ازدواج فامیلی
 | این مقاله نیازمند گسترش است. لطفاً اگر تخصص و توانایی گسترش این مقاله را دارید، آن را بهبود بخشید. |
ازدواج فامیلی ازدواج دو نفر که یک یا بیشتر از یک جدِّ مشترک دارند.[۱] به فتوای فقیهان، ازدواج با فامیل درجه یک (والدین و فرزندان، خواهر و برادر) حرام است. همچنین ازدواج با فامیل درجه دو (ازدواج با برادرزاده و خواهرزده) حرام است؛ ولی ازدواج با فامیل درجه سه (مانند دخترعمو و پسرعمو، دختر دایی و پسر عمه) و بالاتر از درجه سه جایز است.
آیت‌الله مکارم شیرازی بر اساس روایتی فتوا داده است که ازدواج با نزدیکان (فامیل درجه سه و بالاتر) مکروه است و اگر آزمایشات پزشکی از آن نهی کرده، بهتر است انجام نشود.[۲] طبق این روایت، پیامبر(ص) از ازدواج با خویشاوندان خیلی نزدیک نهی کرده؛ با این استدلال که فرزند، ضعیف و لاغر به دنیا می‌آید.[۳] در برابر، به گفته آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی روایت معتبری در این موضوع به ما نرسیده است.[۴] صاحب حدائق عالم شیعه قرن دوازدهم قمری، معتقد است این روایت از منابع اهل سنت وارد منابع شیعه شده و معتبر نیست.[نیازمند منبع]
محققان دانش ژنتیک معتقدند طبق آمار، در ازدواج‌های فامیلی احتمال مبتلا شدن فرزندان به برخی بیماری‌های ژنتیک، نسبت به دیگر ازدواج‌ها بسیار بالاتر است.[۵] گفته شده طبق آمارها، تعداد کودکان معلول، عقب مانده ذهنی، مبتلایان به بیمارهای روانی، برخی نابهنجاری‌های خونی و استخوانی و کوری و لالی در میان ازدواج‌های فامیلی بیش از سایر ازدواج‌ها است.[۶] به گفته یکی از استادان ژنتیک، علم ژنتیک با همه ازدواج‌های فامیلی مخالف نیست؛ بلکه سفارش می‌کند زن و مرد پیش از علاقه‌مندی و ازدواج، به متخصصین ژنتیک مراجعه کنند و در صورت تشخیص مشکل، از ازدواج با همدیگر منصرف شوند.[۷]
در سیره اهل بیت(ع) ازدواج‌های فامیلی مانند ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه(ع) و ازدواج حضرت زینب(س) با عبدالله بن جعفر گزارش شده است. حضرت فاطمه دخترِ پسر عمویِ امام علی(ع) و حضرت زینب دختر عموی عبدالله بن جعفر است. گفته شده دلیل برخی ازدواج‌های فامیلی میان اهل بیت(ع)، اطمینان از سالم بودن اجداد و نبودن ژن‌های معیوب در آنها بوده است. همان‌طور که در فرزندانِ آنان نیز گزارش عیب و نقصی ذکر نشده است. برخی معتقدند تبار و نیای پیامبر(ص) و امام علی(ع) در نسل‌های پی در پی، انسان‌هایی سالم و بدون ژن‌های معیوب بوده‌اند. برخی نیز به علم غیب پیامبر(ص) و امامان(ع) استدلال کرده‌اند.[نیازمند منبع]
مطالعه بیشتر
- سروری، علی‌اصغر، اصول ژنتیک پزشکی در ازدواج: اهمیت مشاوره ژنتیک در عصر صنعت و تکنولوژی، اصفهان، جهاد دانشگاهی، ۱۳۸۰ش.
- سپهی‌راد، خدیجه، معلولیت‌های ناشی از ازدواج‌های فامیلی، کرمان، امید کویر، ۱۳۹۵ش.
منابع
- ↑ بصیری، حمیدرضا و دیگران، «ازدواج فامیلی از منظر ژنتیک پزشکی»، در پژوهشنامه ثقلین، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۳ش، ص۵۲۵.
- ↑ «حکم ازدواج با اقوام نزدیک یا حکم ازدواج فامیلی»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید مطلب: ۶ مهر ۱۴۰۰ش.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به المحجّة البیضاء، ج۳، ص ۹۴؛ بغوی، محمدحسین بن مسعود، التذهیب فی فقه الامام الشافعی، بی‌جا، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۸ق.
- ↑ «ازدواج دو فامیل»، پورتال انهار، تاریخ بازدید: ۱۰ مهر ۱۴۰۰ش.
- ↑ معظمی، داوود، جزوه‌های درسی نورولوژی.
- ↑ امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، ص۱۴۸.
- ↑ «ازدواج فامیلی خطر ندارد»، در درسهایی از مکتب اسلام، سال پانزدهم، شماره ۱۰، مهر ۱۳۵۳ش.