خلق عظیم پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۹: خط ۲۹:


== اخلاق اجتماعی پیامبر(ص) ==
== اخلاق اجتماعی پیامبر(ص) ==
[[شهید مطهری]] معتقد است این آیه بیشتر ناظر به اخلاق اجتماعی پیامبر است. او معتقد بود اخلاقی را که ناشی از عظمت روح باشد می‌گویند اخلاق عظیم. یعنی استقامت‌ها، تحمل شداید، صبرها، حلم‌ها، گذشت‌ها. خدا پیامبر را به سبب عکس‌العمل‌هایی که در مقابل کافران و مشرکان از خود بروز می‌داد به خلق عظیم یاد می‌کند.<ref>مجموعه آثار،  مطهری، مرتضی، ج۲۷، ص۵۸۳.</ref>
[[شهید مطهری]] معتقد است دارای خلق عظیم بودن پیامبر، بیشتر ناظر به اخلاق اجتماعی ایشان است. او معتقد بود اخلاقی را که ناشی از عظمت روح باشد، اخلاق عظیم می‌گویند. و خداوند پیامبر را به سبب عکس‌العمل‌هایی که در مقابل کافران و مشرکان از خود بروز می‌داد به خلق عظیم یاد کرد.<ref>مجموعه آثار،  مطهری، مرتضی، ج۲۷، ص۵۸۳.</ref>


پيامبر به تصريح قرآن از نظر نرمش و انعطاف، آنجا كه بايد از خود گذشت و نرمش نشان دهد، در حد اعلاى اين شيوه اخلاقى بود. وحى الهى، يكى از علل پيروزى پيامبر را عطوفت و مهربانى او مى‌شمرد<ref>سبحانى، شیخ جعفر، منشور جاويد، ج۷، ص۳۴۵.</ref>: {{قرآن|ترجمه=به سبب رحمت خداست كه تو با آنها اينچنين خوشخوى و مهربان هستى. اگر تندخو و سخت‌دل مى‌بودى از گرد تو پراكنده مى‌شدند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۵۹}}
پيامبر به تصريح قرآن از نظر نرمش و انعطاف، آنجا كه بايد از خود گذشت و نرمش نشان دهد، در حد اعلاى اين شيوه اخلاقى بود. وحى الهى، يكى از علل پيروزى پيامبر را عطوفت و مهربانى او مى‌شمرد<ref>سبحانى، شیخ جعفر، منشور جاويد، ج۷، ص۳۴۵.</ref>: {{قرآن|ترجمه=به سبب رحمت خداست كه تو با آنها اينچنين خوشخوى و مهربان هستى. اگر تندخو و سخت‌دل مى‌بودى از گرد تو پراكنده مى‌شدند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۵۹}}

نسخهٔ ‏۳۱ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۱۶

سؤال

خلق عظیم در آیه ۴ سوره قلم درباره پیامبر یعنی چی؟

خداوند پیامبر اسلام را به‌جهت داشتن کامل‌ترین وجهِ اخلاق انسانی دارنده «خُلُق عظیم؛ اخلاق والا» خوانده است. علامه طباطبایی خلق عظیم را به معنای سجاياى اخلاقى و برخی دیگر آن‌را به حسن خلق، خوش رفتاری و نرمی در رفتار تعبیر کرده‌اند. معانی دیگری نیز برای خلق عظیم نقل شده که آن‌را به دارنده دین یا تحملِ قومی که دیگران نمی‌توانند آن را تحمل کنند،‌ دانسته‌اند.

پیامبر را دارنده صفات اخلاقی مانند صبر، گذشت، عفو، استقامت بر حق و تدبیر امور بر مقتضای عقل معرفی کرده‌اند. پیامبر همچنین از صفات بد اخلاقی نیز دور بوده است. برخی محققان بروز همین اخلاقیات پیامبر را مصداق «خلق عظیم» تفسیر کرده‌اند.

متن آیه

سجایای اخلاقی پیامبر(ص)

مهمترین تفسیر از خلق عظیم، سجایای اخلاقی است که استقامت بر حق، وسعت سخاوت، تدبير امور، مدارا، تحمل بر مصائب، تواضع و عفو را شامل می‌شود.[۱]

خلق عظیم پیامبر برای این است که همه صفات نیک اخلاقی در او جمع است. مفسران «خلق عظیم» را دارنده صبر بر حق، بخشش وسيع و تدبير امور بر مقتضاى عقل‏، كوشش در يارى مؤمنان و ترک حسد و حرص معنا کرده‌اند.[۲] برخی خلق عظیم را دین معرفی کرده‌اند.[۳]

علامه طباطبایی خلق عظیم را به معنای سجاياى اخلاقى دانسته است.[۴] یکی از مصادیقِ خلق عظیم را به معنای تحملِ قومی خوانده‌اند که دیگران نمی‌توانند آن را تحمل کنند.[۵] برخی خلق عظیم را به حسن خلق، خوش رفتاری و نرمی در رفتار تعبیر کرده‌اند.[۶] در رساله قشیریه در معنای خُلق عظیم آمده كه جفاى خَلق در او اثر نكند پس از آن که حق‌ را بشناخت.[۷]

اخلاق اجتماعی پیامبر(ص)

شهید مطهری معتقد است دارای خلق عظیم بودن پیامبر، بیشتر ناظر به اخلاق اجتماعی ایشان است. او معتقد بود اخلاقی را که ناشی از عظمت روح باشد، اخلاق عظیم می‌گویند. و خداوند پیامبر را به سبب عکس‌العمل‌هایی که در مقابل کافران و مشرکان از خود بروز می‌داد به خلق عظیم یاد کرد.[۸]

پيامبر به تصريح قرآن از نظر نرمش و انعطاف، آنجا كه بايد از خود گذشت و نرمش نشان دهد، در حد اعلاى اين شيوه اخلاقى بود. وحى الهى، يكى از علل پيروزى پيامبر را عطوفت و مهربانى او مى‌شمرد[۹]: ﴿به سبب رحمت خداست كه تو با آنها اينچنين خوشخوى و مهربان هستى. اگر تندخو و سخت‌دل مى‌بودى از گرد تو پراكنده مى‌شدند.(آل عمران:۱۵۹)

منابع

  1. تفسير احسن الحديث، قرشی، ج۱۱، ص: ۲۷۹
  2. ترجمه تفسير مجمع البيان، طبرسی، ج۲۵، ص: ۲۱۲
  3. ميزان الحكمه، المحمدي الري‌شهري، الشيخ محمد، ج۳، ص۴۷۷. تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين، كاشانى، ملا فتح الله، ج۹، ص۳۶۹
  4. ترجمه تفسير الميزان، علامه طباطبایی، ج۱۹، ص: ۶۱۹
  5. التفسير الصافي، الفيض الكاشاني، ج۷، ص۲۵۹.
  6. اسلام دين فطرت، منتظری، حسينعلی، ص۳۶۶.
  7. ترجمه رساله قشيريه، عثمانی، حسن بن احمد، ج۱، ص۳۹۰.
  8. مجموعه آثار، مطهری، مرتضی، ج۲۷، ص۵۸۳.
  9. سبحانى، شیخ جعفر، منشور جاويد، ج۷، ص۳۴۵.