تفاوت غیرت زن و مرد در کلام امام علی(ع)

سؤال

معنای دقیق این سخن امام علی (ع)؛ غیره المراه کفرٌ، و غیره الرجلِ ایمانٌ (حکمت/۱۲۴) چیست؟

در نهج البلاغه ترجمه مرحوم دشتی چنین آمده: غیرت زن کفرآور و غیرت مرد نشانه ایمان اوست. با مراجعه به شرح و توضیح این عبارت در ترجمه نهج البلاغه دیگر نویسندگان، معنای آن روشن می‌شود، مرحوم فیض الاسلام چنین ترجمه کرده‌اند؛ غیرت زن (بر مرد) کفر است زیرا مستلزم حرام دانستن دو زن یا بیشتر برای یک مرد که خدا آن را حلال نموده‌است می‌باشد و غیرت مرد (بر زن) ایمان است چون موجب حرام دانستن اشتراک دو مرد است در یک زن که خدا آن را حرام کرده‌است.

در ترجمه محمد علی انصاری چنین آمده‌است که؛ مرد به دستور خدا و شرع می‌تواند چندین زن عقدی و متعه داشته باشد و اگر زن راضی نباشد خلاف دستور خدا رفتار کرده‌است، لکن زن در حال واحد نمی‌تواند بیش از یک شوهر اختیار کند، و اگر شوهر، مرد دیگری را در فراش خود دید و فرضاً آن شخص را کشت عین ایمان رفتار کرده‌است.

همان‌طور که مرد حاضر نیست مرد دیگری همسرش را ببیند و با او رابطه داشته باشد، زن هم از نظر روحی حاضر نیست شوهرش با زن دیگری همبستر گردد و با او رابطه داشته باشد. به دنبال این ناراحتی‌ها مرد برای حفظ ناموس خود اقدام می‌کند که عملش از روی ایمان سرچشمه گرفته‌است؛ اما زن هم اقدام می‌کند ولی اقدام او به کفر و بی ایمانی منتهی می‌گردد. هر دو غیرت ناموس دارند، اما عمل زن بر خلاف دستور خداوند و برنامه مرد طبق دستور الهی.

برای مطالعهٔ بیشتر

۱ـ شرح و ترجمه نهج البلاغه دکتر محمود رضا افتخارزاده، انتشارات نشر روزگار، تهران ۱۳۷۹ش، ص۱۰۷۲.

۲ـ شرح و ترجمه نهج البلاغه علی بن میثم بحرانی، شرح و اضافات عبدالعلی صاحبی، انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، مشهد، ۱۳۷۰ش.

۳ـ شرح و ترجمه کلمات قصار نهج البلاغه، مصطفی زمانی، انتشارات فاطمه الزهرا، چاپ ششم، قم، ۱۳۷۷ش.