذکر شده، که چنین است: اعمالش را در تنهایی با کسالت و میان مردم با نشاط انجام می‌دهد؛ وقتی او را می‌ستایند بر عملش افزوده و وقتی او را ثنا نمی‌گویند از عملش می‌کاهد.<ref>محمدی ری شهری، میزان الحکمه، جلد ۲، ص۱۰۲۰، چاپ جدید.</ref>
-== حقیقت ریا ==
+== اقسام ==
-«اگر خواسته درونی کسی این باشد که به وسیله انجام دادن عبادتی از واجبات و مستحبات نزد مردم آبرومند شود و اعتبار پیدا کند و مردم او را شخص دینداری بشناسند، این خواسته و میل قلبی ریا است.»<ref>دستغیب؛ سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱، ص۳۶۳.</ref> اصل عبادت را باطل می‌کند زیرا که اعمال به نیات است و قصد ریا کار در عبادت فرمان بردن و امتثال از خداوند نیست بلکه قصد و نیّت او رسیدن به مقاصد دنیوی است.
+برای ریا اقسامی ذکر شده که عبارتند از:
+* ریا در اصل ایمان: یعنی فرد در ظاهر [[مسلمان]]؛ ولی در دل [[مشرک]] است.
+* ریا در عبادات با قبول اصل دین: یعنی فرد [[دین]] را قبول دارد؛ ولی در انجام [[عبادت|عبادات]] دچار ریا می‌شود.
+* ریا در مستحبات: یعنی فرد اعمال [[مستحب|مستحبی]] را به قصد ریا انجام می‌دهد.<ref>نراقی، مهدی، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامی، ترجمه دکتر سید جلال الدین مجتبوی، انتشارات حکمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶ش، ص۵۰۳–۵۰۵.</ref>
+== درجات ==
+برخی از عالمان اخلاق، برای ریا درجاتی بیان کرده‌اند که چنین است:
+# به کلی از [[قصد قربت]] و [[ثواب]] خالی است.
+# قصد قربت لحاظ شده اما به اندازه‌ای ضعیف است که اگر قصد ریا نبود شخص عمل را انجام نمی‌داد.
+# قصد قربت بر قصد ریاء غالب است، به طوری که اگر انگیزه ریایی نباشد شخص عمل را انجام می‌دهد.<ref>نراقی، مهدی، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامی، ترجمه دکتر سید جلال الدین مجتبوی، انتشارات حکمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶ش، ص۵۰۳–۵۰۵.</ref>
-== '''اقسام''' ==
+== ریا در عبادت ==
-. ريا در اصل ايمان: يعني در ظاهر مسلمان. ولي در دل مشرك هستند.
+{{اصلی|ریا در عبادت}}
+ریا در عبادت [[حرام]] و باعث باطل شدن [[عبادت]] می‌شود، اگر چه میزان و درجه ریا اندک باشد.<ref>سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۳۸۲.</ref>
-. ريا در عبادات با قبول اصل دين: دين را قبول دارد امّا در انجام عبادات دچار ريا مي گردد.
+در عبادت‌هایی مانند [[قرائت قرآن]]، که صحیح بودن جزئی از آن بستگی به صحیح بودن دیگر اجزاء ندارد، فقط همان جزء که با ریا انجام شده [[باطل]] است. برخلاف عبادت‌هایی مانند [[نماز]] و [[حج]] که ریا در جزئی از آن، باعث باطل شدن تمام عبادت می‌شود.<ref>دستغیب، سید عبدالحسین، قلب سلیم، انتشارات دارالکتب، ۱۳۵۱ش، ص۱۵۸.</ref>
-. ريا در مستحبات: يعني اعمال مستحبي را به قصد ريا انجام مي دهد.<ref>نراقي، مهدي، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامي، ترجمه دكتر سيد جلال الدين مجتبوي، انتشارات حكمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶ش، ص۵۰۳ـ ۵۰۵.</ref>
+البته گاهی مراقبت در انجام عمل بدون ریا، از حالت عادی خارج شده و به صورت [[وسواس]] در می‌آید. در این صورت بر اساس روایات، سفارش شده که فرد به تصور ریا اعتنا نکرده و عبادت خود را ادامه دهد. [[پیامبر اسلام(ص)]] در روایتی، به کسی که شیطان او را در حال نماز به ریاکاری متهم کرده سفارش می‌کند، نمازش را طولانی کند.<ref>بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.</ref>
-در احاديث معصومین (علیهم‌السلام) ريا برابر با شرك معرفي شده است. در حديثي از امام صادق نقل شده است كه فرمود: «كُلُّ رِيَاءٍ شِرْكٌ إِنَّهُ مَنْ عَمِلَ لِلنَّاسِ كَانَ ثَوَابُهُ عَلَى النَّاسِ وَ مَنْ عَمِلَ لِلَّهِ كَانَ ثَوَابُهُ عَلَى اللَّه»؛<ref>1.    حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، ج۱، ص۷۱، قم‏، مؤسسة آل البيت(ع)، ۱۴۰۹ق.</ref> «هر ريائي شرك است، جز اين نيست كه هر كه براي مردم كار كند ثوابش به عهده مردم است و هر كه براي خداوند كار كند ثوابش بر خدا.»
+== عوامل ==
+{{اصلی|عوامل ریا}}
+عوامل ریا [[احساس حقارت]]،<ref> محمدی ری شهری، میزان الحکمه، چهار جلدی، دارالحدیث، قم ج۴، ص۳۳۳۸.</ref> جلب منفعت و دفع ضرر، ستایش‌خواهی<ref>دنیای جوان، دکتر قائمی، علی ، انتشارات سازمان ملی جوانان، ص۱۴۰.</ref> و برخی از اختلال‌های شخصیتی است.<ref>اختلال‌های روانی DSM-4-IR، دکتر محمدرضا نیکخو، ۱۳۸۱ش، انتشارات سخن، ص۷۶۸۰ و ۱۰۴۴ و ۱۰۳۹ اقتباس.</ref> مهمترین عامل ریا، احساس حقارت دانسته شده که گاه واقعی و گاه خیالی است.<ref>اکبری، محمود، نشر سماء ۱۳۸۱ش، ص۱۵۴</ref> توجه به استعدادها و فراموشی خاطرات تلخ گذشته از راه‌های درمان احساس حقارت شمرده شده است.<ref>نیازهای جوان، ص۲۴۹–۲۴۵.</ref>
-== درجات و مراتب ریاء<ref>همان.</ref> ==
+اختلال شخصیت نمایشی و اختلال شخصیت خودشیفته، از جمله اختلال‌های شخصیتی است که باعث خودنمایی می‌شود<ref>اختلال‌های روانی DSM-4-IR، دکتر محمدرضا نیکخو، ۱۳۸۱ش، انتشارات سخن، ص۷۶۸۰ و ۱۰۴۴ و ۱۰۳۹ اقتباس.</ref> و برای درمان آن باید به مشاوره‌های روانشانسی مراجعه کرد.
-# به کلی از قصد قربت و ثواب خالی است.
+== درمان ==
-# قصد قربت لحاظ شده اما به اندازه ای ضعیف است که اگر قصد ریا نبود شخص، عمل را انجام نمی‌داد.
+{{اصلی|راه‌های درمان ریا}}
-# قصد قربت بر قصد ریاء غالب است به طوری که اگر انگیزه ریایی نباشد شخص عمل را انجام می‌دهد.<ref>نراقي، مهدي، جامع السعادات، علم اخلاق اسلامي، ترجمه دكتر سيد جلال الدين مجتبوي، انتشارات حكمت، چاپ دوّم، ۱۳۶۶ش، ص۵۰۳ـ۵۰۵.</ref>
+راه‌های درمان ریا به دو بخش شناختی و عملی تقسیم شده است. در بخش شناختی، شناخت نادرستِ فردِ ریاکار نسبت به «خودنمایی» و «حقیقتِ ریا» اصلاح می‌شود. در این بخش، فرد به پوچی اعمال نیک همراه با ریا توجه کرده و حقیقتِ ریا را تمسخر خدایی که ناظر و آگاه است می‌داند.<ref>قمی، عباس، خلاصه معراج السعاده، مؤسسه در راه حق.</ref>
-== آیا ریاء در همه مراتب و درجات حرام و موجب بطلان عبادت می‌گردد؟ ==
-ریا به‌طور مطلق حرام می‌باشد. اگر شخص در عبادت واجبی مانند نماز ریا کرده اعاده آن لازم است؛ خواه این ریا تمام انگیزه فرد باشد؛ مثلاً عمل را از همان اول به قصد ریا و تقرب به مردم انجام دهد؛ یا این‌که ریاء جزء انگیزه باشد یعنی هم قصد خداوند کند و هم قصد تقرب به مردم یا این‌که در اثنای عبادت، شخصی رسید و عبادت کننده برای نمایش و اظهار تقوی برای آن شخص؛ عمل را به پایان رسانید. در همه این حالات ریا موجب بطلان عبادت می‌گردد.<ref>دستغیب، سید عبدالحسین، همان، ص۳۸۲.</ref>
-در تمام كارهاي عبادي بايد نيّت وجود داشته باشد و نيّت هم خالص و قصد انجام كارها تنها براي رضاي خدا باشد و اگر در اعمال انسان ريا و خودنمائي وجود داشته باشد، آن اعمال ثمره واقعي را در بر نخواهد داشت و مقبول درگاه الهي نمي‎گردد.
+در بخش درمان عملی ریا، مهمترین راه درمان، [[راه‌های دلبسته نشدن به دنیا|دلبسته نشدن به دنیا]] ذکر شده است. عبادت پنهانی، [[یاد خدا|یاد همیشگیِ خدا]]، [[نماز]] و معاشرت با افراد مخلص از دیگر راه‌های عملیِ درمان ریا است.
-==علائم فرد رياكار==
+البته گاهی مراقبت در انجام عمل بدون ریا، از حالت عادی خارج شده و به صورت [[وسواس]] در می‌آید. در این صورت، بر اساس روایات،<ref>بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.</ref> سفارش شده که فرد به تصور ریا اعتنا نکرده و عبادت خود را ادامه دهد.
-براي تشخيص ريا راه‌هايي وجود دارد كه از جمله در حديث شريفي از اميرمؤمنان براي افراد رياكار چند علامت و نشانه معين شده است.
-حضرت علي(ع) مي‌فرمايد: «لِلْمُرائِيِ اَرْبَعُ عَلاماتٍ: يَكْسِلُ اِذا كانَ وَحْدَهُ وَ يَنْشُطُ اِذا كانَ في النّاسِ و يَزيدُ في العَمَلِ اِذا اُثْنِيَ عليهِ وَ‌ يَنْقُصُ مِنْهُ اِذا لَمْ يُثْني عَلَيهِ» رياكار چهار علامت دارد: اگر تنها باشد اعمال خود را با كسالت انجام مي‌دهد، و اگر در ميان مردم باشد با نشاط انجام مي‌دهد، هرگاه او را مدح و ثنا گويند بر عملش مي‌افزايد، و هرگاه ثنا نگويند از آن مي‌كاهد.<ref>محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، جلد ۲، ص۱۰۲۰، چاپ جديد.</ref>
-انسان بايد مواظب اعمال و كردار خود باشد و آن را به ريا و خودنمائي نابود نسازد. امّا گاهي انسان دچار وسوسه ريا مي‌شود و تصورات واهي از ريا به سراغش مي‌آيد و جلوي اعمال عبادي را سد مي‌كند به عبارت ديگر با اين‌كه در مسئله اخلاص در عبادت و دوري از ريا بايد كمال مراقبت را مبذول داشت؛ امّا گاهي اوقات اين مراقبت از حدّ عادي بيرون مي‌رود و به صورت وسوسه در مي‌آيد و بخصوص آنها كه در آغاز راه هستند بيشتر دچار اين‌گونه وسوسه‌ها مي‌شوند. در اين‌جا وظيفه آن است كه به وسوسه اعتنا نكنيم و همين كه از خطور اين‌گونه تصورات و اوهام ناراحت هستيم دليل بر آن است كه ريايي در كار نيست و اين شيطان است كه مي‌خواهد ما را از راه باز دارد. آري! گاهي نيز شيطان به بهانه اين كه اين كار رياست مانع انجام كار نيك مي شود.
-شخصي خدمت حضرت پيامبر(ص) عرض كرد: «اي رسول خدا! بعضي از ما در حال روزه يا مشغول نماز است و شيطان او را وسوسه مي‌كند و مي‌گويد تو رياكاري.» حضرت فرمود: «هرگاه چنين شد بگوييد: خدايا! به تو پناه مي‌برم و تو از حال من آگاه‌تري و به وسوسه شيطان اعتماد نكند و كارش را دنبال كند.»<ref>مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۹۵.</ref>
-==اخلاص ضد ریا==
-اخلاص ضد ريا است<ref>قمي، عباس، خلاصه معراج السعاده، موسسه در راه حق، ص۱۶۵.</ref>
-== مطالعه بیشتر ==
-# کتاب چهل حدیث امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ، حدیث دوّم.
-# کتاب گناهان کبیره، شهید دستغیب.
-# کتاب قلب سلیم، شهید دستغیب.
-# کتاب حکمت عبادات، آیت الله جوادی آملی.
-# معراج السعاده، ملا احمد نراقی، قم، هجرت.
-<span></span>
 == منابع ==
@@ خط ۶۶: / خط ۵۷: @@
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = اخلاق
-|شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
+| شاخه فرعی۱ = رذائل اخلاقی
-|شاخه فرعی۲ = ریا
+| شاخه فرعی۲ = ریا
-|شاخه فرعی۳ =
+| شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه =شد
-  | تیترها =
+  | تیترها =شد
   | ویرایش =
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی =شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
   | تغییر مسیر =
   | ارجاعات =
+ | بازبینی نویسنده =
   | بازبینی =
   | تکمیل =
-  | اولویت =
+  | اولویت =ج
-  | کیفیت =
+  | کیفیت =ج
 }}
 {{پایان متن}}