آداب غذا خوردن: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
(ابرابزار)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
 
(۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲: خط ۲:


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
قبل از هر چیز باید متذکر شد که تمامی این احادیث جزء مستحبات محسوب می‌گردند و اصلی‌ترین و مهمترین امر این است که انسان غذا و لقمه ای را که می‌خورد از راه حلال به دست آمده باشد و شبهه ناک نباشد؛ زیرا اگر لقمه حرام باشد انسان هر کدام از این مستحبات را انجام دهد فایده ای ندارد چون اصل را کنار گذاشته و به فرع پرداخته است.
'''آداب غذا خوردن''' مجموعه‌ دستورالعمل‌هایی که در منابع اسلامی برای غذا خوردن، سفارش شده است. این توصیه‌ها را به سه بخش پیش از غذا، هنگام غذا خوردن و پس از غذا تقسیم کرده‌اند. شستن دست‌ها و شریک کردن کسانی که غذا خوردن انسان را می‌بینند، از جمله آداب پیش از غذا در منابع اسلامی است.


درباره آداب غذا خوردن روایات فراوانی وجود دارد که در این نوشتار به چند روایت اشاره می‌کنیم که در کتاب دانشنامه احادیث پزشکی آمده است و شما می‌توانید با مراجعه به این گتاب، از منابع آن نیز استفاده کنید.<ref>رک: محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه: حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ ه. ش ، ج۲، ص۶۷.</ref>
سفارش شده انسان در آغاز غذا خوردن، [[بسم الله الرحمن الرحیم|بسم‌الله]] بگوید، لقمه کوچک بردارد، در حالت ایستاده یا راه رفتن غذا نخورد، قبل از سیر شدن دست از غذا خوردن بکشد، تا سفره را جمع نکردند، از سر سفره بلند نشود و با خانواده غذا بخورد.


برخی از آداب غذا خوردن عبارتند از:
از جمله آداب غذا خوردن پس از غذا در منابع اسلامی، [[الحمد لله|الحمدلله]] گفتن، شستن دست‌ها و یاد کردن گرسنگان است.


یک: شستن دستها پیش و پس از غذا
== پیش از غذا ==
{{ستون۲}}
* شستن دست‌ها<ref name=":1">محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۶۷.</ref>
* خشک نکردن دست‌ها با حوله<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۳.</ref>
* گذاشتن سبزیجات در سفره<ref>محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۳.</ref>
* درآوردن کفش از پا<ref name=":0">محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۵.</ref>
* [[فروتنی|متواضعانه نشستن]] بر سر سفره (مانند [[تکبر|متکبران]] ننشیند)<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۵.</ref>
* شریک کردن نگاه‌کننده{{یادداشت|هر موجودی؛ انسان یا حیوانی که شخص را در حال غذا خوردن می‌بیند در غذا شریک کند.}}<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۹.</ref>
{{پایان}}


# پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: شستن دستها پیش و پس از غذا، شفایی برای تن و مایه برکت در روزی است.
== هنگام غذا خوردن ==
# حضرت علی (علیه السلام) فرمود: شستن دست‌ها پیش و پس از غذا، موجب فزون شدن عمر است و سبب زدودن چربی از جامه هاست و دیده را جلا می‌دهد.
{{ستون۲}}
دو: گذاشتن سبزی در سفره
* [[بسم الله]] گفتن<ref name=":0" />
* تکرار بسم الله برای هر نوعی از غذا<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۱.</ref>
* به‌جا آوردن قضای بسم‌الله{{یادداشت|سفارش شده اگر فرد در آغاز غذا فراموش کرد بسم الله بگوید، هر وقت در بین غذا یادش آمد، بسم الله بگوید.}}<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۳.</ref>
* خوردن غذا به هنگام گرسنگی (قبل از گرسنه شدن غذا نخورد)<ref>محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۸۵.</ref>
* آغاز کردن با سبُک‌ترین غذا<ref name=":2">محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۷.</ref>
* پرهیز از خوردن غذای داغ<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۱.</ref>
* پرهیز از فوت کردن در غذا<ref>مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.</ref>
* خوردن غذای گرم، پیش از سرد شدن کامل<ref name=":2" />
* لقمه کوچک برداشتن<ref name=":2" />
* خوب جویدن غذا<ref name=":2" />
* دسته‌جمعی غذا خوردن (در صورت امکان)<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.</ref>
* غذا خوردن به همراه خانواده<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۳.</ref>
* غذا خوردن با یتیم و خدمتکار<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۵.</ref>
* پرهیز از آروغ زدن با صدای بلند<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۳.</ref>
* پرهیز از آب خوردن بین غذا<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۷.</ref>
* پرهیز از غذا خوردن در حالت [[جنابت]] (مگر با [[وضو]])<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.</ref>
* پرهیز از غذا خوردن در حالت ایستاده<ref name=":3">محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.</ref>
* پرهیز از غذا خوردن در حال راه رفتن<ref name=":3" />
* پرهیز از غذا خوردن در کوچه و بازار<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.</ref>
* دست کشیدن از غذا قبل از سیر شدن<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۹.</ref>
* کم غذا خوردن<ref name=":4">دهقان، اکبر، یکصد و پنجاه موضوع از احادیث اهل بیت(ع)، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۶.</ref>
* تکیه ندادن هنگام غذا خوردن<ref name=":4" />
* پرهیز از نگاه کردن به دیگران هنگام غذا خوردن آنها<ref>مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.</ref>
* پرهیز از نگاه کردن به لقمه دیگران<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۱۵.</ref>
* احترام گذاشتن به نان<ref name=":5">محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.</ref>
* پرهیز از اسراف و دور ریختن غذا<ref name=":5" />
* پرهیز از بد گفتن از غذا<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۶۵.</ref>
* بلند نشدن از سر سفره تا وقتی سفره پهن است<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۹.</ref>
{{پایان}}


امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر چیزی زیوری است و زیور سفره، سبزی است.
== پس از غذا ==
{{ستون۲}}
* [[الحمدلله]] گفتن<ref>جزایری، نعمت‌الله، ترجمه قصص الانبیاء: مجموعه کامل تاریخ انبیاء از آدم تا خاتم، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، اجود، ۱۳۸۸ش، ص۱۸۰.</ref>
* یاد کردن گرسنگان<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۷.</ref>
* دعای برکت (دعا کند خدا به غذایش [[برکت]] دهد)<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۱.</ref>
* شستن دست‌ها<ref name=":1" />
* شستن دست‌ها بعد از غذا و کشیدن آن بر روی صورت و شکر گفتن خدا<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۹۱.</ref>
* خشک کردن دست‌ها با حوله
* نخوابیدن بلافاصله بعد از غذا<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.</ref>
{{پایان}}


سه: درآوردن کفش‌ها
== جستارهای وابسته ==
* [[دعا پیش و پس از صرف غذا]]


رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: چون غذا نهاده می‌شود، کفش‌های خود را درآورید؛ زیرا این کار، موجب آسایش بیشتر پاهای تان است.
چهار: بر زبان آوردن نام خدا
امام علی (علیه السلام) فرمود: - در سفارش‌های خود به کمیل-: به گاه غذا خوردن، از آن کسی نام ببر که با وجود نام او، دیگر هیچ دردی زیان نمی‌رساند و نامش، شفای همه بیماری‌ها و ناتن درستی هاست.
پنج: پرهیز از خفتن، بلافاصله پس از خوردن غذا
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: غذای تان را با یاد خدا و نماز، ذوب (هضم) کنید و بر آن مخوابید، که دل‌های تان سخت می‌شود.
شش: آغاز کردن غذا با نمک و به پایان بردن آن با نمک یا سرکه
# پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: هر کسی که غذای خود را با نمک آغاز کند وبا نمک به پایان ببرد، از هفتاد و دو درد- که جذام و برص (پیسی) از آن جمله است – در امان می‌ماند.
# امام صادق (علیه السلام) فرمود: بنی اسرائیل، [غذا را] غذا را با سرکه آغاز می‌کردند و با آن نیز به پایان می‌بردند؛ ولی ما با نمک آغاز می‌کنیم و با سرکه به پایان می‌بریم.
هفت: خوردن غذا به هنگام گرسنگی و اشتها دست کشیدن از غذا پیش از سیری
امام علی (علیه السلام) فرمود: هر کس می‌خواهد هیچ غذایی به او زیانی نرساند، تنها هنگامی غذا بخورد که گرسنه شده و معدهٔ او [ازخوراک پیشین،] پاک شده باشد.
هشت: آغاز کردن با سبک‌ترین غذا
امام رضا (علیه السلام) فرمود: غذای خود را با سبک‌ترین غذایی که بدنت به اندازه عادتت و بر حسب اقامتگاه و فعالیت‌ها و زمانه ات تغذیه می‌کند، آغاز کن.
نه: خوردن غذای گرم، پیش از سرد شدن
مرازم گوید امام صادق (علیه السلام) برای ما غذایی گرم فرستاد و فرمود: «پیش از آن که سرد شود، بخورید؛ چرا که این، خوش تر است».
البته غذای گرم با غذای داغ فرق دارد و در روایات از خوردن غذای داغ نهی شده است و لذا گرم بودن یعنی غذا سرد نشده باشد.
ده: برداشتن لقمه‌های کوچک و جویدن کامل
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) -در بیان آداب غذا خوردن فرمود: اما آداب آن، کوچک کردن لقمه و جویدن کامل است.
یازده: پرهیز از خوردن پس از سیری
امام صادق (علیه السلام) فرمود: در سه چیز، ناخشنودی خداوند است: خفتن بدون بیداری کشیدن[و احساس نیاز به خواب]، خندیدن بدون شگفتی، و خوردن پس از سیری.
دوازده: دست کشیدن بر چهره و دعا کردن پس از شستن دستان
امام صادق (علیه السلام) فرمود: چون پس از غذا دستانت را شستی، با باقی مانده آب، دستی بر چشمان خود بکش؛ چرا که مایه ایمنی از درد چشم است.<ref>بحار الأنوار، ج‏۷۵، باب ۲۹، ص۳۷۰</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
== منابع ==
== منابع ==
خط ۶۲: خط ۶۹:


{{شاخه
{{شاخه
 
| شاخه اصلی =اخلاق
| شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =سبک زندگی
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
|شاخه فرعی۳ =
خط ۷۰: خط ۷۶:
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله


| شناسه =
| شناسه =-
| تیترها =
| تیترها =شد
| ویرایش =
| ویرایش =شد
| لینک‌دهی =
| لینک‌دهی =شد
| ناوبری =
| ناوبری =
| نمایه =
| نمایه =
| تغییر مسیر =
| تغییر مسیر =شد
| ارجاعات =
| ارجاعات =
| بازبینی =
| بازبینی =شد
| تکمیل =
| تکمیل =
| اولویت =
| اولویت =ب
| کیفیت =
| کیفیت =ب
}}
{{پایان متن}}
 
== منابع ==
{{پانویس}}
{{شاخه
| شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
| شناسه =
| تیترها =
| ویرایش =
| لینک‌دهی =
| ناوبری =
| نمایه =
| تغییر مسیر =
| ارجاعات =
| بازبینی =
| تکمیل =
| اولویت =
| کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۳۶

سؤال
آداب غذا خوردن بر اساس منابع اسلامی چیست؟


آداب غذا خوردن مجموعه‌ دستورالعمل‌هایی که در منابع اسلامی برای غذا خوردن، سفارش شده است. این توصیه‌ها را به سه بخش پیش از غذا، هنگام غذا خوردن و پس از غذا تقسیم کرده‌اند. شستن دست‌ها و شریک کردن کسانی که غذا خوردن انسان را می‌بینند، از جمله آداب پیش از غذا در منابع اسلامی است.

سفارش شده انسان در آغاز غذا خوردن، بسم‌الله بگوید، لقمه کوچک بردارد، در حالت ایستاده یا راه رفتن غذا نخورد، قبل از سیر شدن دست از غذا خوردن بکشد، تا سفره را جمع نکردند، از سر سفره بلند نشود و با خانواده غذا بخورد.

از جمله آداب غذا خوردن پس از غذا در منابع اسلامی، الحمدلله گفتن، شستن دست‌ها و یاد کردن گرسنگان است.

پیش از غذا


هنگام غذا خوردن

  • بسم الله گفتن[۴]
  • تکرار بسم الله برای هر نوعی از غذا[۷]
  • به‌جا آوردن قضای بسم‌الله[یادداشت ۲][۸]
  • خوردن غذا به هنگام گرسنگی (قبل از گرسنه شدن غذا نخورد)[۹]
  • آغاز کردن با سبُک‌ترین غذا[۱۰]
  • پرهیز از خوردن غذای داغ[۱۱]
  • پرهیز از فوت کردن در غذا[۱۲]
  • خوردن غذای گرم، پیش از سرد شدن کامل[۱۰]
  • لقمه کوچک برداشتن[۱۰]
  • خوب جویدن غذا[۱۰]
  • دسته‌جمعی غذا خوردن (در صورت امکان)[۱۳]
  • غذا خوردن به همراه خانواده[۱۴]
  • غذا خوردن با یتیم و خدمتکار[۱۵]
  • پرهیز از آروغ زدن با صدای بلند[۱۶]
  • پرهیز از آب خوردن بین غذا[۱۷]
  • پرهیز از غذا خوردن در حالت جنابت (مگر با وضو)[۱۸]
  • پرهیز از غذا خوردن در حالت ایستاده[۱۹]
  • پرهیز از غذا خوردن در حال راه رفتن[۱۹]
  • پرهیز از غذا خوردن در کوچه و بازار[۲۰]
  • دست کشیدن از غذا قبل از سیر شدن[۲۱]
  • کم غذا خوردن[۲۲]
  • تکیه ندادن هنگام غذا خوردن[۲۲]
  • پرهیز از نگاه کردن به دیگران هنگام غذا خوردن آنها[۲۳]
  • پرهیز از نگاه کردن به لقمه دیگران[۲۴]
  • احترام گذاشتن به نان[۲۵]
  • پرهیز از اسراف و دور ریختن غذا[۲۵]
  • پرهیز از بد گفتن از غذا[۲۶]
  • بلند نشدن از سر سفره تا وقتی سفره پهن است[۲۷]


پس از غذا

  • الحمدلله گفتن[۲۸]
  • یاد کردن گرسنگان[۲۹]
  • دعای برکت (دعا کند خدا به غذایش برکت دهد)[۳۰]
  • شستن دست‌ها[۱]
  • شستن دست‌ها بعد از غذا و کشیدن آن بر روی صورت و شکر گفتن خدا[۳۱]
  • خشک کردن دست‌ها با حوله
  • نخوابیدن بلافاصله بعد از غذا[۳۲]


جستارهای وابسته

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۶۷.
  2. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۳.
  3. محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۳.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۵.
  5. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۵.
  6. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۹.
  7. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۱.
  8. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۳.
  9. محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۸۵.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۷.
  11. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۱.
  12. مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.
  13. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.
  14. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۳.
  15. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۵.
  16. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۳.
  17. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۷.
  18. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.
  20. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.
  21. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۹.
  22. ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ دهقان، اکبر، یکصد و پنجاه موضوع از احادیث اهل بیت(ع)، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۶.
  23. مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.
  24. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۱۵.
  25. ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.
  26. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۶۵.
  27. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۹.
  28. جزایری، نعمت‌الله، ترجمه قصص الانبیاء: مجموعه کامل تاریخ انبیاء از آدم تا خاتم، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، اجود، ۱۳۸۸ش، ص۱۸۰.
  29. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۷.
  30. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۱.
  31. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۹۱.
  32. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.
  1. هر موجودی؛ انسان یا حیوانی که شخص را در حال غذا خوردن می‌بیند در غذا شریک کند.
  2. سفارش شده اگر فرد در آغاز غذا فراموش کرد بسم الله بگوید، هر وقت در بین غذا یادش آمد، بسم الله بگوید.