وظیفه زن در مقابل همسر
زن در مقابل همسر خود وظایفی دارد که باید آن را انجام دهد. جلب محبت همسر، انصاف، حسن خلق، حفظ عفت، درک و مدارا با همسر از فضایل اخلاقی است که زن باید آن را مقابل همسر خویش بکار گیرد تا روابط زوجین سالم و بامحبت و بنیاد خانواده محکم شود.
جلب محبت همسر
منظور از جلب محبت همسر آن است که انسان از راه‌های صحیح و مطلوب، عواطف انسانی او را تحریک نموده، علاقه او را نسبت به خود و کانون گرم خانواده تشدید نماید و رضایت خاطرش را فراهم کند. جلب محبت همسر یک روش علمی برای استحکام و سعادت خانواده است. دوستی و محبت زن و شوهر نسبت به یکدیگر هر چند از ابتدا در کانون خانواده وجود دارد، اما برای تداوم و تحکیم هر چه بیشتر آن، باید تلاش دو جانبه صورت گیرد. البته باید توجه داشت که مراد از محبت و دوستی نسبت به همسر، تنها محبت قلبی نیست؛ بلکه باید این محبت نسبت به همسر ابراز شود. حضرت علی(ع) می‌فرماید: «با ابراز دوستی، محبت استحکام بیشتری می‌یابد».[۱]
ضرورت جلب محبت همسر و ابراز محبت نسبت به همسر زمانی آشکار می‌شود که زندگی مشترک از مراحل مقدماتی بگذرد و وارد مسائل مهم وجدی شود؛ یعنی آن گاه که مشکلات، درگیری‌ها و کشمکش‌های زندگی، اعصاب زن و شوهر را فرسوده ساخته، علاقه آنها را نسبت به یکدیگر کم کند.
جلب محبت همسر که مایه سعادت و خوشبختی خانواده و یکی از وظایف زن در برابر همسر محسوب می‌شود، از راه‌های متعدد امکان‌پذیر است؛ لذا برای جلب محبت همسر هر کار معقول و پسندیده‌ای را باید انجام داد. به عنوان مثال از ابتدای ورود به خانه زن و شوهر با سلام و احوالپرسی و گشاده‌رویی با یکدیگر برخورد کنند. در برخی روایات، رفتار شایسته زن در هنگام ورود شوهر به خانه، از جمله حقوق مرد بر زن شمرده شده است. چنان‌که رسول خدا(ص) فرمود: «حق مرد بر زن این است که… هنگام ورود در خانه استقبالش کند و به وی خوش‌آمد گوید.[۲]
بدیهی است که چنین برخوردی، محبت و علاقمندی به زن را در قلب شوهر افزایش داده، خستگی کار روزانه را برطرف می‌کند و زندگی را دلپذیر و جذاب می‌سازد. علاوه بر توصیه‌های دینی، روان شناسان نیز ابراز محبت نسبت به همسر را یکی ازعوامل ثبات خانواده برشمرده‌اند.[۳]
مثال دیگری که در جلب محبت قابل ذکر است، تأمین نیازهای همسراست. یک زن موفق زنی است که نیازهای شوهرش را شناسایی نموده و تمام تلاش خود را در ارضای آن نیازها بنماید.
آراسته شدن به فضایل اخلاقی
آراسته شدن به دیگر فضایل اخلاقی همچون صبر، گذشت، انصاف، تواضع و حسن خلق در جلب محبت همسر و در نهایت برای سعادت و خوشبختی در زندگی مشترک بسیار مؤثر است.
تأثیر فضایل اخلاقی در جلب محبت همسر و تأمین سعادت خانوادگی به اندازه‌ای است که انسان اگر هم دارای این فضایل نباشد، به خاطر تداوم سعادتمندانه زندگی مشترک و در امان ماندن از اختلافات خانوادگی باید نهایت سعی خود را در تحصیل و رعایت آنها به کار گیرد.
رِفق و مُدارا
رفق و مدارا یکی دیگر از وظایف اخلاقی زن در برابر همسر است. بدین معنا که در مقابل عیب‌ها، کاستی‌ها و رفتار ناخوشایند همسرش برخورد تند و خشن نداشته باشد و با صمیمیت و دوستی با وی رفتار کند. رفق و مدارا چه در زندگی اجتماعی و چه در محیط خانواده از آثار ارزنده‌ای برخوردار است. رسول خدا(ص) درباره اهمیت آن می‌گوید: «پروردگارم مرا به مدارای با دیگران امر نموده هم چنان‌که به انجام واجبات فرمان داده است».[۴]
حفظ عفت و پاکدامنی
رعایت عفت و پاکدامنی علاوه بر ثواب معنوی، نشانه سلامت شخصیت و باعث سعادت خانواده نیز می‌باشد. حضرت علی(ع) در این باره می‌فرماید: «عَلَيْكَ بِالْعَفَافِ فَإِنَّهُ أَفْضَلُ شِيَمِ اَلْأَشْرَافِ؛ بر تو باد عفّت كه آن برترين خوى مردمان شرافتمند است.»[۵]
درک همسر
یکی از انتظاراتی که هر کسی از همسر خود دارد این است که او را درک کند، با وی تفاهم داشته باشد، نسبت به مشکلات او همدلی و همکاری کند. تحقیقات روانپزشکان و روانشناسان نشان می‌دهد که ریشه بسیاری از اختلافات خانوادگی در عدم درک همسر نهفته است.[۶] افرادی که از همسر خود راضی نیستند و شرایط و مشکلات زندگی را درک نمی‌کنند علاوه بر آن که زمینه اختلافات و فروپاشی نظام خانواده را فراهم می‌کنند، اعمال خود را نیز تباه می‌سازند. امام صادق(ع) می‌فرماید: «هر زنی که به شوهرش بگوید، هرگز از تو خیری ندیده‌ام، به راستی که اعمالش تباه شده است.»[۷]
مینوچین یکی از نظریه پردازان خانواده درمانی برای رفع مشکلات خانواده به چند راهکار اشاره کرده است:
- تشخیص مشکل و شناخت زمینه‌های آن؛ وقتی روابط خانواده و همسران دچار مشکل می‌شود، هر یک از اعضای خانواده وظیفه دارند که مشکل اصلی را شناسایی کنند. با توجه به اینکه هیچ مشکلی یکباره و به صورت دفعی عارض نمی‌شود بلکه مشکلات خانواده ریشه در گذشته آنها دارد؛ لذا باید مشکل مورد نظر به دقت ریشه‌یابی شود. در بسیاری از موارد و به خصوص در خانواده وقتی مشکلات را ریشه‌یابی کنیم، می‌بینیم که انتظارات و توقعات نابجا، عدم رعایت احترام متقابل و برداشت‌های نادرست یکی از اعضای خانواده، باعث شده نسبت به دیگری احساس بدبینی پیدا کند و در مرور زمان به کینه و عداوت تبدیل شود. وقتی مشکلات ریشه یابی شد، زمینه درمان آن نیز فراهم می‌شود.
- تعیین مرزها و جایگاه هر یک از اعضای خانواده؛ زن و شوهر هر کدام وظایف و جایگاه خاصی در زندگی مشترک دارند که باید موقعیت خود را بشناسند و سعی کنند از مرز تعیین شده تجاوز نکنند. در بسیاری از موارد مشکلات خانواده ناشی از دخالت‌های بیجا و عدم رعایت این مرزها است.
- بهبود روابط؛ در مرحله سوم باید روابط خانواده از نو اصلاح شود، و الگوی صحیح تعامل و برخورد در بین اعضای خانواده شکل گیرد.
- مشورت با دیگران؛ مشورت با دیگران، مراجعه به روان‌شناس و مشاوره خانواده، از دیگر عوامل مؤثر در حل مشکلات خانواده محسوب می‌شود.
مطالعه بیشتر
- محمد تقی شیخی، جامعه‌شناسی زنان و خانواده، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۰.
- سالوادور مینوچین، خانواده و خانواده درمانی، ترجمه باقر ثنایی، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۷۳.
- یونسی، سیدجلال، مدیریت روابط زناشویی: آسیب‌ها و راه‌حل‌ها در روابط زناشویی، تهران: قطره، ۱۳۹۱.
- مک گرا، فیلیپ، نجات رابطه: بهانه را کنار بگذارید و از همین امروز روابط زناشویی خود را اصلاح کنید، ترجمه‌ی: مهدی قراچه داغی، تهران: ذهن آویز، ۱۳۸۷ش.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ آمدی، غرر الحکم، دانشگاه تهران، ۱۳۷۳، ج۳.
- ↑ نوری، مستدرک الوسایل، آل البیت، ج۱۴، ص۲۵۴.
- ↑ در این خصوص مراجعه شود به: جان کارسون، خانواده درمانی تضمین کارآمد، ترجمه شکوه نوایی نژاد، انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۷۸، فصل ۲.
- ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، بیروت، ج۸، ص۵۴۰.
- ↑ آمدی، غررالحکم، دانشگاه تهران، ۱۳۷۳، ج۴، ص۲۹۳.
- ↑ برای مطالعه بیشتر ر.ک. سالوادور مینوچین، خانواده و خانواده درمانی، ترجمه باقر ثنایی، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۷۳، ص۹–۳۶.
- ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، بیروت، ج۱۴، ص۱۱۵.