پرش به محتوا

توحید در حاکمیت: تفاوت میان نسخه‌ها

تکمیل و بارگزاری
(بارگزاری اولیه)
 
(تکمیل و بارگزاری)
خط ۸: خط ۸:


{{سوال}}
{{سوال}}
آیا توحید در حاکمیت يكي از اقسام توحيد است يا همان توحید افعالی یا در رابطه با آن است؟
آیا [[توحید در حاکمیت]] يكي از اقسام توحيد است يا همان [[توحید افعالی]] یا در رابطه با آن است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
قبل از این که به جواب پرسش بپردازیم بهتر است کمی درباره توحید افعالی و توحید حاکمیت مطالبی را بیان داریم تا فرق یا عدم فرق آن دو توحید را بدانیم و بعد از آن به رابطه یا عدم رابطه آن ها پرداخته باشیم.
توحید افعالی به معنای این است که مبدأ وقوع همه افعال در عالم از جانب خدای متعال است و او در تمامی شئون مستقل است و به هیچ موجود دیگری در افعالش وابسته نیست. توحید در حاکمیت و تشریع نیز به این معنا است که اداره امور و تسلط بر جان و مال جمیع موجودات در دستان خداست. بنابر این نسبت بین این دو توحید عموم مطلق می شود به این معنا که توحید در حاکمیت و تشریع از مصادیق همان توحید افعالی است، به بیان دیگر توحید افعالی بر اقسامی است که یکی از این اقسام توحید در حاکمیت و تشریع می باشد.


توحید افعالي: در دیدگاه حکیمان و متکلمان مسلمان، خداوند افزون بر آن که دارای صفات کمال است مبدأ وقوع افعال نیز هست. بر این اساس آفرینش، روزی دادن، تدبیر امور مخلوقات، بخشایش و... در زمره افعال الهی قرار می گیرند. از سوی دیگر جهان هستی صحنه وقوع افعال و ظهور آثار بسیار متنوعی است که مبدأ آن در نگاه نخست مخلوقات خداوند است. در نگرش توحیدی اسلام تنها موثر حقیقی و مستقل در عالم ذات مقدس خداوند است و جز او هیچ موجود دیگری فاعلیت تام و مستقل ندارد و این همان گوهر توحید افعالی است.<ref>سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، انتشارات طه، ج ۱، ص ۱۰۰.</ref>
== توحید افعالی ==
در دیدگاه حکیمان و متکلمان مسلمان، [[خداوند]] افزون بر آن که دارای صفات کمال است مبدأ وقوع افعال نیز هست. بر این اساس آفرینش، روزی دادن، تدبیر امور مخلوقات، بخشایش و... در زمره افعال الهی قرار می گیرند. از سوی دیگر جهان هستی صحنه وقوع افعال و ظهور آثار بسیار متنوعی است که مبدأ آن در نگاه نخست مخلوقات خداوند است. در نگرش توحیدی اسلام، تنها موثر حقیقی و مستقل در عالم ذات مقدس خداوند است و جز او هیچ موجود دیگری فاعلیت تام و مستقل ندارد و این همان گوهر توحید افعالی است.<ref>سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، انتشارات طه، ج ۱، ص ۱۰۰.</ref>


«توحید افعالی از نظر قرآن کریم یعنی هیچ موثر مستقلی در عالم غیر از خدای سبحان نیست و قیمومیت هستی، آفرینش، مالکیت، ربوبیت، رازقیت و ولایت که هر یک بر دیگری مترتب است منحصراً از آن خداست».<ref>ربانی گلپایگانی، علی، تخلیص الالهیات، ص ۶۳.</ref>
توحید افعالی از نظر قرآن کریم یعنی هیچ موثر مستقلی در عالم غیر از خدای سبحان نیست و قیمومیت هستی، آفرینش، مالکیت، ربوبیت، رازقیت و ولایت که هر یک بر دیگری مترتب است منحصراً از آن خداست.<ref>ربانی گلپایگانی، علی، تخلیص الالهیات، ص ۶۳.</ref>
 
پس روشن شد که توحید افعالی یعنی اعتقاد به این که خداوند در انجام افعالش چون (خالقیت، رازقیت، ربوبیت، تشریع، حاکمیت و...) مستقل است و نیازمند به مخلوقی از مخلوقاتش نیست. طبق این دیدگاه حاکمیت را از اقسام توحید افعالی به حساب می آورند. دیدگاه دیگری نیز هست که آن را شأنی از شؤون توحید ربوبیت و خالقیت می دانند یعنی توحید در ربوبیت را به سه قسم: الف: توحید در حاکمیت. ب: توحید در تشریع. ج: توحید در اطاعت تقسيم مي‌كنند.


==توحید در حاکمیت و تشریع==
==توحید در حاکمیت و تشریع==
خط ۲۶: خط ۲۵:
حاکمیت که به معنای تسلط بر جان و مال انسان ها و اداره امور جامعه است نیز از شؤون خداوند است. تنها حاکم مستقل و حقیقی اوست و حاکمیت دیگران تنها در سایه اذن الهی اعتبار دارد. بنابر این چون حق قانونگذاری و تشریع و اعمال و اجرای قوانین (حاکمیت) از آن اوست دیگران نمی توانند در عرض خداوند چنین مسندي را صاحب بشوند بلکه باید به اذن و اراده او باشد.<ref>سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، ج ۱، ص ۱۲۱.</ref>
حاکمیت که به معنای تسلط بر جان و مال انسان ها و اداره امور جامعه است نیز از شؤون خداوند است. تنها حاکم مستقل و حقیقی اوست و حاکمیت دیگران تنها در سایه اذن الهی اعتبار دارد. بنابر این چون حق قانونگذاری و تشریع و اعمال و اجرای قوانین (حاکمیت) از آن اوست دیگران نمی توانند در عرض خداوند چنین مسندي را صاحب بشوند بلکه باید به اذن و اراده او باشد.<ref>سعیدی مهر، محمد، آموزش کلام اسلامی، ج ۱، ص ۱۲۱.</ref>


حاکم کسی است که بر نفوس و اموال مردم تصرف دارد و بوسیله امر و نهی و عزل و نصب بر شؤون مختلف اجتماع تسلط دارد.<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار.</ref>
==نسبت بین توحید افعالی و توحید در حاکمیت==
توحید افعالي و توحید در حاکمیت بی تردید از نظر معنايی مساوي نیستند. به هر حال به نظر می رسد از لحاظ معنا و مفهوم بین توحید افعالی و توحید در حاکمیت رابطه اعم و اخص برقرار است بدین معني که توحید افعالی عام است و توحید در حاکمیت خاص است و یکی از اقسام توحید افعالی است. چرا که یکی از افعال الهی مقام و فعل حاکمیت او بر تمام عالم است لذا زیر مجموعه توحید افعالی است.


بعد از این که توحید افعالی و توحید حاکمیت را مختصر توضیحی دادیم می پردازیم به رابطه یا عدم رابطه و یا عینیت آن دو.
به بيان بهتر توحید افعالی خود داراي اقسامي است مثل؛ توحید در حاکمیت ، توحید در ربوبیت و توحید در تشریع. به عبارت دیگر توحید افعالی خداوند عام است و تمام افعال خداوند را در بر می گیرد ولی توحید در حاکمیت خاص است و تنها برخي از افعال خداوند را دربر مي‌گيرد.
 
توحید افعالي و توحید در حاکمیت بی تردید از نظر معنايی مساوي نیستند گر چه از لحاظ مصداقی یکی هستند و هر دو شؤونی از ذات خدای واحد هستند از او نشأت گرفته اند. به هر حال به نظر می رسد از لحاظ معنا و مفهوم بین توحید افعالی و توحید در حاکمیت رابطه اعم و اخص برقرار است بدین معني که توحید افعالی عام است و توحید در حاکمیت خاص است و یکی از اقسام توحید افعالی است. چرا که یکی از افعال الهی مقام و فعل حاکمیت او بر تمام عالم است لذا زیر مجموعه توحید افعالی است.


به بيان بهتر توحید افعالی خود داراي اقسامي است مثل؛ توحید در حاکمیت ، توحید در ربوبیت و توحید در تشریع. به عبارت دیگر توحید افعالی خداوند عام است و تمام افعال خداوند را در بر می گیرد ولی توحید در حاکمیت خاص است و تنها برخي از افعال خداوند را دربر مي‌گيرد.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}


خط ۵۱: خط ۴۸:


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =  
  | نمایه =  
  | نمایه =  
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر = شد
  | بازبینی =  
  | بازبینی =  
  | تکمیل =  
  | تکمیل =  
  | اولویت =  
  | اولویت = ب
  | کیفیت =  
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
automoderated
۱٬۲۷۴

ویرایش