حدیث شستن کودکان از چربی غذایی که خورده‌اند

از ویکی پاسخ
نسخهٔ تاریخ ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۰۵ توسط Nazarzadeh (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
سؤال

آیا این روایت معتبر است: «كودكان خود را از چربی غذایی که خورده‌اند بشویید و پاكيزه كنيد؛ زیرا شيطان‌ها چربی مانده غذا را آن را می‌بویند و کودک در حال خواب می‌ترسد.»

سفارش به شستن کودکان از چربی غذایی که خورده‌اند، محتوای روایتی است که در کتاب‌های علل الشرائع، عیون اخبار الرضا(ع) و خصال ذکر شده و بر اساس آن، شیطان‌ها چربی مانده غذا را بو می‌کشند و این، باعث می‌شود کودکان در حال خواب بترسند.

این روایت که با دو سند ذکر شده، ضعیف شمرده شده است. دلیل ضعف آن را وجود راویِ ضعیف در هر دو سند این روایت، دانسته‌اند.

حدیث و ترجمه

«اِغْسِلُوا صِبْيَانَكُمْ مِنَ اَلْغَمَرِ فَإِنَّ اَلشَّيَاطِينَ تَشَمُّ اَلْغَمَرَ فَيَفْزَعُ اَلصَّبِيُّ فِي رُقَادِهِ وَ يَتَأَذَّى بِهِ اَلْكَاتِبَان»[۱]

بررسی سند

شیخ صدوق روایت شستن چربی غذا از کودکان را در سه کتاب خود با دو سلسله سند ذکر کرده است:

بررسی سند اول

شیخ صدوق این روایت را در کتاب علل الشرائع از پدرش، از سعد بن عبدالله، از محمد بن عیسی بن عُبَید، از قاسم بن یحیی، از پدربزرگش حسن بن راشد، از ابی‌بصیر، از امام صادق(ع)، از پدرش، از پدربزرگش، از پدارنش روایت کرده است.[۱] شیخ صدوق این روایت را با همین سند در کتاب خصال نیز آورده است.[۲]

بررسی راویان سلسله سند بر اساس کتاب‌های رجالی شیعه چنین است:

  • قاسم بن یحیی: او را ضعیف دانسته‌اند.[۵]
  • حسن بن راشد: برخی از رجال‌شناسان او را ثقه[۶] و برخی دیگر ضعیف دانسته‌اند.[۷]

با توجه به ضعیف بودن قاسم بن یحیی و اختلاف نظر درباره محمد بن عیسی و حسن بن راشد، سند اول روایت را صحیح و معتبر ندانسته‌اند.

بررسی سند دوم

شیخ صدوق این روایت را در کتاب عیون اخبار الرضا(ع)، از ابوبکر محمد بن احمد بن حسین بن یوسف بن زُرَیْق بغدادی، علی بن محمد بن عُیَیْنَه [عنبسه] مولی رشید، از دارِم بن قَبیصَة بن نَهْشَل بن مَجُمَع نَهْشَلی صَغانی، از امام رضا(ع)، از پدرانش، از پیامبر(ص) روایت کرده است.[۸]

  • محمد بن احمد بن حسین بن یوسف بن زُرَیْق بغدادی، که مجهول و ناشناخته است و در کتاب‌های رجالی متقدم شیعه ذکر نشده است.[۹]
  • علی بن محمد بن عُیَیْنَه [عنبسه]، که مجهول و ناشناخته است و در کتاب‌های رجالی متقدم شیعه ذکر نشده است.[۱۰]
  • دارِم بن قَبیصَة ، که به گفته ابن غضائری[۱۱] و ابن داوود[۱۲] دو رجال‌شناس شیعه، به حدیثش اعتماد نمی‌شود.

با توجه به ضعیف بودن دارم بن قبیصه و مجهول بودن و ثابت نشدن وثاقت دیگر راویان، سند دوم این روایت را نیز، صحیح و معتبر ندانسته‌اند.


منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ شیخ صدوق، محمد، علل الشرائع، قم، کتابفروشی داوری، چاپ اول، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۵۵۷، باب ۳۴۴ باب العله آلتی من أجلها یغسل الصبیان من الغمر، حدیث۱.
  2. ابن بابویه، محمد، الخصال، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۶۳۲.
  3. رجال النجاشی، ص۳۳۳.
  4. فهرست شیخ طوسی، ص۴۰۲؛ رجال طوسی، ص۳۹۱؛ رجال ابن داوود، ص۵۰۸.
  5. رجال ابن غضائری، ج۱، ص۸۷؛ رجال ابن داوود، ص۴۵۹؛ خلاصة الاقوال، ص۲۴۸.
  6. رجال الطوسی، ص۳۷۵؛ رجال ابن داوود، ص۱۰۶؛ خلاصه الاقول، ص۴۰.
  7. رجال ابن غضائری، ص۴۹.
  8. ابن بابویه، محمد، عیون أخبار الرضا، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ق، ج‏۲، ص۶۹، حدیث ۳۲۰.
  9. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران، ۱۴۱۴ق، ج۶، ص۴۱۱.
  10. نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۴۶۳.
  11. رجال ابن غضائری، ص۵۸.
  12. رجال ابن داوود، ص۱۴۷ و ص۴۵۴.