راههای درمان خود فراموشی
راههای درمان خود فراموشی چیست؟
راههای درمان خود فراموشی ذکر خدا، عبادت، توبه و خودشناسی است. ذکر خدا شامل یادآوری نعمتهای خدا، یاد مرگ و یاد دستورهای الهی هنگام عمل نیز میشود.
ذکر خدا
یکی از راههای رهایی از خود فراموشی، ذکر خدا است. بر اساس آیه ۹ سوره حشر، کسی که خدا را فراموش کند، خدا نفسِ او را (خودِ او را) از یادش میبرد؛ بنابراین یاد خدا عاملی برای به یاد آوردن خودِ واقعی است.
ذکر و یاد خدا شامل عبادات، یادآوری نعمتهای خدا و یادآوری نشانههای خدا است. همچنین یاد مرگ، یاد معاد و یاد دستورهای الهی هنگام عمل، ذکر خدا محسوب میشوند. البته مهمترین مصداقِ ذکر خدا؛ یاد ذات الهی است؛ به این معنا که او در همه احوال حاضر و ناظر است.
خداوند در آیه ۱۴ سوره علق، کسانی را که خدا را ناظر نمیدانند نکوهش کرده و در آیه ۴۲ سوره احزاب به مؤمنان دستور داده او را زیاد یاد کنند.
عبادت
عبادت یکی از راههای شناخت و یافتن خود دانسته شده است. در عبادت انسان نسبت به خدا فروتنی میورزد و به کاستیهای خود آگاه میشود. در عبادت انسان خود را آن چنانکه هست میبیند و از بالا به هستی مینگرد؛ بنابراین به کوچک بودن آروزهای مادی پی برده و دوست دارد خود را به قلب هستی برساند.
توبه
یکی از راههای درمان خود فراموشی این است که فرد پیوسته در مقابل هر گناهی که باعث شرمساری او میشود، توقف و از انجام آن توبه کند؛ بهویژه کسی که در جوانی قرار دارد. بر اساس روایت، هیچ چیز نزد خدا محبوبتر از جوان توبه کار نیست.[۱]
توبه و پشیمانی از گناه، اصولیترین راه برای رسیدن به خودشناسی دانسته شده است. به گفته پیامبر اسلام(ص)، کسی که از گناهان خود توبه میکند مانند کسی است که گناهی مرتکب نشده باشد.[۲]
خودشناسی
برای درمان خودفراموشی، خودشناسی ضروری است. انسان با شناخت خود میتواند استعدادهای ذاتیاش را کشف کرده و در مسیر پیروزی از آن بهره ببرد. به گفته امام علی(ع) برترین شناخت این است که انسان خودش را بشناسد.[۳]
همچنین یادآوری پیروزیها و موفقیتهایی که فرد در گذشته کسب کرده، موجب میشود که او اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند. از طرف دیگر، شناخت ضعفها باعث میشود فرد برای اصلاح آنها تلاش کند.
جستارهای وابسته