اعتقاد شیعه نسبت به حکومت‌های غیر شیعی

سؤال

بنابر اعتقاد شیعه اثنی عشری، حکومت های غیر اثنی عشری، باطل و صاحبان آنها کافر و ظالم هستند و لعن آنها جایز می‌باشد. مردمی که با آنها بیعت کردند نیز کافر و بلاد آنها دارالکفر می­باشد.

درگاه‌ها

از نظر مکتب اهل بیت، حق حکومت بر مردم به صورت انحصاری متعلق به خداوند متعال است؛ که مالک انسانها می­باشد؛ و هر انسانی برای حکومت، نیازمند اذن الهی است. این اذن یا به صورت مستقیم توسط خداوند به او اعطا می­شود و یا غیر مستقیم مورد تایید ساحت ربوبی قرار می­گیرد. اگر کسی خارج از این چارچوب بر مردم حکومت کند، حکومت او فاقد مشروعیت خواهد بود؛ حتی اگر از امامیه باشد. اما فقدان مشروعیت حاکم، لزوما به معنی خروج از اسلام و کافر بودن او نیست. به همین منوال پذیرش این حکومت­ها از طرف مردم و بیعت با آنها نیز لزوما موجب کفر آن­ها نمی­گردد؛ بلکه آنچه باعث کفر می­شود انکار خداوند متعال و نبوت پیغمبر عظیم الشان اسلام و انکار ضروریات دین است آن هم به نحوی که به انکار خداوند یا رسالت نبی بیانجامد. روایات دال بر کفر اهالی بلاد و دارالکفر بودن بلاد اسلامی، ناظر به مقاطع زمانی و افراد خاص، فرقه هایی که از اسلام خارج شده­اند مانند غلات و نواصب؛ می­باشد.

در مکتب تشیع، حکومت یکی از شئون امامت است. امام رضا ((ع)) امامت را این گونه معرفی می­فرمایند:

شیعه اعتقاد دارد که مقام امامت - که یکی از شئون آن حکومت است- به نصب الهی به ائمه معصومین(ع) اعطاء شده است. این اذن الهی که مشروعیت بخش حکومت آنان است، در اختیار دیگران قرار نگرفته است. لذا دیگران در صورتی حق حکومت دارند که از طرف این اولیاء الهی ماذون باشند.

در طول تاریخ، افراد زیادی، خارج از چارچوب یاد شده بر بلاد اسلامی حکومت کردند. با توجه به قاعده یاد شده، حکومت ایشان برخوردار از مشروعیت نبوده است. اما آیا اعتقاد به عدم مشروعیت این حاکمان، به معنی کافر دانستن آنهاست؟ روشن است که بین این مفاهیم تفاوت اساسی وجود دارد. كافر يعنى كسى كه منكر خدا است، يا براى خدا شريك قرار مى‌دهد، يا پيغمبرى حضرت خاتم الانبياء محمّد بن عبد اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم را قبول ندارد. روشن است که این تعریف شامل حال بسیاری از این حاکمان نمی­شود. پیروان مذهب امامیه نیز مانند دیگر مذاهب اسلامی کسی را که اظهار اسلام کرده و شهادتین را بر زبان رانده باشد داخل در اسلام و مشمول تمام احکام اسلام میدانند.

ائمه اطهار سلام الله علیهم اجمعین، اولین منادیان وحدت در امت اسلامی هستند. ایشان ، علامت اسلام افراد را اظهار شهادتین بر زبان، معرفی کردند و بر جریان احکام اسلام بر تمامی افرادی که شهادتین را بر زبان رانده اند تاکید نموده­اند‏. آنان همچنین پیروان خود را به شرکت در تشییع جنازه و نماز بر اموات اهل قبله، و دیگر ارتباطات اجتماعی با آنان دستور داده­اند‌