نشوز
نشوز و احکام آن چیست؟
نشوز به معنای انجام ندادن وظایف زناشویی از طرف زن یا شوهر است. همچنین وقتی زن بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود، ناشزه محسوب می‌شود؛ ولی اطاعت نکردن از شوهر، در کارهایی که مربوط به روابط زناشوئی نیست، مانند رسیدگی به امور خانه‌داری موجب نشوز زن نمی‌شود.
اگر امتناع زن از لذت بردن جنسیِ شوهر، مشروع باشد، نشوز زن تحقق نمی‌یابد؛ مانند زمان عادت زنانگی، یا وقتی که پزشک او را از آمیزش منع کرده است.
مفهوم‌شناسی
نشوز به معنای انجام ندادن وظایف زناشویی از طرف زن یا شوهر است.[۱]
نشوز زن
به زنی که وظایف زناشویی خود را انجام ندهد ناشِزه گفته شده است.[۱]
به فتوای امام خمینی، وقتی زن مانع از نزدیکی شوهر یا مانع از دیگر بهره‌های جنسی از او شود، نشوز زن تحقق می‌یابد. همچنین وقتی بدون اجازه شوهر از منزل خارج شود، ناشزه محسوب می‌شود؛ ولی اطاعت نکردن زن از شوهر، در کارهایی که مربوط به روابط زناشوئی نیست، مانند رسیدگی به امور خانه‌داری موجب نشوز زن نمی‌شود.[۲]
همچنین اگر زن به نظافت خود نپردازد و آرایش نکند، طوری که باعث تنفر شوهر از خود شود، موجب نشوز او می‌گردد.[۲]
نشوز مرد
نشوز مرد به معنای التزام نداشتن او به پرداخت حقوق واجب زن، مانند نفقه و حق هم‌خوابیِ واجب است.[۳]
موارد عدم نشوز
گاهی امتناع زن از لذت بردن جنسیِ شوهر از او، مشروع است. در این موارد نشوز زن تحقق نمی‌یابد. این موارد عبارتند از:
- در صورتی که شوهر خانه مناسب با شأن زن برای او فراهم نکند؛ در این صورت زن می‌تواند به خانه شوهر نرود.[۴]
- در صورتی که زن بیمار شود و پزشک نزدیکی جنسی با شوهر را منع کند، زن می‌تواند از نزدیکی خودداری کند.
- اگر زن در عادت زنانگی باشد، باید از نزدیکی خودداری کند.
- هرگاه زن برای انجام تکالیف واجب، از شوهر اجازه بیرون رفتن از خانه بگیرد و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود و این باعث نشوز او نمی‌شود؛ مانند آنکه زن مستطیع شود و بخواهد به حج برود.
- هرگاه پزشک خروج زن را از منزل برای درمان لازم بداند و شوهر اجازه ندهد، زن می‌تواند خارج شود.
- در صورتی که شوهر به یکی از بیماری‌های واگیردار مبتلا شود، زن می‌تواند تا اندازه‌ای که از سرایت آن ایمن بماند، از شوهر دوری کند.[۵]
- در صورتی که بودن زن با شوهر در یک منزل، ترس از ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن داشته باشد، او می‌تواند منزل را ترک کند و به منزل دیگری برود.[۶] این حکم در ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی جمهوری ایران نیز آمده است.
مطالعه بیشتر
- مسکنی، مهدی، نشوز را بشناسید تا با عشق زندگی کنید: بررسی تطبیقی نشوز از منظر فقه امامیه و حقوق مدنی، تهران، عقیل، ۱۳۸۷ش.
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ امام خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۲۵ق.، ج۳، ص۵۴۴؛ بهجت، محمدتقی، استفتاءات، قم، دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ق، ج۴، ص۷۱.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ امام خمینی، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۵۴۴.
- ↑ مرکز فرهنگ و معارف قرآن ، فرهنگ قرآن ، ج۳۰، ص۴۳۷.
- ↑ فاضل هندی، کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴.
- ↑ ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی.
- ↑ بهجت، محمدتقی، استفتاءات، قم، دفتر آیت الله بهجت، ۱۳۲۸ق، ج۴، ص۱۲۴.