کنترل غریزه جنسی از دیدگاه قرآن

سؤال

از نظر قرآن چگونه مي‌توان غريزه جنسي را مهار كرد يا در حدّ اعتدال درآورد؟

خداوند متعال در قرآن كريم راه‌هاي متعددي را جهت كنترل و مهار غريزه جنسي معرفي نموده است؛ كه بعضي از مهمترين آن‌ها عبارتند از: «ازدواج»، «چشم پوشي»، «عفت ورزي» و «روزه‌داري»

الف. ازدواج

قرآن كريم مي‌فرمايد: ﴿وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّه وَ رَحْمَه إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُون‏﴾ و از نشانه‌هاي او اين كه همسراني از جنس خودتان براي شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد، و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در اين نشانه‌هايي است براي گروهي كه تفكر مي‌كنند.

همانگونه كه از اين آيه نمايان است، ازدواج و گزينش همسر سبب آرامش و تسكين خاطر انسان مي‌شود. بوسيله ازدواج غريزه جنسي انسان تعديل و مهار مي‌شود و با تأمين نياز جنسي او، آرامش و آسايش خاصّي برايش حاصل مي‌گردد. بنابراين، طبيعي‌ترين و اصلي‌ترين راه تأمين و مهار غريزه جنسي، ازدواج است؛ به طوري كه هر فردي كه به سنّ بلوغ مي‌رسد نيازمند به ازدواج است و تنها با ازدواج است كه به طور كامل و صحيح فشار غريزه جنسي كاهش يافته و تعديل مي‌شود.

ـ بحث روايي

پيامبر اكرم(ص) مي فرمايد: مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ أَحْرَزَ نِصْفَ دِينِه،فَلْيَتَّقِ اللَّهَ فِي النِّصْفِ الْبَاقِي ؛}} هر كس ازدواج كند همانا كه نصف دينش را حفظ كرده است»، پس بايد با تقواي الهي و پرهيزگاري نصف ديگرش را حفظ كند. از اين كلام رسول مكرم اسلام(ص) معلوم مي‌شود كه ازدواج كمك بسيار بزرگي است در حفظ و تعديل غريزه جنسي؛ هم‌چنين ازدواج در سالهاي طبيعي مانع فحشاء و منكرات است؛ از اين رو، انسان نبايد بي جهت و بدون دليل موجّه ازدواج را به تأخير اندازد و خود را از اين حلال مفيد و چاره‌ساز محروم سازد. ﴿يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُم‏ ... اي گروه مؤمنان، آن‌چه را كه خداوند براي شما حلال نموده است، برخود تحريم نكنيد.

ب. حفظ نگاه و غضّ بصر

﴿قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذلِكَ أَزْكى‏ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما يَصْنَعُونَ (۳۰) وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ يَحْفَظْنَ فُرُوجَهُن‏..﴾ به مؤمنان بگو چشمهاي خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گيرند، و عفاف خود را حفظ كنند؛ اين براي آنان پاكيزه‌تر است؛ خداوند از آن‌چه انجام مي‌دهند آگاه است. و به زنان با ايمان بگو چشمهاي خود را (از نگاه هوس آلود) فرو گيرند و دامان خويش را حفظ كنند.... .

پس از ارائه مؤثرترين راه و طبيعي‌ترين روش در ارضاي غريزه جنسي يعني ازدواج، به بيان طريق دوم يعني «چشم پوشي» مي‌پردازيم. تجربه نشان داده است كه چشم پوشي از نامحرمان و دوري كردن از نظر بازي و چشم چراني براي همه كس و در هر شرايطي لازم و ضروري است؛ خواه انسان جوان باشد خواهد پير ومسن، متأهل باشد يا مجرد. شخصي كه مجرد است و هنوز ازدواج نكرده است، در فشار روحي و جسمي به سر مي‌برد. او نياز به آرامش روحي رواني دارد نه تحريك و تهييج . نظربازي و چشم چراني، غريزه شهوت او را بيدار و تحريك كرده و او را در فشار قرار مي‌دهد؛ اين در حالي است كه او اكنون دسترسي به ارضاي غريزه جنسي خود ندارد؛ حال اگر از راه‌هاي غير شرعي و غيرقانوني اطفاي شهوت كند، به گناه و فساد كشيده مي‌شود و عواقب سوء آن دامنگيرش مي‌شود و اگر از انجام عمل خلاف شرع و اخلاق خودداري كند، اگرچه گناه نكرده است اما فشار غريزه جنسي جسم و جان او را آزرده و افسرده مي‌سازد، پس بسيار مناسب است كه از چشم چراني پرهيز نمايد تا عواقب سوء آن دامن‌گيرش نشود.

نظربازي و چشم چراني، براي شخص متأهل نيز عواقب سوء بسياري در پي دارد. شخص متأهلي كه در كوچه و بازار و محل كار به نامحرمان نگاه هوس آلود مي‌كند، كم كم به آنان دلبسته مي‌شود و نسبت به همسر خويش كم مهر و محبت مي‌گردد.و اين به نوبه خود باعث اختلاف و درگيري در منزل شده و نظام خانواده را از هم متلاشي مي‌سازد و.... از آن‌چه گذشت روشن شد كه حفظ چشم و نگاه براي همه كس لازم و يكي از راه‌هاي كنترل غريزه جنسي است.

شاهدي از روايات:

در صدر بحث به دو آيه از قرآن كريم در اين رابطه اشاره كرديم و اكنون به كلامي از امام صادق(ع) استناد مي‌كنيم

قال الصادق(ع) : «النَّظَرُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ إِبْلِيسَ ...؛﴾

«نگاه كردن (به نامحرم) يكي از تيرهاي زهرآگين تركش ابليس است» و چه بسا كه يك نگاه سبب حسرت و ندامت طولاني شود.» در اين رابطه به كتاب «چشم و نگاه» نوشته آقاي حسين حقجو مراجعه نماييد.

ج ـ عفاف و حفظ نفس

از كتب لغت استفاده مي‌شود كه «عفاف» به معني «خودداري»‌و حفظ نفس از تمايلات و شهوات نفساني است. «عفّت» به معني پديد آمدن حالتي در نفس است كه آدمي را از غلبه شهوت باز مي‌دارد و عفيف به كسي گفته مي‌شود كه داراي اين وصف و حالت باشد.

در قرآن كريم آيات متعددي در اين رابطه موجود است كه به برخي از آن‌ها اشاره مي‌كنيم:

خداوند متعال در قرآن كريم مي‌فرمايد: {{قرآن|وَ لْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لا يَجِدُونَ نِكاحاً حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه‏... و كساني كه امكاني براي ازدواج نمي‌يابند، بايد پاكدامني پيشه كنند تا خداوند از فضلِ خود آنان را بي‌نياز گرداند... .

از اين آيه معلوم مي‌شود كه قدم اول و راه اصلي در كنترل غريزه جنسي ازدواج است؛ اما از آن‌جا كه همه افراد امكان ازدواج كردن را ندارند مي‌بايست تقوي و عفاف به خرج دهند و از گناه و آلودگي بپرهيزند؛ تا آن‌گاه كه امكان ازدواج بيابند. در آيات ديگري، آنان را كه دامن خويش آلوده نمي‌سازند را تشويق كرده و گرامي مي‌دارد: ﴿... وَالحافِظينَ فُرُوجَهُم وَالْحافِظات...﴾؛ ﴿قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ... وَ يَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ..... (وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ يَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ)﴾ و آنان كه دامان خود را (از آلوده شدن به بي عفّتي) حفظ مي‌كنند.» در اين آيه، سخن از صفات برجسته مؤمنان است و ضمن بيان بخش مهمي از صفات مؤمنان، پاكدامني و عفت را يكي از خصلت‌هاي برجسته‌ي آن‌ها مي‌شمرد.

د ـ روزه

﴿يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ﴾ اي گروه مؤمنان! روزه بر شما نوشته شد همانگونه كه بر پيشينيان شما واجب شد، تا پرهيزگارشوند.