کلمه «قرآن» در قرآن

سؤال

کلمه قرآن چند بار در قرآن کریم آمده است؟

واژه «قرآن»، با اشکال مختلف 70 مرتبه در آیات تکرار شده است که در هر آیه پیام خاصی دارد.

فهرست آیات

القرآن

بقره: ۱۸۵ ﴿شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ …؛ ماه رمضان، که در آن برای راهنمایی مردم و بیان راه روشن هدایت و جدا ساختن حق از باطل، قرآن نازل شده است.﴾(بقره:۱۸۵)
نساء: ۸۲ ﴿أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَ لَوْ کانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فیهِ اخْتِلافاً کَثیراً؛ آیا در قرآن از روی فکر و تأمل نمی‌نگرند؟ و اگر از جانب غیر خدا بود در آن اختلافی بسیار می‌یافتند.﴾(نساء:۸۲)
مائده: ۱۰۱ ﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْیاءَ إِنْ تُبْدَ لَکُمْ تَسُؤْکُمْ وَ إِنْ تَسْئَلُوا عَنْها حینَ یُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَکُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْها وَ اللَّهُ غَفُورٌ حَلیمٌ؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از چیزهایی که اگر برای شما آشکار گردد شما را اندوهناک می‌کند مپرسید. و اگر هنگامی که قرآن نازل می‌شود، در باره آنها سؤال کنید، برای شما روشن می‌شود. خدا از آن [پرسشهای بیجا] گذشت، و خداوند آمرزنده بردبار است.﴾(مائده:۱۰۱)
أنعام: ۱۹ ﴿أُوحِیَ إِلَیَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغَ …؛ این قرآن به من وحی شده تا به وسیله آن، شما و هر کس را [که این پیام به او] برسد، هشدار دهم﴾(انعام:۱۹)
أعراف: ۲۰۴ ﴿وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛ و چون قرآن خوانده شود، گوش بدان فرا دارید و خاموش مانید، امید که بر شما رحمت آید.﴾(اعراف:۲۰۴)
توبه: ۱۱۱ ﴿وَعْداً عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْراه وَ الْإِنْجیلِ وَ الْقُرْآنِ وَ مَنْ أَوْفی بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ الْعَظیمُ؛ این وعده قطعی است بر خدا و عهدی است که در تورات و انجیل و قرآن یاد فرموده، و از خدا با وفاتر به عهد کیست؟﴾(توبه:۱۱۱)
یونس: ۳۷ ﴿وَ ما کانَ هذَا الْقُرْآنُ أَنْ یُفْتَری مِنْ دُونِ اللَّهِ؛ و چنان نیست که این قرآن از جانب غیر خدا [و] به دروغ ساخته شده باشد.﴾(یونس:۳۷)
یوسف: ۳ ﴿نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ أَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما أَوْحَیْنا إِلَیْکَ هذَا الْقُرْآنَ وَ إِنْ کُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلینَ؛ ما نیکوترین سرگذشت را به موجب این قرآن که به تو وحی کردیم، بر تو حکایت می‌کنیم.﴾(یوسف:۳)
حجر: ۸۷ ﴿وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانی وَ الْقُرْآنَ الْعَظیمَ؛ ما سبع‌المثانی و قرآن بزرگ را به تو دادیم.﴾(حجر:۸۷)
حجر: ۹۱ ﴿الَّذینَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضینَ؛ همانان که قرآن را جزء جزء کردند [به برخی از آن عمل کردند و بعضی را رها نمودند].﴾(حجر:۹۱)
نحل: ۹۸ ﴿فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ؛ پس چون قرآن می‌خوانی از شیطان مطرود به خدا پناه بر﴾(نحل:۹۸)
إسراء: ۹ ﴿إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَمُ؛ این قرآن، به راهی که استوارترین راه‌هاست، هدایت می‌کند.﴾(اسراء:۹)
إسراء: ۴۱ ﴿وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فی هذَا الْقُرْآنِ لِیَذَّکَّرُوا وَ ما یَزیدُهُمْ إِلاَّ نُفُوراً؛ و به راستی، ما در این قرآن [حقایق را] گونه‌گون بیان کردیم، تا پند گیرند؛ و[لی] آنان را جز نفرت نمی‌افزاید.﴾(اسراء:۴۱)
إسراء: ۴۵ ﴿وَ إِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنا بَیْنَکَ وَ بَیْنَ الَّذینَ لا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَه حِجاباً مَسْتُوراً؛ و چون قرآن بخوانی، میان تو و کسانی که به آخرت ایمان ندارند پرده‌ای پوشیده قرار می‌دهیم.﴾(اسراء:۴۵)
إسراء: ۴۶ ﴿وَ جَعَلْنا عَلی قُلُوبِهِمْ أَکِنَّه أَنْ یَفْقَهُوهُ وَ فی آذانِهِمْ وَقْراً وَ إِذا ذَکَرْتَ رَبَّکَ فِی الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلی أَدْبارِهِمْ نُفُوراً؛ و ما بر دلهای تیره آن کافران پرده‌ای افکندیم که قرآن را فهم نکنند و در گوشهایشان هم سنگینی نهادیم، و چون تو در قرآن خدایت را به وحدانیت و یگانگی یاد کنی آنان روی گردانیده و به پشت گریزان می‌شوند.﴾(اسراء:۴۶)
إسراء: ۶۰ ﴿وَ إِذْ قُلْنا لَکَ إِنَّ رَبَّکَ أَحاطَ بِالنَّاسِ وَ ما جَعَلْنَا الرُّؤْیَا الَّتی أَرَیْناکَ إِلاَّ فِتْنَه لِلنَّاسِ وَ الشَّجَرَه الْمَلْعُونَه فِی الْقُرْآنِ وَ نُخَوِّفُهُمْ فَما یَزیدُهُمْ إِلاَّ طُغْیاناً کَبیراً؛ و [یاد کن] هنگامی را که به تو گفتیم: «به راستی پروردگارت بر مردم احاطه دارد.» و آن رؤیایی را که به تو نمایاندیم، و [نیز] آن درخت لعنت شده در قرآن را جز برای آزمایش مردم قرار ندادیم؛ و ما آنان را بیم می‌دهیم، ولی جز بر طغیان بیشتر آنها نمی‌افزاید.﴾(اسراء:۶۰)
إسراء: ۸۲ ﴿وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَه لِلْمُؤْمِنینَ وَ لا یَزیدُ الظَّالِمینَ إِلاَّ خَساراً؛ و این قرآن را که برای مؤمنان شفا و رحمت است، نازل می‌کنیم، ولی کافران را جز زیان نیفزاید.﴾(اسراء:۸۲)
إسراء: ۸۸ ﴿قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلی أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهیراً؛ بگو: اگر جن و انس گرد آیند تا همانند این قرآن را بیاورند نمی‌توانند همانند آن را بیاورند، هر چند که یکدیگر را یاری دهند.﴾(اسراء:۸۸)
إسراء: ۸۹ ﴿وَ لَقَدْ صَرَّفْنا لِلنَّاسِ فی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ فَأَبی أَکْثَرُ النَّاسِ إِلاَّ کُفُوراً؛ و به راستی در این قرآن از هر گونه مَثَلی، گوناگون آوردیم، ولی بیشتر مردم جز سرِ انکار ندارند.﴾(اسراء:۸۹)
کهف: ۵۴ ﴿وَ لَقَدْ صَرَّفْنا فی هذَا الْقُرْآنِ لِلنَّاسِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ وَ کانَ الْإِنْسانُ أَکْثَرَ شَیْءٍ جَدَلاً؛ و به راستی در این قرآن، برای مردم از هر گونه مَثَلی آوردیم، و[لی] انسان بیش از هر چیز سرِ جدال دارد.﴾(کهف:۵۴)
طه: ۲ ﴿ما أَنْزَلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقی‏؛ قرآن را بر تو نازل نکردیم تا به رنج افتی﴾(طه:۲)
فرقان: ۳۰ ﴿وَ قالَ الرَّسُولُ یا رَبِّ إِنَّ قَوْمِی اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً؛ و پیامبر [خدا] گفت: «پروردگارا، قوم من این قرآن را رها کردند.»﴾(فرقان:۳۰)
فرقان: ۳۲ ﴿وَ قالَ الَّذینَ کَفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَه واحِدَه کَذلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتیلاً؛ کافران گفتند: چرا این قرآن به یکباره بر او نازل نمی‌شود؟ برای آن است که دل تو را بدان نیرومندی دهیم و آن را به آهستگی و ترتیب فرو خوانیم.﴾(فرقان:۳۲)
نمل: ۱ ﴿طس تِلْکَ آیاتُ الْقُرْآنِ وَ کِتابٍ مُبینٍ؛ طا، سین. این است آیات قرآن و [آیات] کتابی روشنگر﴾(نمل:۱)
نمل: ۶ ﴿وَ إِنَّکَ لَتُلَقَّی الْقُرْآنَ مِنْ لَدُنْ حَکیمٍ عَلیمٍ؛ و حقاً تو قرآن را از سوی حکیمی دانا دریافت می‌داری.﴾(نمل:۶)
نمل: ۷۶ ﴿إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ یَقُصُّ عَلی بَنی إِسْرائیلَ أَکْثَرَ الَّذی هُمْ فیهِ یَخْتَلِفُونَ؛ بی‌گمان، این قرآن بر فرزندان اسرائیل بیشتر آنچه را که آنان در باره‌اش اختلاف دارند حکایت می‌کند.﴾(نمل:۷۶)
نمل: ۹۲ ﴿وَ أَنْ أَتْلُوَا الْقُرْآنَ فَمَنِ اهْتَدی فَإِنَّما یَهْتَدی لِنَفْسِهِ وَ مَنْ ضَلَّ فَقُلْ إِنَّما أَنَا مِنَ الْمُنْذِرینَ؛ و اینکه قرآن را بخوانم. پس هر که راه یابد تنها به سود خود راه یافته است؛ و هر که گمراه شود بگو: «من فقط از هشداردهندگانم.»﴾(نمل:۹۲)
قصص: ۸۵ ﴿إِنَّ الَّذی فَرَضَ عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لَرادُّکَ إِلی مَعادٍ قُلْ رَبِّی أَعْلَمُ مَنْ جاءَ بِالْهُدی وَ مَنْ هُوَ فی ضَلالٍ مُبینٍ؛ در حقیقت، همان کسی که این قرآن را بر تو فرض کرد، یقیناً تو را به سوی وعده‌گاه بازمی‌گرداند. بگو: «پروردگارم بهتر می‌داند چه کس هدایت آورده و چه کس در گمراهی آشکاری است؟»﴾(قصص:۸۵)
سوره روم: ۵۸ ﴿وَ لَقَدْ ضَرَبْنا لِلنَّاسِ فی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ وَ لَئِنْ جِئْتَهُمْ بِآیَه لَیَقُولَنَّ الَّذینَ کَفَرُوا إِنْ أَنْتُمْ إِلاَّ مُبْطِلُونَ؛ و به راستی در این قرآن برای مردم از هر گونه مَثَلی آوردیم، و چون برای ایشان آیه‌ای بیاوری، آنان که کفر ورزیده‌اند حتماً خواهند گفت: «شما جز بر باطل نیستید.»﴾(روم:۵۸)
سبأ: ۳۱ ﴿وَ قالَ الَّذینَ کَفَرُوا لَنْ نُؤْمِنَ بِهذَا الْقُرْآنِ وَ لا بِالَّذی بَیْنَ یَدَیْهِ …؛ و کسانی که کافر شدند گفتند: «نه به این قرآن و نه به آن [توراتی] که پیش از آن است هرگز ایمان نخواهیم آورد.»﴾(سبأ:۳۱)
یس: ۲ ﴿وَ الْقُرْآنِ الْحَکیمِ؛ سوگند به قرآن حکمت‌آموز﴾(یس:۲)
سوره ص، آیه ۱: ﴿وَ الْقُرْآنِ ذِی الذِّکْرِ؛ صاد. سوگند به قرآن شریف صاحب اندرز﴾(ص:۱)
زمر: ۲۷ ﴿وَ لَقَدْ ضَرَبْنا لِلنَّاسِ فی هذَا الْقُرْآنِ مِنْ کُلِّ مَثَلٍ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ؛ و در این قرآن از هر گونه مثَلی برای مردم آوردیم، باشد که آنان پندگیرند.﴾(زمر:۲۷)
فصلت: ۲۶ ﴿وَ قالَ الَّذینَ کَفَرُوا لا تَسْمَعُوا لِهذَا الْقُرْآنِ وَ الْغَوْا فیهِ لَعَلَّکُمْ تَغْلِبُونَ؛ و در این قرآن از هر گونه مثَلی برای مردم آوردیم، باشد که آنان پندگیرند.﴾(زمر:۲۷)
زخرف: ۳۱ ﴿وَ قالُوا لَوْ لا نُزِّلَ هذَا الْقُرْآنُ عَلی رَجُلٍ مِنَ الْقَرْیَتَیْنِ عَظیمٍ؛ و گفتند: «چرا این قرآن بر مردی بزرگ از [آن] دو شهر فرود نیامده است؟»﴾(زخرف:۳۱)
أحقاف: ۲۹ ﴿وَ إِذْ صَرَفْنا إِلَیْکَ نَفَراً مِنَ الْجِنِّ یَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قالُوا أَنْصِتُوا فَلَمَّا قُضِیَ وَلَّوْا إِلی قَوْمِهِمْ مُنْذِرینَ؛ و چون تنی چند از جِن را به سوی تو روانه کردیم که قرآن را بشنوند؛ پس چون بر آن حاضر شدند [به یکدیگر] گفتند: «گوش فرا دهید.» و چون به انجام رسید، هشداردهنده به سوی قوم خود بازگشتند.﴾(احقاف:۲۹)
محمد: ۲۴ ﴿أَ فَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها؛ آیا به آیات قرآن نمی‌اندیشند؟ یا [مگر] بر دلهایشان قفلهایی نهاده شده است؟﴾(محمد:۲۴)
ق: ۱ ﴿ق وَ الْقُرْآنِ الْمَجیدِ؛ قاف، سوگند به قرآن باشکوه﴾(ق:۱)
قمر: ۱۷ و ۲۲ و ۳۲ و ۴۰: ﴿وَ لَقَدْ یَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّکْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّکِرٍ؛ و قطعاً قرآن را برای پندآموزی آسان کرده‌ایم؛ پس آیا پندگیرنده‌ای هست؟﴾(قمر:۱۷)
رحمن: ۲ ﴿عَلَّمَ الْقُرْآنَ؛ (به رسولش) قرآن آموخت.﴾(الرحمن:۲)
حشر: ۲۱ ﴿لَوْ أَنْزَلْنَا هٰذَا الْقُرْآنَ عَلَیٰ جَبَلٍ لَرَأَیْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْیَةِ اللَّهِ ۚ وَتِلْکَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ؛ اگر این قرآن را بر کوهی فرومی‌فرستادیم، یقیناً آن [کوه] را از بیم خدا فروتن [و] از هم‌پاشیده می‌دیدی. و این مَثَلها را برای مردم می‌زنیم، باشد که آنان بیندیشند.﴾(حشر:۲۱)
مزمل: ۴ ﴿... وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتیلاً؛ و قرآن را شمرده شمرده بخوان.﴾(مزمل:۴)
مزمل: ۲۰ ﴿فَاقْرَؤُا ما تَیَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ؛ هر چه از قرآن میسر می‌شود بخوانید.﴾(مزمل:۲۰)
إنسان: ۲۳ ﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ تَنْزیلاً؛ در حقیقت، ما قرآن را بر تو به تدریج فرو فرستادیم.﴾(انسان:۲۳)
انشقاق: ۲۱ ﴿وَ إِذا قُرِئَ عَلَیْهِمُ الْقُرْآنُ لا یَسْجُدُونَ؛ و چون بر آنان قرآن تلاوت می‌شود چهره بر خاک نمی‌سایند؟﴾(انشقاق:۲۱)

قرآن

سوره یونس، آیه ۶۱: ﴿وَ ما تَکُونُ فی شَأْنٍ وَ ما تَتْلُوا مِنْهُ مِنْ قُرْآنٍ وَ لا تَعْمَلُونَ مِنْ عَمَلٍ إِلاَّ کُنَّا عَلَیْکُمْ شُهُوداً …؛ در هر کاری که باشی، و هر چه از قرآن بخوانی و دست به هر عملی که بزنید هنگامی که بدان می‌پردازید ما ناظر بر شما هستیم.﴾(یونس:۶۱)؛
سوره حجر، آیه ۱: ﴿الر تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ وَ قُرْآنٍ مُبینٍ؛ الف، لام، راء. این است آیات کتاب [آسمانی] و قرآن روشنگر.﴾(حجر:۱)؛
سوره یس، آیه ۶۹: ﴿وَ ما عَلَّمْناهُ الشِّعْرَ وَ ما یَنْبَغی لَهُ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ وَ قُرْآنٌ مُبینٌ؛ و [ما] به او شعر نیاموختیم و در خور وی نیست، این [سخن] جز اندرز و قرآنی روشن نیست.﴾(یس:۶۹)؛
سوره بروج، آیه ۲۱: ﴿بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجیدٌ؛ آری، آن قرآنی ارجمند است﴾(بروج:۲۱).

بالقرآن

سوره طه، آیه ۱۱۴: ﴿فَتَعالَی اللَّهُ الْمَلِکُ الْحَقُّ وَ لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یُقْضی إِلَیْکَ وَحْیُهُ وَ قُلْ رَبِّ زِدْنی عِلْماً؛ پس بلندمرتبه است خدا، فرمانروای بر حق، و در [خواندن] قرآن، پیش از آنکه وحی آن بر تو پایان یابد، شتاب مکن، و بگو: «پروردگارا، بر دانشم بیفزای.»﴾(طه:۱۱۴)؛
سوره ق، آیه ۴۵: ﴿نَحْنُ أَعْلَمُ بِما یَقُولُونَ وَ ما أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِجَبَّارٍ فَذَکِّرْ بِالْقُرْآنِ مَنْ یَخافُ وَعیدِ؛ ما به آنچه می‌گویند داناتریم و تو به آنها زور نمی‌گویی. پس هر که را از وعده عذاب من می‌ترسد به قرآن اندرز ده.﴾(ق:۴۵).

لقرآن

واقعه، آیه ۷۷: ﴿إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَریمٌ؛ که این [پیام] قطعاً قرآنی است ارجمند﴾(واقعه:۷۷)

منابع