پرش به محتوا

ترتیب پیدایش و خلقت انسان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
پیدایش انسان در قرآن به چه ترتیبی است؟
پیدایش انسان در قرآن به چه ترتیبی است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}[[قرآن]] آفرینشِ انسان را از خاک می‌داند و پس از آن مراحل رشد انسان در جنین را شرح می‌دهد که اول نطفه است و بعد علقه و بعد مضغه و بعد عظام که با لحم پوشانده می‌شود. پس از آن دوران طفولیت است و رشد و نمو و بلوغ و بزرگسالی او. و آنگاه مرگ و دوباره زنده شدن در روز رستاخیز.


== مرحله اول: تراب (خاک) ==
== مرحله اول: تراب (خاک) ==
خط ۱۰: خط ۱۰:
این گام نخست است که انسان با آن همه استعداد و شایستگی‌ها، این برترین موجودات جهان، از خاکی که در کم ارزش بودن ضرب‌المثل پدید آمده است، این نهایت قدرت نمایی خداست که از چنین مواد ساده‌ای چنان موجود بدیعی آفریده است.
این گام نخست است که انسان با آن همه استعداد و شایستگی‌ها، این برترین موجودات جهان، از خاکی که در کم ارزش بودن ضرب‌المثل پدید آمده است، این نهایت قدرت نمایی خداست که از چنین مواد ساده‌ای چنان موجود بدیعی آفریده است.


در این‌جا منظور از خاک ممکن است خاکی باشد که حضرت آدم(ع) از آن آفریده شده است، و هم چنین امکان دارد اشاره به این باشد که همه انسان‌ها قطع نظر از این نیز، از خاک هستند، چرا که تمام مواد غذایی که نطفه را تشکیل می‌دهد؛ و سپس مواد تغذیه‌کننده آن، همه از خاک گرفته می‌شوند. البته بدون شک تمام اجزاء بدن از خاک گرفته نشده، ولی از آن جا که ستون اصلی اعضای بدن را موادی که از خاک گرفته شده تشکیل می‌دهند، این تعبیر کاملاً صحیح می‌باشد که انسان از خاک است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر وهمکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱۴، ص۱۷.</ref>
در این‌جا منظور از خاک ممکن است خاکی باشد که [[حضرت آدم(ع)]] از آن آفریده شده است، و هم چنین امکان دارد اشاره به این باشد که همه انسان‌ها قطع نظر از این نیز، از خاک هستند، چرا که تمام مواد غذایی که نطفه را تشکیل می‌دهد؛ و سپس مواد تغذیه‌کننده آن، همه از خاک گرفته می‌شوند. البته بدون شک تمام اجزاء بدن از خاک گرفته نشده، ولی از آن جا که ستون اصلی اعضای بدن را موادی که از خاک گرفته شده تشکیل می‌دهند، این تعبیر کاملاً صحیح می‌باشد که انسان از خاک است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر وهمکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱۴، ص۱۷.</ref>


== مرحله دوم ==
== مرحله دوم: در رحم ==
این مرحله از چند قسمت تشکیل شده است:
این مرحله از چند قسمت تشکیل شده است:


خط ۱۸: خط ۱۸:
{{قرآن|ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً في‏ قَرارٍ مَكينٍ|ترجمه=سپس او را نطفه‌ای در قرارگاه مطمئن (=رحم) قرار دادیم.|سوره=مؤمنون|آیه=۱۳}}  
{{قرآن|ثُمَّ جَعَلْناهُ نُطْفَةً في‏ قَرارٍ مَكينٍ|ترجمه=سپس او را نطفه‌ای در قرارگاه مطمئن (=رحم) قرار دادیم.|سوره=مؤمنون|آیه=۱۳}}  


خاک این موجود ساده و پیش پا افتاده و خالی از حس و حرکت و حیات، تبدیل به نطفه می‌شود، نطفه ای که از موجودات زنده ذرّه بینی اسرارآمیزی تشکیل یافته که در مرد «اسپرم» و در زن «اوول» نامیده می‌شود. البته باید متذکر شد که در آیه شریفه، از سوره مؤمنون، «و لقد خلقنا الانسان مِنْ سُلالهَ من طین؛ و ما انسان را از عصاره‌ای از گل آفریدیم»<ref>مؤمنون/ ۱۲.</ref> مراد از انسان، نوع بشر است که در نتیجه شامل آدم(ع) و همه ذرّیه ونسل او می‌شود، لکن یک فرقی می‌توان بین خلقت آدم(ع) و بقیه انسان‌ها قائل شد و آن این که حضرت آدم(ع) از گل آفریده شده، ولی از آن به بعد نسل او از نطفه خلق شده‌اند، به قرینه این که خداوند متعال در جای دیگری از قرآن می‌فرماید: «خداوند متعال آفرینش انسان را از گل آغاز کرد سپس نسل او را از عصاره ای از آب ناچیز و بی قدر آفریده.<ref>سجده/ ۷، ۸ و حجر/ ۲۹.</ref>
خاک این موجود ساده و پیش پا افتاده و خالی از حس و حرکت و حیات، تبدیل به [[نطفه]] می‌شود، نطفه‌ای که از موجودات زنده ذرّه‌بینی اسرارآمیزی تشکیل یافته که در مرد «اسپرم» و در زن «اوول» نامیده می‌شود.


=== ۲. عَلَقه ===
=== ۲. عَلَقه ===
{{قرآن|ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً|ترجمه=سپس نطفه را به صورت علقه (خون بسته) درآوردیم.|سوره=مؤمنون|آیه=۱۴}}
{{قرآن|ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً|ترجمه=سپس نطفه را به صورت علقه (خون بسته) درآوردیم.|سوره=مؤمنون|آیه=۱۴}}


مرحله پس از نطفه، مرحله علقه است که در این مرحله، سلول‌های نطفه هم چون یک دانه توت بدون شکل در کنار هم قرار می‌گیرند که به صورت یک قطعه خون بسته، می‌باشد و آن را در زبان علمی «مورولا» می‌نامند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، همان، ج۱۴، ص۱۷.</ref>
مرحله پس از نطفه، مرحله [[علقه]] است که در این مرحله، سلول‌های نطفه هم چون یک دانه توت بدون شکل در کنار هم قرار می‌گیرند که به صورت یک قطعه خون بسته، می‌باشد و آن را در زبان علمی «مورولا» می‌نامند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، همان، ج۱۴، ص۱۷.</ref>


=== ۳. مُضغه ===
=== ۳. مُضغه ===
خط ۲۹: خط ۲۹:


در این مرحله کم‌کم جنین شکل یک قطعه گوشت جویده شده به خود می‌گیرد بی‌آن که اعضای بدن در آن مشخص باشد، اما از این مرحله به بعد، بعضی از جنین‌ها، خلقت و شکل آن‌ها کامل می‌شود. یعنی تام الخلقه می‌شوند و مراحل رشد را ادامه می‌دهند؛ ولی بعضی دیگر خلقت آن‌ها ناقص مانده و از ادامه مراحل محروم می‌شوند و سقط می‌گردند.
در این مرحله کم‌کم جنین شکل یک قطعه گوشت جویده شده به خود می‌گیرد بی‌آن که اعضای بدن در آن مشخص باشد، اما از این مرحله به بعد، بعضی از جنین‌ها، خلقت و شکل آن‌ها کامل می‌شود. یعنی تام الخلقه می‌شوند و مراحل رشد را ادامه می‌دهند؛ ولی بعضی دیگر خلقت آن‌ها ناقص مانده و از ادامه مراحل محروم می‌شوند و سقط می‌گردند.
در رابطه با این مراحل سه‌گانه، روایتی از امام رضا(ع) وارد شده است که حضرت فرمودند: «نطفه چهل روز در رحم به صورت نطفه است، بعد از چهل روز، چهل روز دیگر به صورت علقه است و چون این چهل روز نیز تمام شد، چهل روز دیگر به صورت مضغه است که مجموعاً چهار ماه می‌شود، بعد از تمام شدن چهار ماه، خداوند دو ملک می‌فرستد که کار آنان خلق کردن است و آن‌ها به دستور و اذن الهی مأمور می‌شوند تا کودک را با ویژگی‌ها و خصوصیاتی که خداوند دستور داده، از قبیل: دختر یا پسر بودن، اجل و مدت عمر، رزق، عمل و سعادت و شقاوت، صورت‌گری کنند و سپس به امر الهی در او نفخ روح نمایند»<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج۱۴، ص۴۹۸، و ج۱۵، ص۳۰ و حسینی بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ج۴، ص۱۱۰. (روایت نقل به مضمون است).</ref> لذا از این مرحله به بعد یعنی از چهار ماهگی جنین زنده می‌شود. اما جنین در رحم مادر، دو مرحله دیگر را باید طی کند تا اجازه خروج به او داده شود:


=== ۴. عِظام ===
=== ۴. عِظام ===
{{قرآن|فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً|ترجمه=و مضغه را به صورت استخوان‌هایی درآوردیم.|سوره=مؤمنون|آیه=۱۴}}
{{قرآن|فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظاماً|ترجمه=و مضغه را به صورت استخوان‌هایی درآوردیم.|سوره=مؤمنون|آیه=۱۴}}


در این مرحله در پوسته جنین تغییراتی پیدا می‌گردد و شکل آن متناسب با کاری که باید انجام دهد تغییر می‌یابد و اعضای بدن آن کم‌کم ظاهر می‌شود. از شگفتی‌های این مرحله باید بیان داشت که این مرحله با مرحلهٔ قبل، تفاوت اساسی و کلی دارد؛ چرا که آن گوشت جویده شده (مضغه) به‌طور کامل از جنس گوشت بودن خارج شده و به استخوان تبدیل می‌گردد و این یکی از شگفتی‌های خلقت انسان است.
در این مرحله در پوسته جنین تغییراتی پیدا می‌گردد و شکل آن متناسب با کاری که باید انجام دهد تغییر می‌یابد و اعضای بدن آن کم‌کم ظاهر می‌شود. از شگفتی‌های این مرحله باید بیان داشت که این مرحله با مرحله قبل، تفاوت اساسی و کلی دارد؛ چرا که آن گوشت جویده‌شده (مضغه) به‌طور کامل از جنس گوشت بودن خارج شده و به استخوان تبدیل می‌گردد و این یکی از شگفتی‌های خلقت انسان است.


=== ۵. لَحْم ===
=== ۵. لَحْم ===
خط ۴۲: خط ۴۰:
در این مرحله لباسی برای آن استخوان‌ها درنظر گرفته می‌شود تا او را از آسیب‌ها و خطرات محافظت نماید و به او زیبایی عطا کند، چرا که اگر این لباس بر استخوان‌های بدن انسان پوشانده نمی‌شد، شکل ظاهری انسان به صورت اسکلت استخوانی می‌بود بدون این که دارای زیبایی باشد؛ لذا خداوند آن استخوان‌ها را با لباسی از گوشت پوشاند.
در این مرحله لباسی برای آن استخوان‌ها درنظر گرفته می‌شود تا او را از آسیب‌ها و خطرات محافظت نماید و به او زیبایی عطا کند، چرا که اگر این لباس بر استخوان‌های بدن انسان پوشانده نمی‌شد، شکل ظاهری انسان به صورت اسکلت استخوانی می‌بود بدون این که دارای زیبایی باشد؛ لذا خداوند آن استخوان‌ها را با لباسی از گوشت پوشاند.


== مرحله سوم ==
== مرحله سوم: بیرون از رحم ==
از این مرحله به بعد، جنین از رحم خارج شده و سیر تکاملی و رشد خود را در عالم خارج از رحم ادامه می‌دهد، که این مرحله از سه قسمت تشکیل شده است:
از این مرحله به بعد، جنین از رحم خارج شده و سیر تکاملی و رشد خود را در عالم خارج از رحم ادامه می‌دهد، که این مرحله از سه قسمت تشکیل شده است:


خط ۴۸: خط ۴۶:
{{قرآن|ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلاً|ترجمه=بعد شما را به صورت طفل بیرون می‌آوریم.|سوره=حج|آیه=۵}}
{{قرآن|ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلاً|ترجمه=بعد شما را به صورت طفل بیرون می‌آوریم.|سوره=حج|آیه=۵}}


این مرحله با مراحل قبلی که جنین در شکم مادر بود تفاوت اساسی دارد، چرا که خداوند متعال در سوره مؤمنون می‌فرماید: «ثم أنشاناه خلقاً آخر؛ از این مرحله به بعد ما موجود دیگری را ایجاد و تربیت کردیم، و نفرمود: «ثم خلقناه…»، برای این که دلالت کند بر این که آنچه به وجود آوردیم حقیقت و چیز دیگری است غیر از آنچه در مراحلی قبلی بود. مثلاً در این مرحله که انسان شده، او را صاحب حیات و قدرت و علم کرده که این اوصاف در مراحل قبلی نبود. یعنی، در مراحل قبل، صرف ماده ای مرده و جاهل و عاجز بود، سپس تبدیل به موجودی زنده و عالم و قادر گردید،<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی، ج۱۵، ص۲۴.</ref> لذا خداوند تعبیر به «ثم انشأناه خلقاً آخر» می‌آورد.
این مرحله با مراحل قبلی که جنین در شکم مادر بود تفاوت اساسی دارد، چرا که خداوند متعال در سوره مؤمنون می‌فرماید: «ثم أنشاناه خلقاً آخر؛ از این مرحله به بعد ما موجود دیگری را ایجاد و تربیت کردیم، و نفرمود: «ثم خلقناه…»، برای این که دلالت کند بر این که آنچه به وجود آوردیم حقیقت و چیز دیگری است غیر از آنچه در مراحلی قبلی بود. مثلاً در این مرحله که انسان شده، او را صاحب حیات و قدرت و علم کرده که این اوصاف در مراحل قبلی نبود. یعنی، در مراحل قبل، صرف ماده‌ای مرده و جاهل و عاجز بود، سپس تبدیل به موجودی زنده و عالم و قادر گردید،<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی، ج۱۵، ص۲۴.</ref> لذا خداوند تعبیر به «ثم انشأناه خلقاً آخر» می‌آورد.


=== ۲. دوران رشد و بلوغ ===
=== ۲. دوران رشد و بلوغ ===
خط ۵۶: خط ۵۴:


=== ۳. دوران پیری و کهنسالی ===
=== ۳. دوران پیری و کهنسالی ===
{{قرآن|وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلى‏ أَرْذَلِ الْعُمُرِ|ترجمه=و بعضی آن قدر عمر می‌کنند که به بدترین مرحله زندگی (و پیری) می‌رسند|سوره=حج|آیه=۵}} طبق ما قبل این آیه شریفه، عده ای از انسان‌ها پس از مرحله رشد و بلوغ و قبل از این که به این مرحله برسند، عمر آن‌ها پایان یافته و روح از بدن آن‌ها گرفته می‌شود، ولی عده ای می‌مانند و به این مرحله می‌رسند، البته دیگر پیر و کهنسال شده و همه سرمایه‌های حیاتی خود را از دست داده‌اند و دیگر منتظر سلامیت و نشاط و جوانی نیستند بلکه منتظر رسیدن مرگ هستند لذا پست‌ترین مراحل عمر به شمار می‌آورد.
{{قرآن|وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلى‏ أَرْذَلِ الْعُمُرِ|ترجمه=و بعضی آن قدر عمر می‌کنند که به بدترین مرحله زندگی (و پیری) می‌رسند|سوره=حج|آیه=۵}} طبق ما قبل این آیه شریفه، عده‌ای از انسان‌ها پس از مرحله رشد و بلوغ و قبل از این که به این مرحله برسند، عمر آن‌ها پایان یافته و روح از بدن آن‌ها گرفته می‌شود، ولی عده ای می‌مانند و به این مرحله می‌رسند، البته دیگر پیر و کهنسال شده و همه سرمایه‌های حیاتی خود را از دست داده‌اند و دیگر منتظر سلامیت و نشاط و جوانی نیستند بلکه منتظر رسیدن مرگ هستند لذا پست‌ترین مراحل عمر به شمار می‌آورد.


== مرحله چهارم؛ فرا رسیدن مرگ ==
== مرحله چهارم؛ فرا رسیدن مرگ ==
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش