دعا برای فرزنددار شدن

سؤال

برای بچه دار شدن چه دعا و اعمالی مناسب است؟ آیا راهکاری در دین، برای حل این مشکل بیان شده است؟

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید ﴿ادعونی استجب لکم﴾ مرا بخوانید (از من بخواهید) تا من حاجت شما را برآورده کنم. هر شخصی از این تعبیر می‌فهمد که شرط اجابت دعا کردن است، و خدا به واسطه دعا حاجت بنده را روا می‌کند چنان‌که دعای ابراهیم را مستجاب کرد آن هنگام که گفت: ﴿ربّ هب لی من الصالحین﴾ پروردگار من، مرا فرزندی از شایستگان عطا کن. هنگامی که همسرش، بشارت فرزنددار شدن را شنید، از فرط تعجب گفت: آیا من یک زن عقیم از شوهری سال‌خورده و فرتوت فرزنددار می‌شوم؟ فرشتگان خدا گفتند: آیا از کار خدا تعجب می‌کند ﴿لا تعجبینی من امر الله﴾.

هم چنین حضرت ذکریا در حالی که موی سر و صورتش سپید شده بود و به نهایت ضعف و سستی رسیده بود گفت: ﴿ربّ انّی وهن العظم منّی و اشتعل الرأس شیبا﴾ از خدا خواست، فرزندی شایسته به او عطا فرماید که وارث خاندان یعقوب باشد. خدای سبحان دعای او را اجابت فرمود، با این‌که شرایط طبیعی و عادی نبود، فرزندی به او عطا فرمود، فرزندی پاک و پسندیده به نام یحیی.

شرایط استجابت دعا

شرط اول استجابت دعا این است که خواستن و طلب واقعی باشد و در وجود انسان پیدا شود و تمام ذرات وجود انسان، مظهر خواستن گردد. آنچه می‌خواهد به صورت یک احتیاج و استدعا و جاجت درآید.

شرط دوم، ایمان و یقین است. ایمان به رحمت بی‌منتهای ذات احدیت، ایمان به اینکه از ناحیه حق تعالی می‌توان به فیوضات بزرگ دست یافت و ایمان داشته باشد که در رحت الهی هیچ‌گاه به روی بنده اش بسته نمی‌شود، اگر نقص و قصور است از ناحیه بنده است. در حدیث آمده است: «اذا دعوت فظن حاجتک بالباب» یعنی آن گاه که دعا می‌کنی، حاجت خود را دم در آماده فرض کن.

شرط سوم، آن که سایر شئون زندگی انسان، با دعا هماهنگی داشته باشد. یعنی در خواست انسان با هدف تکوین و تشریع هماهنگی داشته باشد، دل پاک و صاف باشد، کسب روزی، حلال باشد، مظالم مردم بر گردن نداشته باشد و ….

از امام صادق(ع) روایت شده است: اذا ارادَ احدکم ان یستجاب له فَلْیُطب کَسْبَه، وَلْیخْرُج مِن مظالم الناس و انّ الله لایرفع الیه دعاء عبدو فی بطنه حرام او عنده مظلمه لاحد من خلقه؛ یعنی هرگاه یکی از شما بخواهد دعایش مستجاب شود، کار و کسب و راه درآمد و روزی خود را پاکیزه کند، و خود را از زیر بار مظلمه‌هایی که از مردم بر عهده دارد خلاص کند، زیرا دعاء بنده‌ای که در شکمش مال حرام باشد به سوی خدا بالا برده نمی‌شود.

شرط چهارم: در خواست انسان واقعاً مظهر حاجت باشد. درخواست در موردی باشد که انسان دسترسی به مطلوب ندارد، عاجز است، ناتوان است، اگر خداوندکلید حاجتی را به دست خود انسان داده و او کفران نعمت می‌کند و از بکار بردن آن کلید، کوتاهی می‌کند و از خدا می‌خواهد آن دری که کلیدش در دست دعاکننده است بر روی او باز کند و زحمت بکار بردن کلید را از دوش او بردارد البته چنین دعایی قابل استجابت نیست. یعنی انسان تنبل و تن‌پرور دعایش مستجاب نمی‌شود.

در عصر کنونی با توجه به پیشرفت علوم پزشکی و وجود متخصصانی در مورد فرزنددار شدن اگر انسان به پزشک متخصص مراجعه نکند و فقط دعا کند، این دعا به استجابت نمی‌رسد، یعنی مراجعه به پزشک باید با دعا توأم و همراه باشد.

اعمالی که به‌طور عام باعث استجابت دعا هستند در مفاتیح الجنان ذکر شده‌اند از قبیل زیارت عاشورا، نماز آقا امام زمان(عج)، دعای توسل، نماز جعفر طیّار، و… که مداومت بر ادعیه، علاوه بر استجابت دعا یک ارتباط قلبی بین انسان و خداوند ایجاد می‌شود.

ممکن است این سؤال مطرح گردد: با اینکه خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿ادعونی استجب لکم﴾ و نیز می‌فرماید: ﴿اذا سئلک عبادی فانّی قریب اجیب دعوه الداع اذا دعان﴾ وعده فرموده است که دعای بندگان را اجابت فرماید، و خلف وعده در ساحت قدس حضرت حق راه ندارد، پس چگونه است که ما دعا می‌کنیم و مستجاب نمی‌شود؟

جواب اینکه: اولاً خداوند حکیم و علیم است و تمام کارهای او از روی حکمت و مصلحت است، و قبولی دعا نیز منوط به مصلحت است و وعده قبولی نیز مشروط به مصلحت خواهد بود. به عنوان مثال اگر شخص کریمی اعلام نماید هر که از من چیزی بخواهد عطا می‌نمایم، و شخصی بیاید و چیزی که برای او ضرر دارد و هلاکت او به همراه دارد طلب نماید به خیال اینکه برای او نافع است، در این صورت عطا نکردن سزاوارتر است، بلکه عطا کردن جور و ظلم است، اکثر خواهش‌های بندگان نیز چنین است و موجب نقص و ضرر خودشان است و خود نمی‌دانند.

بعضی از دعاها که برای فرزنددار شدن وارد شده عبارتند از:

۱. نقل شده که امام صادق(ع) دعای زیر را توصیه فرمودند:

اللهم لاتذرنی فرداً و انت خیر الوارثین وحیداً وحشا فیَقْصرُ شکری عن تفکّری بل هب لی عاقبه صدق ذکوراً و اناثاً و آنَسُ بهم من الواحده و اشکُنْ الیهم و الوحد، و أشکُرُکَ عند تمام النعمه، یا وهّابُ یا عظیمُ مُعظم ثم اعطنی فی کلّ عافیه شکراً حتی تُبلُغنی منها رضوانک فی صدق الحدیث و اداء الامانه و الوفاء بعهد.

۲. در حدیث دیگر از ایشان نقل شده که فرمودند: در سجده این دو آیه را بخوانید

ربّ هب لی من لدنک ذریّه طیبه انک سمیعُ الدعاء، ربّ لاتذرنی فرداً و خیرُ الوارثین

1. در روایت دیگری نقل شده که فرمودند: بعد از نماز جمعه، دو رکعت نماز بگذارند و رکوع و سجود را طولانی کند سپس بگوید: «اللهم انی اسئلک بما سألک به زکریّا، ربّ لاتذرنی فرداً و انت خیر الوارثین. اللهم هب لن من لدنک ذریّه طبیه انک سمیعُ الدعاء. اللهم باسمک استَحْلَلْتُها و فی امانتک اَخذْتُها فان قضیتَ فی رحِمها وَلَداً فاجْعله و غلاماً مبارکاً زکیاً و لاتجعل للشیطان فیه شرکاً و لانصیباً».
2. در صبح و شام هفتاد مرتبه سبحان الله ـ ده مرتبه استغفر الله ربی و اتوب الیه ـ و سپس نه مرتبه سبحان الله و یک مرتبه استغفر الله ربی و اتوب الیه گفته شود.

۵. در هر سحر گاهان صد مرتبه استغفار گفته شود و در صورت فراموشی، قضای آن را به جا آورد؛ و بهتر است استغفر الله ربی و اتوب الیه گفته شود.

ثانیاً، هر چیزی را شرائط و موانعی است، تا آن شرائط حاصل نشود و آن موانع برطرف نگردد، ثمره‌ای بر آن مترتب نخواهد شد. به عنوان مثال اگر طبیب به مریض بگوید: فلان دارو را مصرف کن و از فلان چیز پرهیز کن، اگر بیمار چنین نکند، چه بسا موجب زیان بلکه هلاکت باشد.

دعا را نیز شرائط و موانعی است، پس اگر بدون شرائط یا با بودن موانع دعا کنند، نباید انتظار قبولی آن را داشت.

مطالعه بیشتر

۱. بیست گفتار، آیت الله شهید مطهری، انتشارات صدار.

۲. ۲۸ گفتار پیرامون مسائل اعتقادی و اخلاقی، آیت الله مصباح یزدی، انتشارات در راه حق و اصول دین.

۳. اصول کافی، ثقه الاسلام، کلینی، ج۴.

۴. ترجمه المیزان، ج۲، آیت الله طباطبائی.

1. دعاشناسی موضوعی، مؤلف: علیرضا فراهانی‌منش، چاپ: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
2. نقش دعا در زندگی اجتماعی، دکتر عبدالله امیدی‌فر، چاپ و صحافی: چاپخانه الهادی.
3. دعاها و تمهیدات قرآن، سیدمحمد باقر شهیدی مترجم: هبه الدین شهرستانی، چاپخانه: دفتر انتشارات اسلامی.