حجت بالغه

سؤال

آیا مصداق آیه «فَلِلَّهِ الْحُجَّه الْبالِغَه» حضرت امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) است؟

درگاه‌ها

حُجَّت بالِغه دلیل رسایی دانسته شده که قابل شک و تردید نباشد. حجت بالغه در آیه ۱۴۹ سوره انعام ذکر شده است. پیامبران الهی، حضرت محمد(ص)، جانشینان الهی حضرت محمد(ص)، حضرت مهدی(ع) در عصر غیبت، مصداق‌های حجت بالغه دانسته شده‌اند. در حدیث لوح، حجت بالغه از اوصاف امام(ع) شمرده شده است.

در برخی روایات، حجت بالغه، در شکل یک استدلال از طرف پروردگار برای مردم دانسته شده است.

متن آیه

﴿

قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ فَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ

بگو دلیل و برهان رسا [که قابل ردّ، ایراد، شک و تردید نیست] مخصوص خدا است، و اگر خدا می‌خواست قطعاً همه شما را [به طور جبر] هدایت می کرد.

انعام:۱۴۹

﴾

مصداق حجت بالغه

مشرکان در مقابل دعوت پیامبران الهی، بهانه‌ آورده و خود را تبرئه می‌کردند که اگر خدا مى‏خواست، نه ما مشرك مى‏شديم و نه پدران ما؛ و نه چيزى را تحريم مى‏كرديم» كسانى كه پيش از آنها بودند نيز، همين گونه دروغ مى‏گفتند و سرانجام (طعم) كيفر ما را چشيدند. ^[۱] قرآن در پاسخ این بهانه‌جویان می‌گوید: ﴿قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ فَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ؛ بگو دلیل و برهان رسا [که قابل ردّ، ایراد، شک و تردید نیست] مخصوص خدا است، پس اگر خدا می‌خواست قطعاً همه شما را [به طور جبر] هدایت می‌کرد.﴾(انعام:۱۴۹)

حُجَّت بالِغه دلیل رسایی دانسته شده که قابل شک و تردید نباشد و در هر عصری مصداق‌هایی دارد که حجت بالغه دانسته شده‌اند.

پیامبران الهی
حضرت محمد(ص)
جانشینان الهی حضرت محمد(ص)
حضرت مهدی(ع) در عصر غیبت

براساس روایتی، امام علی(ع) خود و اهل بیت(ع) را حجت بالغه (دلیل رسا) برای مخلوقات زمین دانسته است.^[۲] در روایتی دیگر نیز امام صادق(ع)، امام علی(ع) را حجت بالغه خوانده است.^[۳]

در روایتی، حجت بالغه از اوصاف امام(ع) شمرده شده^[۴] و در لوح حضرت فاطمه(س) نیز با این وصف، آمده است.^[۵]

در برخی روایات، حجت بالغه، در شکل یک استدلال از طرف پروردگار برای مردم دانسته شده است.^[۶]

منابع

↑ سوره انعام، آیه148 ﴿سَيَقُولُ الَّذينَ أَشْرَكُوا لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَكْنا وَ لا آباؤُنا وَ لا حَرَّمْنا مِنْ شَيْ‏ءٍ كَذلِكَ كَذَّبَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ حَتَّى ذاقُوا بَأْسَنا قُلْ هَلْ عِنْدَكُمْ مِنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنا إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ تَخْرُصُونَ﴾
↑ صفار، محمد، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد(ص)، قم، مکتبة آیه‌الله المرعشی النجفی‏، ۱۴۰۴ق، چاپ ۲، ج‏۱، ص۱۰۴، حدیث ۶.
↑ کلینی، محمد، الکافی، ج‏۱، ص۱۹۶و ص۱۹۹.
↑ کلینی، محمد، الکافی، ج‏۱، ص۲۰۰؛ ابن بابویه، محمد، کمال‌ الدین و تمام النعمه، ج‏۱، ص۳۱۰، باب ۲۸.
↑ ابن بابویه، محمد، عیون اخبار الرضا(ع)، ج‏۱، ص۴۳، باب ۶، حدیث ۲.
↑ شیخ مفید، الأمالي، ص۲۲۸، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق،

[1] سوره انعام، آیه148 ﴿سَيَقُولُ الَّذينَ أَشْرَكُوا لَوْ شاءَ اللَّهُ ما أَشْرَكْنا وَ لا آباؤُنا وَ لا حَرَّمْنا مِنْ شَيْ‏ءٍ كَذلِكَ كَذَّبَ الَّذينَ مِنْ قَبْلِهِمْ حَتَّى ذاقُوا بَأْسَنا قُلْ هَلْ عِنْدَكُمْ مِنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنا إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ تَخْرُصُونَ﴾

[2] صفار، محمد، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد(ص)، قم، مکتبة آیه‌الله المرعشی النجفی‏، ۱۴۰۴ق، چاپ ۲، ج‏۱، ص۱۰۴، حدیث ۶.

[3] کلینی، محمد، الکافی، ج‏۱، ص۱۹۶و ص۱۹۹.

[4] کلینی، محمد، الکافی، ج‏۱، ص۲۰۰؛ ابن بابویه، محمد، کمال‌ الدین و تمام النعمه، ج‏۱، ص۳۱۰، باب ۲۸.

[5] ابن بابویه، محمد، عیون اخبار الرضا(ع)، ج‏۱، ص۴۳، باب ۶، حدیث ۲.

[6] شیخ مفید، الأمالي، ص۲۲۸، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق،

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]