بهره‌مندی از ماه مبارک رمضان

سؤال

چگونه از ماه رمضان می‌توان استفاده معنوی کامل برد؟

برنامه‌ریزی برای عبادت در ماه مبارک رمضان علاوه بر عبادت‌های واجب، اعمال مستحبی دیگری را هم دربرمی‌گیرد. از آن جمله هستند اعمالی مانند نمازهای مستحبی و نوافل و نماز شب، شب زنده‌داری و تهجد، تلاوت قرآن و تدبر در آن و مطالعه تفاسیر قرآن کریم، خواندن دعاهای وارده و مخصوص روزهای ماه رمضان، استغفار و ذکر گفتن همراه با توجه قلبی و نیز دائم‌الوضو بودن و…

تلاوت قرآن و تدبر در آن

برای تمام مؤمنان شایسته است که هر روز مقداری قرآن بخوانند و در ماه رمضان توصیه شده است که بیش تر از ایام دیگر بخوانند.

در حدیث «حسن» از امام صادق (ع) از پیامبر اکرم(ص) آمده است: «شَهْرُ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ هُوَ شَهْرٌ یضَاعِفُ اللَّهُ فِیهِ الْحَسَنَاتِ وَ یمحُو فیهِ السَّیئَاتِ. . . أَلَا فَاجْتَنِبُوا فِیهِ کلَّ حَرَامٍ وَ أَکثِرُوا فِیهِ مِنْ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ. . . ؛ماه رمضان، ماه خدای متعال است؛ ماهی که خدا در آن حسنات را افزون و سیئات را محو می کند. . . متوجه باشید که از تمام حرامها بپرهیزید و بسیار قرآن بخوانید. . . »

جابر جعفی از امام باقر (ع) روایت کرده است: «لِکلِّ شَیْ ءٍ رَبِیعٌ، وَ رَبیعُ الْقُرْآنِ شَهْرُ رَمَضَانَ؛هر چیز بهاری دارد و بهار قرآن، ماه رمضان است.»

لازم به یادآوری است که منظور از زیاد قرآن خواندن این نیست که تند تند و بدون تدبر خوانده شود؛ بلکه منظور این است که زمان بیش تری برای تلاوت قرآن صرف کند، و طبق روایتی از امام صادق (ع) با ترتیل و آرامش بخواند و هرگاه به آیه ای رسید که یادی از بهشت است، توقف کند و از خدا بهشت بخواهد، و اگر به آیۀ عذاب رسید، به خدا پناه ببرد.

صدقه و انفاق

از امام رضا(ع) روایت شده است: «مَنْ تَصَدَّقَ وَقْتَ إِفْطَارِهِ عَلَی مسْکینٍ برَغِیفٍ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ ذَنبَهُ وَ کتبَ لَهُ ثَوَابَ عِتْقِ رَقَبَةٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ؛ هر کس هنگام افطار نانی به نیازمندی صدقه دهد، خداوند گناهش را می آمرزد، و ثواب آزاد کردن بنده ای از اولاد اسماعیل (ع) را برای او می نویسد.»

از امام صادق(ع) روایت شده است: «مَنْ تَصَدَّقَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ بِصَدَقَةٍ صَرَفَ اللَّهُ عَنْهُ سَبْعِینَ نَوْعاً مِنَ الْبَلَاءِ؛ هر کس در ماه رمضان صدقه بدهد، خداوند هفتاد نوع بلا را از او برمی گرداند.»

نکاتی برای روزه‌داری

1. از انجام دادن ورزش‌های سنگین در طول ماه رمضان اجتناب شود و در این ماه سعی شود ورزش‌های سبک و آرام (مانند پیاده‌روی یا نرمش) انجام شود.
2. مواد مغذی به ویژه غذاهای قندی و پروتئین‌دار در رژیم غذایی بیشتر استفاده شود؛ مانند خرما، لبنیات.
3. از پرخوری هنگام افطار و سحری جدا پرهیز شود؛ زیرا علاوه بر اینکه چرخه خواب را به هم خواهد زد، از سایر برنامه‌های عبادی و درسی نیز محروم خواهد کرد.
4. از هدر دادن انرژی بی‌جا و بی‌مورد اجتناب شود؛ به ویژه در روزها مثلا از حرف زدن‌های بی‌مورد و تماشای برنامه‌های تلویزیونی غیرضروری اجتناب شود. به عبارت دیگر با سکوت بیشتر و کنترل حواس، از هدر دادن انرژی جلوگیری شود.