کنیز بودن مادران هفت امام شیعه
مادران برخی امامان شیعه، کنیز بوده‌اند:
- مادر امام سجاد(ع)
شهربانو، دختر یزدگرد پادشاه ایران که پس از فتح شهرهای ایران به دست مسلمانان، اسیر و به مدینه برده شد. او توسط امام علی(ع) آزاد گردید. او به همسری امام حسین(ع) درآمد. شهربانو مادر امام سجاد(ع) است.[۱] در کتاب اصول کافی آمده است که حضرت علی(ع) به فرزندش امام حسین(ع) فرمود از همسرت شهربانو، خوب محافظت و نگهداری کن و به او نیکی نما، چرا که در آینده‌ای نزدیک برای تو فرزندی خواهد آورد که بهترین اهل زمین خواهد بود.[۲]
- مادر امام کاظم(ع)
حُمَیدَه همسر امام صادق(ع) و مادر امام کاظم(ع) بود.[۳] بنابر روایتی، امام باقر(ع)، حمیده را از برده‌فروشی خرید و به فرزندش امام صادق(ع) بخشید.[۴] بنابر منابع حدیثی، امام صادق(ع)، پاسخگویی به سؤال فقهی یکی از اصحاب خود را به همسرش حمیده، ارجاع داده و از او خواست تا کنیزش را نزد حمیده بفرستد و پاسخ سؤالش را دریافت کند.[۵] امام صادق(ع) حمیده به همراه برخی دیگر برای ادای حقوق اهل مدینه می‌فرستاد.[۶] همچنین حمیده، یکی از پنج نفری است که امام صادق(ع)، آنها را به عنوان وصی خود معرفی کرد.[۷]
- مادر امام رضا(ع)
نجمه مادر امام رضا(ع)[۸] از زنان مؤمن، پارسا و نجیب بود. نجمه که کنیزی از مغرب بود توسط حمیده (همسر امام صادق(ع)) خریداری شد. روزی حمیده، در عالم رؤیا پیامبر اسلام را در خواب دید که فرمود: «ای حمیده! نجمه را به ازدواج فرزندت «موسی» در آور، زیرا از او فرزندی به دنیا خواهد آورد که بهترین فرد روی زمین باشد.» حمیده به فرزندش امام کاظم(ع) فرمود: «پسرم! نجمه بانویی است که من هرگز بهتر از او را ندیده‌ام؛ زیرا در زیرکی و نیکی‌های اخلاقی مانندی ندارد. من او را به تو می‌بخشم، تو نیز در حق او نیکی کن!...»[۹]
- مادر امام جواد(ع):
سَبِیکه، معروف به سبیکه نُوبِیَّه و خَیْزُران مادر امام جواد(ع) بود. بنابر روایات، او کنیزی[۱۰] از نسل ماریه قبطیه بود.[۱۱] مسعودی هم در اثبات الوصیة او را ستوده است.[۱۲]
- مادر امام هادی(ع):
سمانه مغربیه، مادر امام هادی(ع) بود.[۱۳] سمانه، کنیزی بود که به دستور امام جواد(ع) به هفتاد دینار خریداری شد.[۱۴] او بسیار روزه می‌گرفت و نماز می‌خواند.[۱۵] امام هادی(ع) در حدیثی، مادرش را عارف بر حقش و اهل بهشت دانسته است.[۱۶] مرقد سمانه، در سامرا، در حرم عسکریین است.[۱۷] سمانه در زمره زنان راوی حدیث نام برده شده است.[۱۸]
- مادر امام حسن عسکری(ع):
حُدَیث کنیز،[۱۹] مادر امام عسکری(ع) و متولی موقوفات و صدقات آن امام بود. او همچنین واسطه بین امام زمان(ع) و مردم نیز بود. منابع شیعی از حُدیث به بزرگی یاد کرده و او را ستوده‌اند.[۲۰] علامه مجلسی در جلاء العیون او را زنِ عفیف و کریمِ در نهایت صلاح و ورع و تقوا معرفی می‌کند[۲۱] و شیخ عباس قمی در انوار البهیه می‌نویسد مادر بزرگوار امام عسکری(ع) پاک‌ترین، پارساترین، پاکدامن‌ترین و والاترین بانوی زمان خود بوده و راویان او را از بانوان عارفه و صالحه برشمرده‌اند.[۲۲]
- مادر امام زمان(ع)
نرجس کنیز امام عسکری(ع) و مادر امام زمان(ع) بود. برخی او را شاهزاده‌ی رومی معرفی کرده‌اند. «حکیمه خاتون» دختر امام جواد(ع)، نجمه را سرآمد و سرور خاندان خویش می‌نامید.
منابع
- ↑ ترابی، احمد، امام سجاد(ع) جمال نیایشگران، انتشارات آستان قدس رضوی.
- ↑ کلینی، اصول کافی، ج۲، ص۳۶۹.
- ↑ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، دارالمعرفة، ص۴۱۳.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۴۷۷.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۳۰۱.
- ↑ حر عاملی، هداية الأمة، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۳۱.
- ↑ قرشی، حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۱۵-۴۱۶.
- ↑ صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۱، ص۱۴.
- ↑ شیرازی، علی، زنان نمونه، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، ص۲۴۰.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۵۰، ص۱.
- ↑ کلینی، اصول کافی، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۶۶۴.
- ↑ نگاه کنید به: مسعودی، اثبات الوصیة للامام علی بن ابی طالب، ۱۳۸۴ش، ص۲۱۶.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، دارالتعارف للمطبوعات، ج۲، ص۳۶؛ طبرسی، اعلام الوری، دارالکتب الإسلامیه، ص۳۵۵.
- ↑ حسون، أعلام النساء المؤمنات، ۱۳۷۹ش، ص۵۱۷.
- ↑ محلاتی، ریاحین الشریعه، ج۳، دارالکتب الإسلامیه، ص۲۳.
- ↑ طبری، دلائل الامامه، دارالذخایر، ص۲۱۶.
- ↑ کسانی که در جوار امام حسن‌عسکری(ع) دفن شده‌اند، خبرگزاری فارس.
- ↑ قهپایی، مجمع الرجال، نشر اسماعیلیان، ج۷، ص۱۷۶.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۰، ص۲۳۷-۲۳۸
- ↑ منتهی الآمال، ج۲، ص۶۴۹؛ اکمال الدین صدوق
- ↑ مظفری، مادران چهارده معصوم(ع)، ص۲۱۰. مجلسی، جلاء العیون، ص۹۸۹.
- ↑ مظفری، مادران چهارده معصوم(ع)، ص۲۱۰. قمی، انوار البهیه، ص۴۷۳.