نماز در ادیان الهی

سؤال

آیا نماز در شریعت ادیان دیگر مانند یهودیت و مسیحیت نیز بوده است؟ به چه شکلی انجام می‌شود؟

نماز در ادیان الهی یکی از مناسک مهم بوده است. بر اساس قرآن، حضرت موسی(ع) و حضرت عیسی(ع) مأمور به خواندن نماز شده‌اند. بنابرقرآن در زمان حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) نیز نماز وجود داشته است.

در مورد کیفیت نماز در ادیان الهی اینطور آمده است:

نماز یهودیان دو نوع است: فردی مانند نماز شهرت، مینحا و معاریو. نماز جماعت که کمتر از ده نفر نباید باشد. در نماز جماعت همه نماز گذاران ذكرها را با هم تكرار مي‌كنند. بخش‌هاي اندكي از نماز توسط پيش نماز تنهايي خوانده مي‌شود.

نماز مسیحیان همانند نماز حضرت عیسی دارای سه بخش است که در بخش نخست برای خود، در بخش دوم برای شاگردان خود و در بخش سوم برای همه مؤمنان دعا کرد. در اين نماز فرقي ندارد که نمازگزار ايستاده يا نشسته باشد؛ در حال سجده يا رکوع و چشمانش بسته يا باز باشد.

بر اساس قرآن در دروان حضرت ابراهیم(ع) نمازی مرسوم بوده است که دارای رکوع و سجده بوده و نماز جماعت نیز برگزار می‌شده است.

در دین یهودیت

سخنان خداوند با حضرت موسی هنگام حضور در کوه طور در ابتدای سوره طه ذکر شده است، در یکی از این آیات، خدا به حضرت موسی دستور به خواندن نماز می‌دهد. ﴿إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي؛ همانا! من خدایم که جز من معبودی نیست، پس مرا بپرست و نماز را برای یاد من برپا دار﴾(طه:۱۴)

در آیه دیگری نیز خداوند ذیل دستوراتی، به خواندن نماز اشاره می‌کند. ﴿وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ وَأَخِيهِ أَنْ تَبَوَّآ لِقَوْمِكُمَا بِمِصْرَ بُيُوتًا وَاجْعَلُوا بُيُوتَكُمْ قِبْلَةً وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ ۗ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ؛ و به موسی و برادرش وحی کردیم که خانه هایی در سرزمین مصر برای قوم خود فراهم آورید، و خانه هایتان را روبروی هم قرار دهید، و نماز را برپا دارید، و مؤمنان را [به رهایی از چنگال فرعونیان] مژده ده.﴾(یونس:۸۷)

نماز یهودیان دو نوع است:

• نمازهاي واجب فردي: یک) نماز شهرت: از سپيده دم تا يك سوم روز. دو) نماز مينحا: از ظهر تا اندكي قبل از غروب. سه) نماز معاريو: پس از غروب آفتاب تا طلوع ماه.

• نماز جماعت: نماز جماعت با دست كم دَه نفر برپا مي‌شود، به اين دَه تن (نصاب) يا (مينيان) گفته مي‌شود. همه نماز گذاران ذكرها را با هم تكرار مي‌كنند. بخش‌هاي اندكي از نماز توسط پيش نماز تنهايي خوانده مي‌شود.

در دین مسیحیت

در هنگام سخن گفتن حضرت عیسی(ع) در گهواره، توصیه به نماز خواندن از جانب خدا ذکر شده است. ﴿وَ أَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا؛ و مرا تا زنده ام به نماز و زکات سفارش کرده است.﴾(مریم) در آیه دیگری خطاب به حضرت مریم اینطور ذکر شده است که ﴿يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ؛ ای مریم! فروتنانه برای پروردگارت به طاعت برخیز و سجده به جای آور و با رکوع کنندگان رکوع کن.﴾(آل عمران:۴۳).

بلندترین نماز حضرت عیسی(ع) آخرین نمازی است که با شاگردان خود به‌جا آورد. این نماز به سه بخش تقسیم می‌شود؛ اوّل دعا برای خودش، دوم دعا برای محافظت شاگردانش و سوم دعا به جهت مؤمنانی که از آن زمان تا آخر الزمان ایمان خواهند آورد. این نماز نسبت به سایر نمازهای وی، دارای اهمیت بیشتری دانسته شده است. در اين نماز فرقي ندارد که نمازگزار ايستاده يا نشسته باشد؛ در حال سجده يا رکوع و چشمانش بسته يا باز باشد.

نماز حضرت ابراهیم

بنا بر آیه ﴿وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ؛ و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که خانه ام را برای طواف کنندگان و اعتکاف کنندگان و رکوع کنندگان وسجده گذاران پاکیزه کنید.﴾(بقره:۱۲۵) نماز در زمان حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) وجود داشته و دارای رکوع و سجده بوده است.

در روایتی از امام کاظم(ع) نقل شده است که بر امت‌های گذشته پنجاه نماز در پنجاه وقت واجب بوده است. نمازهای امت‌های پیشین، در حال مسافرت و غیر آن به یک اندازه بوده است.

طبق روایتی، در زمان حضرت ابراهیم و اسحاق(ع)، نماز جماعت نیز وجود داشت و یکی از شرایط آن رسیدن تعداد نمازگزاران به یازده نفر بوده است.

جستارهای وابسته

• روزه در ادیان آسمانی