آداب مهمان‌داری

سؤال

از نظر اسلام پذیرایی از میهمان از لحظه ورود تا خروج چگونه باید باشد؟


آدابی برای مهمانداری برشمرده‌اند:

  • دعوت با رضایت: دعوت به مهمانی باید با رضایت قلبی باشد.
  • استقبال و خوش آمدگویی: یکی از آداب مهمانداری استقبال از مهمان و خوش آمدگویی به هنگام ورود است. گرفتن لوازم و اسباب شخصی میهمان و روبرو شدن با لبخند و خوشرویی، از رفتارهای پسندیده میزبان در حق مهمان است.[۱]
  • به کار نگرفتن مهمان: بر پایه روایتی از امام صادق(ع) یکی از وظایف میزبان این است که مهمان را به کار نگیرد و حتی به کار گرفتن مهمان راظلم به او دانسته‌اند.
  • آماده کردن غذای مورد علاقه مهمان: بر اساس روایتی از پیامبر اسلام(ص) کسی که غذای مورد علاقه برادر دینی‌اش را فراهم کند، مورد آمرزش خدا است.
  • غذا خوردن با مهمان: از وظایف میزبان این است که همراه مهمانش غذا بخورد و از غذا دست نکشد تا همه مهمان‌ها سیر شوند و کنار بکشند.
  • خدمت کردن به مهمان: مانند اینکه رختخواب او را برای خواب آماده کند، یا لباس‌های او را آماده کند، یا کفش‌های او را جفت کرده و جلو او بگذارد.
  • حفظ آبروی مهمان: حفظ آبروی مهمان بر میزبان واجب است. اگر میزبان به عیب مهمان پی ببرد، باید آبروی او را حفظ کرده و برای دیگران بازگو نکند.
  • طعنه نزدن به مهمان: اگر مهمان دچار گناه یا رفتار ناشایستی است، نباید میزبان او را سرزنش کند. حتی اگر مهمان مؤمن نباشد، نباید از ایمان او ایراد گرفت و او را ناراحت کرد؛ چون مهمانی دادن به خاطر دینداری افراد نیست. اگر چه اولویت در مهمانی، با کسانی است که باتقوا و مؤمن باشند.
  • دفاع کردن از مهمان: میهمان به مانند این است که از نظر جان و مال به میزبان پناه آورده و میزبان نیز با قبول کردن او، پناهش داده است.
  • میزبان درباره مطالبی صحبت کند که مهمان دوست دارد؛ مگر چیزی که نافرمانی خدا، غیبت و بدگویی از مردم باشد.
  • میزبان در حضور مهمان از کمبود و مشکلات زندگی صحبت نکند.
  • اگر صحبت‌های مهمان باب میل میزبان نبود، خود را ناراحت نشان ندهد؛ بلکه موضوع بحث را عوض کند.
  • میزبان در حضور مهمان با خانواده خود مجادله نکند.
  • بعد از سه روز مهمان را مثل اعضاء خانه در نظر بگیرد و برای او خود را به سختی نیندازد. (در مهمانی بهتر است مهمان از سه روز بیشتر نماند؛ ولی اگر ماند، آن مدت اضافی برای صاحبخانه به عنوان صدقه محسوب می‌شود.)
  • بدرقه کردن مهمان تا در منزل: خوب است میزبان مهمان را موقع رفتن تا در منزل بدرقه کند و آرزو کند مهمان دوباره به منزل او بیاید. آماده کردن غذا و توشه راه و گرفتن سوغاتی‌های محل برای او، از دیگر آداب مهمانداری شمرده شده است.


مطالعه بیشتر

  • محدثی، جواد، اخلاق معاشرت، قم: بوستان کتاب قم، ۱۳۹۰ش.
  • مکارم شیرازی، ناصر، آداب معاشرت در اسلام، قم: مدرسه امام علی‌ابن ابیطالب(ع)، ۱۳۹۳ش.


منابع

  1. محمدی، نور مراد، مهمانداری در اسلام، ناشر مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۴۸.