پرش به محتوا

تسبیح مخلوقات خداوند: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
مخلوقات خداوند، بجز انسان مانند حیوانات و نباتات و جمادات چگونه خالق خود را تسبیح می‌گویند؟ بخصوص جمادات؟
مخلوقات خداوند، بجز انسان مانند حیوانات و نباتات و جمادات چگونه خالق خود را تسبیح می‌گویند؟ بخصوص جمادات؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}تسبیح موجودات عالم، از مفاهیم یقینی در فرهنگ اسلامی و قرآنی است. اینکه تسبیح موجودات به چه شکل است میان مفسران و عالمان اسلامی اختلاف است. عده‌ای این تسبیح را تکوینی (زبان حال) می‌دانند و عده‌ای آن را تشریعی (زبان قال) می‌دانند که لازمه آن فرض گرفتن وجود شعور و ادراک در تمام موجودات ذی‌روح و غیر ذی‌روح است. در تسبیح تشریعی، تمام موجودات با زبان مخصوص خودشان، تسبیح خداوند را می گویند.
{{پاسخ}}تسبیح موجودات عالم، از مفاهیم یقینی در فرهنگ اسلامی و قرآنی است. اینکه تسبیح موجودات به چه شکل است میان مفسران و عالمان اسلامی اختلاف است. عده‌ای این تسبیح را تکوینی (زبان حال) می‌دانند و عده‌ای آن را تشریعی (زبان قال) می‌دانند که لازمه آن فرض گرفتن وجود شعور و ادراک در تمام موجودات ذی‌روح و غیر ذی‌روح است. در تسبیح تشریعی، تمام موجودات با زبان مخصوص خودشان، تسبیح خداوند را می‌گویند.


== معنای تسبیح ==
== معنای تسبیح ==
خط ۹: خط ۹:


== تسبیح موجودات عالم در قرآن ==
== تسبیح موجودات عالم در قرآن ==
واژة «تسبیح» و مشتقّات آن، ۹۲بار در ۸۸آیه از ۴۹ سوره ''قرآن'' به شکل مصدر، اسم و افعال ماضی، مضارع، امر و اشکال گوناگون صرفی آمده است.<ref>تسبیح موجودات غیر ذی‌شعور از دیدگاه قرآن، امرالّه معین، هنگامه بیادار، ابوالحسنی فاطمه، معارف قرآنی، دوره ۵، شماره ۱۸،</ref>
واژه «تسبیح» و مشتقّات آن، ۹۲بار در ۸۸آیه از ۴۹ سوره ''قرآن'' به شکل مصدر، اسم و افعال ماضی، مضارع، امر و اشکال گوناگون صرفی آمده است.<ref>تسبیح موجودات غیر ذی‌شعور از دیدگاه قرآن، امرالّه معین، هنگامه بیادار، ابوالحسنی فاطمه، معارف قرآنی، دوره ۵، شماره ۱۸،</ref>


در قرآن بارها به این موضوع تصریح شده است که تمام موجودات عالم تسبیح خداوند را می‌گویند. در سوره اسراء آمده است: {{قرآن|تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِیهِنَّ ۚ وَإِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلٰکِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ ۗ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا|ترجمه=آسمانهای هفتگانه و زمین و هر کس که در آنهاست او را تسبیح می‌گویند، و هیچ چیز نیست مگر اینکه در حال ستایش، تسبیح او می‌گوید، ولی شما تسبیح آنها را درنمی‌یابید. به راستی که او همواره بردبار [و]آمرزنده است.|سوره=اسراء|آیه=۴۴}}
در قرآن بارها به این موضوع تصریح شده است که تمام موجودات عالم تسبیح خداوند را می‌گویند. در سوره اسراء آمده است: {{قرآن|تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِیهِنَّ ۚ وَإِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلٰکِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ ۗ إِنَّهُ کَانَ حَلِیمًا غَفُورًا|ترجمه=آسمانهای هفتگانه و زمین و هر کس که در آنهاست او را تسبیح می‌گویند، و هیچ چیز نیست مگر اینکه در حال ستایش، تسبیح او می‌گوید، ولی شما تسبیح آنها را درنمی‌یابید. به راستی که او همواره بردبار [و]آمرزنده است.|سوره=اسراء|آیه=۴۴}}
خط ۲۷: خط ۲۷:
علم و ادراک در تمام مراحل و مراتب وجود از واجب الوجود گرفته تا جماد و نبات و حیوان تحقق دارد، و هر موجودی در هر مرتبه‌ای از وجود، سهم و حظی از صفات مثل علم و شعور و حیات و… دارد و هیچ موجودی نیست که از آنها خالی باشد. امّا گاهی بر اثر شدّت و ضعف این صفات، وجود آنها برای ما معلوم و مشکوف نیست. موجودات جهان هر چه از ماده و آثار آن فاصله و دوری گزینند و به صورت یک موجود مجرّد درآیند، این صفات در آنها قوی‌تر و روشن‌تر خواهد بود و هر اندازه که از نظر وجود به ماده گرایش پیدا کنند این صفات در آنها تنزل و کاهش خواهد یافت تا آنجا که به نظر می‌رسد فاقد علم و شعور هستند. ولی در حقیقت چنین نیست بلکه این صفات به‌طور ضعیف در آنها وجود دارد هر چند انعکاسی برای ما نداشته باشند.<ref>همان، ج۲، ص۹۹.</ref>
علم و ادراک در تمام مراحل و مراتب وجود از واجب الوجود گرفته تا جماد و نبات و حیوان تحقق دارد، و هر موجودی در هر مرتبه‌ای از وجود، سهم و حظی از صفات مثل علم و شعور و حیات و… دارد و هیچ موجودی نیست که از آنها خالی باشد. امّا گاهی بر اثر شدّت و ضعف این صفات، وجود آنها برای ما معلوم و مشکوف نیست. موجودات جهان هر چه از ماده و آثار آن فاصله و دوری گزینند و به صورت یک موجود مجرّد درآیند، این صفات در آنها قوی‌تر و روشن‌تر خواهد بود و هر اندازه که از نظر وجود به ماده گرایش پیدا کنند این صفات در آنها تنزل و کاهش خواهد یافت تا آنجا که به نظر می‌رسد فاقد علم و شعور هستند. ولی در حقیقت چنین نیست بلکه این صفات به‌طور ضعیف در آنها وجود دارد هر چند انعکاسی برای ما نداشته باشند.<ref>همان، ج۲، ص۹۹.</ref>


صدر المتاهلین این مطلب را از راه برهان فلسفی و مکاشفات نفسانی به اثبات می‌رساند. و گامی فراتر نهاده و می‌گوید: بیان قرآن که شما تسبیح موجودات را نمی‌فهمید<ref>اسراء/۴۴. آسمانهای هفتگانه و زمین و هر چه در آن است خدا را تنزیه می‌کند و آنچه در جهان شیء شناخته شده خدا را تنزیه می‌کند ولی شما از تسبیح آنها آگاه نیستند و درک نمی‌کنید.</ref> ارتباط به نوع مردم دارد، چون اکثر مردم حقیقت تسبیح موجودات را درک نمی‌کنند، ولی مانعی ندارد که برخی از افراد روشن ضمیر و کسانی که روح و روان آنان با حقایق موجودات ارتباطی پیدا کرده، با گوش دل تسبیح موجودات را بشنوند و از تسبیح موجودات در برابر فرمان خدا آگاه باشند.<ref>همان، ج۲، ص۹۹.</ref>
[[صدر المتاهلین]] این مطلب را از راه برهان فلسفی و مکاشفات نفسانی به اثبات می‌رساند. و گامی فراتر نهاده و می‌گوید: بیان قرآن که شما تسبیح موجودات را نمی‌فهمید<ref>اسراء/۴۴. آسمانهای هفتگانه و زمین و هر چه در آن است خدا را تنزیه می‌کند و آنچه در جهان شیء شناخته شده خدا را تنزیه می‌کند ولی شما از تسبیح آنها آگاه نیستند و درک نمی‌کنید.</ref> ارتباط به نوع مردم دارد، چون اکثر مردم حقیقت تسبیح موجودات را درک نمی‌کنند، ولی مانعی ندارد که برخی از افراد روشن ضمیر و کسانی که روح و روان آنان با حقایق موجودات ارتباطی پیدا کرده، با گوش دل تسبیح موجودات را بشنوند و از تسبیح موجودات در برابر فرمان خدا آگاه باشند.<ref>همان، ج۲، ص۹۹.</ref>


''[[ابن عربی]]'' ذیل آیه ۴۱ [[سوره نور]]، این حقیقت را بیان کرده که هریک از آیات کائنات و هریک از ذرات وجود دارای تسبیح خاص و منحصر به فردی است که با ویژگی‌های وجودی و تشخصات فردی او مناسبت دارد. پس هر موجودی متناسب با بهره وجودی‌اش، دارای علم و ادراک است که با وجود آن می‌تواند به نحو حقیقی، خدا را تسبیح گوید.<ref>تبیین مبانی تسبیح موجودات از منظر علّامه طباطبائی در المیزان، مجله معرفت، صدیقه السادات هاشمی پور، سال ۲۳، شماره ۲۰۴</ref>
''[[ابن عربی]]'' ذیل آیه ۴۱ [[سوره نور]]، این حقیقت را بیان کرده که هریک از آیات کائنات و هریک از ذرات وجود دارای تسبیح خاص و منحصر به فردی است که با ویژگی‌های وجودی و تشخصات فردی او مناسبت دارد. پس هر موجودی متناسب با بهره وجودی‌اش، دارای علم و ادراک است که با وجود آن می‌تواند به نحو حقیقی، خدا را تسبیح گوید.<ref>تبیین مبانی تسبیح موجودات از منظر علّامه طباطبائی در المیزان، مجله معرفت، صدیقه السادات هاشمی پور، سال ۲۳، شماره ۲۰۴</ref>
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش