دعای طلب دنیا در نهج البلاغه

سؤال

امام علي(ع) در نهج البلاغه دعاهايي را تعليم مي‌دهد كه با معيارهاي دعا كه به ما ياد داده‌اند، تفاوت دارد مثلاً طول عمر، رزق روزي و سلامت عمر (نامه ۳۱) كه با چيزهايي كه در دعاهاست مثلاً تقرب يا چيزهايي كه حتي عرفا درخواست مي‌كنند مثل رضوان خدا منافات دارد. منظور حضرت چيست؟

شايد منظور سؤال اين است كه چرا در اين نامه در بحث دعا تمام توجه به امور دنيايي است.

با توجه به عنايت خدا به دعاي بندگان از آنجا كه در همه جا به عنايت او محتاجيم بايد در همه چيز زبان دعا داشته باشيم. بنابراين بهترين دعا جامع‌ترين و پاكترين آنهاست. همانگونه كه خداوند در سوره فرقان مي‌فرمايد، دعا باعث عنايت خاص الهي مي‌شود و اگر كسي در همه حال با دعا متوجه خداي منان بود رضوان و قرب الهي نصيب او خواهد شد. حال آيا طلب كردن دنيا با تعاليم ديني منافات دارد؟

همان طور كه بيان شد دعا بايد درباره همه چيز باشد،‌ بنابراين براي دنيا هم بايد دعا كرد. اما سؤال اين است كه اگر انسان فرصت دعا كردن را با انحصار درخواست‌هاي دنيوي از دست بدهد و در آخرت دست خالي بماند چطور؟ در پاسخ به اين سؤال بايد توجه كرد كه معني صحيح دعا براي مسايل دنيوي درخواست امور مادي براي حفظ امور معنوي است. مثلاً درخواست روزي حلال يك دعاي دنيوي امّا معنوي است. اين گونه دعاها در آيات قرآن و دعاهاي امامان(ع) فراوان است. به عنوان مثال:

خدايا درخواست مي‌كنم عمر مرا در بندگي خودت طولاني گرداني!

خدايا روزي فراوان، حلال و پاك نصيبم بفرما!

خدايا در دنيا به ما حسنه و در آخرت هم به ما حسنه بده!

بنابراين دعا به گونه هاي مختلف است:

الف) خواستن کمالات معنوي براي خود و ديگران.

ب) تقاضاي برآورده شدن حاجات دنيوي براي خود و ديگران.

و در کلام معصومين از جمله اميرالمؤمنين علي(ع) هر دو نوع از اين دعاها وجود دارد.

مطالعه بيشتر

۱ـ دعا، دستغيب شيرازي.

۲ـ گفتارهاي معنوي، مرتضي مطهري.

۳ـ تفسير نمونه، ناصر مکارم شيرازي، ج۱، بخش پاياني.