بر پا داشتن نماز

سؤال

با توجه به آیه شریفه: ﴿و اقم الصلوه لذکری﴾ (طه، ۱۴) چرا خداوند، در قرآن می‌فرماید: نماز را برپا دارید، چرا نمی‌گوید نماز را بخوانید؟

در قرآن کریم، به خواندن و انجام دادن نماز تأکید نشده، بلکه به «اقامه نماز» تکیه شده است؛ تا آن جا که ۴۶ بار، نماز با تعبیر «اقامه» در واژه‌های گوناگون، یاد شده است. عبارت «اقیموا الصلوه؛ نماز را به پا دارید، مکرر در قرآن بیان شده است؛ به عنوان مثال ﴿و اوحینا الیهم فعل الخیرات و اقام الصلوه…﴾ «انجام دادن کارهای نیک و برپاداشتن نماز را به آن‌ها وحی کردیم». چنان‌که ملاحظه می‌شود، کارهای نیک با تعبیر «فعل» (انجام دادن) ذکر شده، ولی در میان کارهای نیکو، نماز با تعبیر «اقامه» (برپاداری) مطرح شده است.

منظور از «اقامه» این است که «تنها خودتان نماز خوان نباشید، بلکه چنان کنید که آیین نماز در جامعه انسانی برپا شود و مردم با عشق و علاقه به آن روی آورند و آثار نماز در جامعه به بار نشیند.

به گفته بعضی از مفسران، تعبیر «اقامه نماز» به جای خواندن یا به جا آوردن نماز، بیان می‌کند که نماز شما تنها اوراد و اذکار نباشد که بر زبان جاری می‌کنید، بلکه آن را به‌طور کامل بپا دارید، آن گونه که آثار نماز در چهره و زندگی شما دیده شود، تنها لقلقه زبان و راست و خم شدن نباشد، بلکه روح نماز که همان تسلیم مطلق در برابر خدا در همه امور است، در زندگی شما جریان یابد و حضور دل و توجه قلبی در پیشگاه خدا، که روح نماز است، در نماز حاصل شود. در ادامه امام رضا(ع) در این باره می‌فرماید: «روح نماز و اقامه آن به این است که در هر شبانه روز، از فساد روی‌گردان باشد، برای آنکه بنده مدبر و خالقش را فراموش نکند که در این صورت به نعمت‌های او طغیان و سرکشی کرده، پس بنده در این حالت در ذکر خالقش، و قیام در پیشگاه پروردگارش، از معاصی و گناهان روی‌گردان است و از انواع فساد مانع و جلوگیر است.»

مطالعه بیشتر

۱. ر.ک. تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج۱، ص۲۰۹.

۲. نماز از دیدگاه قرآن و عترت، محمد محمدی اشتهاردی، انتشارات نبوی.