امام علی(ع) و غنیمت گرفتن در جنگ با مسلمانان

سؤال

امام علی(ع) پیرامون غنیمت گرفتن در جنگ با مسلمانان، چه عملکردی داشت؟

درگاه‌ها

امام علی(ع)‌ در جنگ‌های زمان حکومتش، تنها غنیمت گرفتن از سلاح و ابزارهای جنگی به‌کار گرفته شده در میدان نبرد را اجازه می‌داد. امام، اسیر گرفتن زن و فرزندانِ شرکت کننده در این جنگ‌ها را، صحیح نمی‌دانست. او پس از جنگ جمل خطاب به افرادش گفت: ما فقط کسانی را که با ما جنگ کرده‌اند و بر ما ستم کرده‌اند، کشته‌ایم. ولی اموال ایشان، میراث خویشاوندان ایشان است که مستحق آن هستند.

ابن‌قتیبه مورخ مسلمان، در خصوص اموال خوارج، پس از جنگ نهروان، می‌نویسد که علی(ع)، سلاح و چارپایان آنان را میان سپاهیان خود تقسیم کرد. اما کالا، بندگان و کنیزانی را که آنان به همراه داشتند، به کوفه آورد و به صاحبان اصلی بازگرداند.

ابن ابی‌الحدید نیز می‌نویسد که علی(ع) آنچه اصحاب جمل در لشکرگاه خویش بر ضد افرادش به کار گرفتند را غنیمت دانست اما آن‌چه در خانه‌هایشان داشتند را از آن صاحبانش دانست و اجازه غنیمت گرفتن از آن‌ها را نمی‌داد. سپاهیان او اصرار بسیار بر گرفتن غنیمت بیشتر داشتند. در نهایت امام با طعنه چنین گفت که در مورد عایشه قرعه بزنید تا به نام هر کس درآمد به وی دهم. افراد از اصرار خود پشیمان شده و از خواسته خود دست کشیدند.

پیوند به بیرون

• این مدخل برگرفته شده از کتاب «سیره نظامی امیرالمؤمنین» نوشته «یدالله حاجی‌زاده» قم مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، ۱۳۹۲ش.