وظیفه زن در مقابل همسر

سؤال

وظایف یک زن در مقابل شوهر چیست؟ و چه کار کنیم که در زندگی زناشویی با مشکل روبرو نشویم؟ و اگر با مشکل مواجه شدیم بهترین راه حل چیست؟

درگاه‌ها

جلب محبت همسر

منظور از جلب محبت همسر آن است که انسان از راه‌های صحیح و مطلوب، عواطف انسانی او را تحریک نموده، علاقه او را نسبت به خود و کانون گرم خانواده تشدید نماید و رضایت خاطرش را فراهم کند. جلب محبت همسر یک روش علمی برای استحکام و سعادت خانواده است. دوستی و محبت زن و شوهر نسبت به یکدیگر هر چند از ابتدا در کانون خانواده وجود دارد، امّا برای تداوم و تحکیم هر چه بیشتر آن، باید تلاش دو جانبه صورت گیرد. البته باید توجه داشت که مراد از محبت و دوستی نسبت به همسر، تنها محبت قلبی نیست؛ بلکه باید این محبت نسبت به همسر ابراز شود. حضرت علی(ع) می‌فرماید: «با ابراز دوستی، محبت استحکام بیشتری می‌یابد».

ضرورت جلب محبت همسر و ابراز محبت نسبت به همسر زمانی آشکار می‌شود که زندگی مشترک از مراحل مقدماتی بگذرد و وارد مسایل مهم وجدی شود؛ یعنی آن گاه که مشکلات، درگیری‌ها و کشمکش‌های زندگی، اعصاب زن و شوهر را فرسوده ساخته، علاقه آنها را نسبت به یکدیگر کم کند.

جلب محبت همسر که مایه سعادت و خوشبختی خانواده و یکی از وظایف زن در برابر همسر محسوب می‌شود، از راه‌های متعدد امکان‌پذیر است؛ لذا برای جلب محبت همسر هر کار معقول و پسندیده‌ای را باید انجام داد. به عنوان مثال از ابتدای ورود به خانه زن و شوهر با سلام و احوالپرسی و گشاده‌رویی با یکدیگر برخورد کنند. در برخی روایات، رفتار شایسته زن در هنگام ورود شوهر به خانه، از جمله حقوق مرد بر زن شمرده شده است. چنان‌که رسول خدا(ص) فرمود: «حقّ الرجلِ علی المرئه… ان تستقبلهُ عند باب بیتها فتُرحّب»؛ حق مرد بر زن این است که… هنگام ورود در خانه استقبالش کند و به وی خوش‌آمد گوید.

بدیهی است که چنین برخوردی، محبت و علاقمندی به زن را در قلب شوهر افزایش داده، خستگی کار روزانه را برطرف می‌کند و زندگی را دلپذیر و جذاب می‌سازد. علاوه بر توصیه‌های دینی، روان شناسان نیز ابراز محبت نسبت به همسر را یکی ازعوامل ثبات خانواده برشمرده‌اند.

مثال دیگری که در جلب محبت قابل ذکراست، تأمین نیازهای همسراست. یک زن موفق زنی است که نیازهای شوهرش راشناسایی نموده وتمام تلاش خودرادرارضای آن نیازها بنماید.

آراسته شدن به فضایل اخلاقی

آراسته شدن به دیگر فضایل اخلاقی همچون صبر، گذشت، انصاف، تواضع و حسن خلق در جلب محبت همسر و در نهایت برای سعادت و خوشبختی در زندگی مشترک بسیار مؤثر است.

تأثیر فضایل اخلاقی در جلب محبت همسر و تأمین سعادت خانوادگی به اندازه‌ای است که انسان اگر هم دارای این فضایل نباشد، به خاطر تداوم سعادتمندانه زندگی مشترک و در امان ماندن از اختلافات خانوادگی باید نهایت سعی خود را در تحصیل و رعایت آنها به کار گیرد.

رفق و مدارا

رفق و مدارا یکی دیگر از وظایف اخلاقی زن در برابر همسر است. بدین معنا که در مقابل عیب‌ها، کاستی‌ها و رفتار ناخوشایند همسرش برخورد تند و خشن نداشته باشد و با صمیمیت و دوستی با وی رفتار کند. رفق و مدارا چه در زندگی اجتماعی و چه در محیط خانواده از آثار ارزنده‌ای برخوردار است. رسول خدا(ص) درباره اهمیت آن می‌گوید: «پروردگارم مرا به مدارای با دیگران امر نموده هم چنان‌که به انجام واجبات فرمان داده است».

حفظ عفت و پاکدامنی

رعایت عفت و پاکدامنی علاوه بر ثواب معنوی، نشانه سلامت شخصیت و باعث سعادت خانواده نیز می‌باشد. حضرت علی(ع) در این باره می‌فرماید: «علیک بالعفاف فانّهُ افضلُ شیمِ الاشراف»؛ بر تو باد به پاکدامنی که برترین ویژگی اخلاقی انسان‌های شریف است.

درک همسر

یکی از انتظاراتی که هر کسی از همسر خود دارد این است که او را درک کند، با وی تفاهم داشته باشد، نسبت به مشکلات او همدلی و همکاری کند. تحقیقات روان پزشکان و روان شناسان نشان می‌دهد که ریشه بسیاری از اختلافات خانوادگی در عدم درک همسر نهفته است.افرادی که از همسر خود راضی نیستند و شرایط و مشکلات زندگی را درک نمی‌کنند علاوه بر آن که زمینه اختلافات و فروپاشی نظام خانواده را فراهم می‌کنند، اعمال خود را نیز تباه می‌سازند. امام صادق(ع) می‌فرماید: «ایّما امرئه قالت لزوجِها ما رأیتُ قطُّ من وجهک خیراً فقط حبط عملُها»؛ هر زنی که به شوهرش بگوید، هرگز از تو خیری ندیده‌ام، به راستی که اعمالش تباه شده است.

وظایف متقابل همسران به آنچه بیان شد خلاصه نمی‌شود. بلکه موارد بسیاری در آیات و روایات بیان شده است که در سعادت و سلامت خانواده نقش اساسی دارد. شما می‌توانید به کتاب‌های اخلاق در خانواده مراجعه کنید و نکات تربیتی مربوط به روابط با همسر را فراگرفته و در زندگی خود رعایت نمایید.

پرسش دیگر این است که «اگر به هر دلیلی با مشکل مواجه شدیم بهترین راه حل چیست؟»

دراین مورد نیز در کتاب‌های روان درمانی خانواده مطالب مفید و کاربردی وجود دارد که آشنایی با آنها می‌تواند برای همه مفید باشد. مینوچین یکی از نظریه پردازان خانواده درمانی برای رفع مشکلات خانواده به چند راهکار اشاره کرده است:

1. تشخیص مشکل و شناخت زمینه‌های آن؛ وقتی روابط خانواده و همسران دچار مشکل می‌شود، هر یک از اعضای خانواده وظیفه دارند که مشکل اصلی را شناسایی کنند. با توجه به اینکه هیچ مشکلی یکباره و به صورت دفعی عارض نمی‌شود بلکه مشکلات خانواده ریشه در گذشته آنها دارد؛ لذا باید مشکل مورد نظر به دقت ریشه‌یابی شود. در بسیاری از موارد و به خصوص در خانواده وقتی مشکلات را ریشه‌یابی کنیم، می‌بینیم که انتظارات و توقعات نابجا، عدم رعایت احترام متقابل و برداشت‌های نادرست یکی از اعضای خانواده، باعث شده نسبت به دیگری احساس بدبینی پیدا کند و در مرور زمان به کینه و عداوت تبدیل شود. وقتی مشکلات ریشه یابی شد، زمینه درمان آن نیز فراهم می‌شود.
2. تعیین مرزها و جایگاه هر یک از اعضای خانواده؛ زن و شوهر هر کدام وظایف و جایگاه خاصی در زندگی مشترک دارند که باید موقعیت خود را بشناسند و سعی کنند از مرز تعیین شده تجاوز نکنند. در بسیاری از موارد مشکلات خانواده ناشی از دخالت‌های بیجا و عدم رعایت این مرزها است.
3. بهبود روابط؛ در مرحله سوم باید روابط خانواده از نو اصلاح شود، و الگوی صحیح تعامل و برخورد در بین اعضای خانواده شکل گیرد.
4. مشورت با دیگران؛ مشورت با دیگران، مراجعه به روان‌شناس و مشاوره خانواده، از دیگر عوامل مؤثر در حل مشکلات خانواده محسوب می‌شود.

مطالعه بیشتر

• محمد تقی شیخی، جامعه‌شناسی زنان و خانواده، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۰.

• سالوادور مینوچین، خانواده و خانواده درمانی، ترجمه باقر ثنایی، انتشارات امیر کبیر، ۱۳۷۳.

• یونسی، سیدجلال، مدیریت روابط زناشویی: آسیب‌ها و راه‌حل‌ها در روابط زناشویی، تهران: قطره، ۱۳۹۱.

• بک، آرون تی، عشق هرگز کافی نیست: شیوه‌های نو برای حل مشکلات زناشویی و خانوادگی بر اساس شناخت‌درمانی، ترجمه‌ی: مهدی قراچه داغی، تهران: ذهن آویز، ۱۳۹۱.

• مک گرا، فیلیپ، نجات رابطه: بهانه را کنار بگذارید و از همین امروز روابط زناشویی خود را اصلاح کنید، ترجمه‌ی: مهدی قراچه داغی، تهران: ذهن آویز، ۱۳۸۷.